Ölümsüzlük mümkün ama makine soğuk!

NAKİL İLE UZUN YAŞAMAK MÜMKÜN OLSAYDI
İNSANLIĞA YAZIK OLURDU
Prof. Dr. Mehmet Mutaf
Gaziantep Ünv. Tıp Fakültesi Cerrahi Bilimler Bölüm Başkanı

Hayati organların yetmezliği durumunda elbette ki nakiller hayatta kalmayı sağlıyor ama kesinlikle ömrü uzatmıyor. David Rockefeller’ın ömrünün nakillerle uzadığına inanmıyorum. Onlar, kazalarla ölenler dışında genetik olarak uzun yaşayan bir aile. Zaten genç insanların organlarıyla vücudunuzu yenileyerek uzun yaşamak söz konusu olsaydı insanlık adına da yazık olurdu. Ben Rockefeller’ın 100 yıl yaşamasına şaşırdım. Çünkü her nakilden sonra organ reddini önlemek için bağışıklık baskılayıcı ilaçlar verilir. Bu ilaçların etkisiyle de bağışıklık sistemimiz zayıflar. Zayıflayan bağışıklık sisteminin sonunda da kanser hücreleri çoğalma imkânı bulur. İlk 5 yıl yüzde 52 kanser riski vardır ve bu, bütün nakiller için geçerlidir. Üstelik bu risk, 10 yıllık süreçte yüzde 70’lere çıkar. Kısacası daha genç kalayım diye nakil yaptırmak söz konusu olamaz. Rockefeller’ın durumu bir etik problemi akla getiriyor: 70 ya da 100 yaşındaki bir insana bir organ naklinde karar veren heyeti sorgulamak gerekir. Bir sürü genç insan beklerken 100 yaşındaki birine nakil yapmak ancak ‘parayla etik kurulları etkilemek’le açıklanabilir. Sizce Rockefeller, bu kadar ilacın yan etkilerinden nasıl kurtulmuş olabilir? Neredeyse kendinden alınmış gibi uyumlu donörler bulunmuş. Bunun nasıl olduğu da belli: İnsanların kan örnekleri, DNA örnekleri ülkeden ülkeye çalınıyor.

Şimdi vücut naklinden bahsediliyor. İnsanlar hep ütopyadan hoşlanıyor ama kimse fazla beklentiye de girmesin. “Felçliyim, vücudum değişse, yürürüm” diye düşünenler, yine yürüyemeyecek, yine kollarını hareket ettiremeyecek. Omurilik tamirlerinde kesinlikle geriye dönüş olmuyor. Vücut sadece bir pompa olarak, kalp pompası gibi beyne kan ve oksijen göndermek için nakledilecek, ona ömür katmak için. Yani beyni, kafayı canlı tutmak için vücut bir pompa görevi görecek, hepsi bu kadar.

3D yazıcılarla organ üretiliyor ama hayır, insanoğlu, gitgide robotlaşmıyor. Aksine robotlar insanlaşıyor. Takma kolunun, bacağının olması, bütün hücrelerinin biyonik olması insanın hâlâ insan olduğu gerçeğini değiştirmez. Duyguları olduğu sürece insan, insandır.

İngiltere’nin Shadow Robot Şirketi’nde robotik bilimi uzmanı Rich Walker ve Matthew Godden tarafından parçaları bir araya getirilen biyonik adam, dünyanın dört bir yanındaki laboratuvarlardan getirilen yapay organlara sahip.

HENÜZ MÜMKÜN DEĞİL AMA...
Prof. Dr. Ömer Özkan
Akdeniz Ünv. Rekonstrüktif Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Sürekli organ nakli olarak 200 yaşını görmemiz maalesef mümkün değil. Pratikte işler öyle yürümüyor. Diyelim ki kalp nakli oldunuz, tamam. Ama vücutta sadece kalp yaşlanmıyor ki... Karaciğeri veya böbreği değiştirdik, tamam ama sinirler, kaslar, kemikler ne olacak? Onları neyle değiştireceğiz? Ya da beyin hücrelerini nasıl gençleştireceğiz? Çünkü beyin hücrelerinin de belli bir ömrü var ve o ömürden sonra beyinde boşluklar oluşuyor, hücreler ölmeye başlıyor. Yani yaşlılık sadece bir organ meselesi değil; bütün vücudu ilgilendiren bir durum. "Böbrek nakli olan kişinin hayatı şu kadar uzar” demek mümkün değil. Böbrek nakli, insanların ömrü uzasın diye yapılır ama böbrek nakli olan bir insan, kullandığı ilaçlardan dolayı belli riskler taşır. Sonuçta normal yaşamı, böbrek yetmezliği geçirmediği bir versiyon kadar uzun olmayabilir.

Ben vücut naklinin yapılmasının henüz mümkün olduğunu düşünmüyorum. Çünkü eğer bunu yapabilecek durumda olunsaydı, ortada felçli hasta kalmazdı. Çünkü vücut nakletmek demek, sinirin iyileşmesinin sorununu çözdük demektir. Yani kafayı nakletmekte çok büyük sorun yok. Soru şu: Nakilin akabinde omuriliğin yani sinirlerin dikilmesinden sonra sinirler ne kadar iyileşecek? Bir kafa travmasında sinirler kopuyor ve dikmeniz mümkün değil çünkü iyileşmeyecektir. Beyne yakın sinirlerin kopmasında günümüzde hâlâ sorun çözülmüş değil. Bu sorun şimdi kök hücre çalışmalarıyla çözülmeye çalışılıyor ve gelecek, yapay organlara giriyor. Ama sadece yapay organlar da değil; bahsettiğimiz bu kök hücreden organ üretilmesi söz konusu... Penis, kulak, vajina, ihtiyaç olan organ neyse o yapılıyor. Bu, tıbbın genetik mühendisliğiyle beraber geliştireceği bir alan. İnsanlar felç olduktan sonra beyin hücrelerinin, kalp krizi geçirdikten sonra kalp hücrelerinin yenilenmesi; bunların masa üzerinde tekrar oluşturup vücuda nakledilmesi, gelecekte tıpta çok yer bulacak.