Dünyada terör örgütleri nasıl son buldu?
Güncelleme Tarihi:
Bir ülkede bir yurttaşa kaç soruşturma düşer? Basın özgürlüğünün inovasyonla ilgisi ne? Yaşar Kemal için yas tutmayı neden beceremedik? Bu sorulara istatistikle cevap verilebilir mi? New York Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Selçuk Şirin veriyor. İstatistiklerle Türkiye’nin hemen her meselesine ışık tuttuğu yeni kitabı ‘Yol Ayrımındaki Türkiye’yi vesile edip, memleketin sayısal bir fotoğrafını çektik. Hükümet kim olursa olsun, gelecek haftaki seçimden sonra, göreceği fotoğraf bu olacak.
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SOFRADAKİ EKMEKLE NE ALAKASI VAR?
Türkiye’nin son 10 yılda dünya basın özgürlüğü sıralamalasında hızla irtifa kaybettiğini gösteriyor Şirin. 2002’de 99’uncu basamaktayken bu sene 149’dayız. “Bilgi ekonomisinde bilgiye ulaşmanın önüne engel koyan ülkelerden icat çıkmıyor. Özgürlük olmayınca inovasyon da olmuyor. Ne kadar özgürlük o kadar köfte!”
TÜRKİYE NEDEN ‘ÖLÜ YATIRIM’ SEVİYOR?
Bir ülkede insanlar yatırımlarını güvence altında hissetmeyince para nereye gider? Şirin’e göre, ‘ölü yatırım’a... Yani tapu kâğıdına. “Bir ülkede kişi başı milli gelir arttıkça o ülkede ev sahipliği talebi azalıyor. Almanya’daki ev sahipliği oranı bizden düşük. Çünkü Almanlar hukuk sistemlerine güvendiği için parayla para kazanıyor; bizse parayı betona gömüyoruz. Ölü yatırım!”
DÜNYADA TERÖR ÖRGÜTLERİ NASIL SON BULDU?
Bu istastistik dünyadan ama aslında fena halde Türkiye’yi ilgilendiriyor. Verilere göre son 40 yılda dünya çapında 404 terör örgütü faaliyetine son vermiş. Şirin: “Terörist gruplarla mücadelede en etkin yöntem siyasi çözüm. Terör örgütlerinin yüzde 43’ü faaliyetlerine şeffaf bir siyasi müzakere sürecinden sonra imzalanan bir anlaşma ile son vermiş.”
BİZE ZEYTİNİN POSASI KALIYOR
“Türkiye teknoloji ihraç etmiyor ama tarımsal ihracatımız da katma değere dayanmıyor. Biz zeytini satıyoruz; zeytini bizden alan marka yapıp para kazanıyor. Fındıkta dünya ihracatında tekeliz, yüzde 80’e yakını bizde üretiliyor ve geçen sene rekor kırıp 2.5 milyar dolar kazandık. Peki fındığı bizden alıp üstüne marka koyup çikolata yapan İtalyan firması Ferrero kaç dolar kazandı: 13 Milyar dolar ciro yaptı. O nedenle yukarıdaki tablo sizi şaşırtmasın. Tarımsal ihracatta en sondayız çünkü hamallığı biz parayı onlar kazanıyor.”
YAŞAR KEMAL İÇİN NEDEN YAS TUTAMADIK?
‘Türkiye Yol Ayrımında’ kitabında çok önemli bir soru mevcut: “Biz Yaşar Kemal için neden yas tutamadık? Gabriel Garcia Marquez öldüğünde, yazarın ana vatanı Kolombiya’da da uzun yıllar yaşadığı Meksika’da da milli yas ilan edilmişti. Şirin, bizdeki tabloyu izah ediyor: “Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen bu araştırmada Türkiye’de evinde bir öğrenci olan ailelerin çoğunda (yüzde 54) kitap sayısı 25’i geçmiyor. Evinde en fazla 10 kitap olan ailelerin oranı yüzde 27! Evde kitap yok da, okullarda var mı? Resmi verilere göre okulunda 5000’den fazla kitabı olan öğrenci oranı bizde yüzde 1! Bu oran Güney Kore’de yüzde 92!”
TÜRKİYE’NİN SURİYELİ ÇOCUKLARI
“Bu çocuklar bizim çocuklarımız ama onlara bizim çocuklarımızdan daha iyi bir eğitim ve sağlık hizmeti vermezsek Pakistan’da, Afrika’da olan Türkiye’de de olacaktır. Gelecekten umudu kesen mülteci çocuklar suç ve terörün bir numaralı kaynağı haline gelebilir.”
YURTTAŞINI SORUŞTURMAYA BOĞAN TÜRKİYE!
“Avrupa’da vatandaşına en çok soruşturma açan ülke Türkiye. Bu verilerde Türkiye’yi sadece Danimarka geçiyor. Bunun nedeni trafik ve çöp vb cezaların mahkemelik olması. Avrupa’da kişi başına düşen soruşturma sayısında zirveye oynarken bu soruşturmaları sonuca bağlayan hâkim ve savcı sayısında son sıralarda geliyoruz.”
KADINA KARŞI SAVAŞ!
Mersin’de katledilen Özgecan sembol oldu, kitleleri harekete geçirdi ama kadına şiddet durdurak bilmiyor. “BİANET tarafından düzenli olarak tutulan istatistikler, yalnızca kamuoyuna yansıyan vakaları içeriyor. Kadına yönelik şiddetin boyutları maalesef çok daha büyük. Bu sene neredeyse her gün bir kadını kurban verdiğimiz bir savaş var. Adını koyalım. Kadınlara karşı bir savaş bu!”
SELÇUK ŞİRİN KİMDİR?
Doç. Dr. Selçuk R. Şirin, New York Üniversitesi’nde (NYU) öğretim üyesi. İstatistik ve davranış bilim konusunda uzman olan Şirin, Boston College ve NYU’dan Öğretim Üyesi Mükemmeliyet Ödülü, ABD Çocuk Gelişimi Vakfı’ndan Genç Araştırmacı Ödülü ve dünyadaki en büyük araştırmacılar derneği olan AERA’dan da Araştırma Büyük Ödülü aldı. Yard. Doç. Dr. Çağdaş Şirin ile birlikte İksara Veri Araştırma ve Bahçeşehir Araştırma Yöntemleri Okulu’nu kurdu. Şirin, Hürriyet’in internet sitesinde de veriye dayalı köşe yazıları kaleme alıyor.