Mobbing hakkında bilmeniz gereken 4 bilgi
Güncelleme Tarihi:
İlk kez Avusturyalı etolojist Konrad Lorenz tarafından hayvanlar arasındaki ilişkiler üzerinde tanımı yapılan ‘mobbing’ kavramı, 1980’lerde İsveçli Pedagojik Psikolog Dr. Heinz Leymann tarafından ise işyerlerinde çeteleşme ve örgütleşme için kullanılıyor ve günümüze kadar geliyor. Şu an da literature ise ‘Düzenli, tekrar eden ve kasıtlı olan, çalışanın onurunu zedeleyici bir psikolojik terör davranışı’ olarak geçmiş durumda.
Mobbing çeşitleri
Mobbing kavramı 5 alt kategoriye ayrılıyor ve aslında insanlar farklı alanlarda çeşitli zorbalıklarla karşı karşıya geliyor. Bu kategorilerin ilki iletişime yönelik zorbalıklardan oluşuyor. Kişiler işyerlerinde sözel olarak aşağılanıyor ya da insanlarla iletişimlerine sınırlamalar getiriliyor. Diğer bir kategori ilişkiler üzerinden yapılıyor ve işyerinde mobbing uygulanan insan yokmuş gibi davranılarak kişinin duygu durumuyla oynanıyor. Üçüncü kategoride kişinin konuşması, şivesi, kişisel özellikleriyle dalga geçilerek toplum içinde küçük düşürülüyor ve toplum içindeki saygınlığı, imajı zedeleniyor. Dördüncü kategoride çalışana iş verilmeyerek ya da yapabileceğinden çok daha fazla iş verilerek zorbalık yapılıyor. Ve son kategoride ise çalışan şiddet görüp, cinsel tacize uğrayabiliyor.
Eminiz iş hayatınız boyunca bu kategorilerdeki davranışlardan en az birine marız kalmış ya da kalan biriyle tanışmışsınızdır. Çünkü mobbing sandığımızdan çok fazla şirkette çok fazla çalışana uygulanıyor. Ancak çoğu kişi ya sessiz kalıyor ya da kendisine yapılan şeyin mobbing olduğunun bile farkına varmıyor.
Sağlık üzerindeki etkileri çok büyük
Oysa mobbing kişiler üzerinde ciddi sağlık problemlerine sebep olabiliyor. Sinirlilik, öfke patlamaları, uyku problemleri, kilo almak ya da vermek, bağımlılık, depresyon, panik atak, kalp krizi ve hatta intihar gibi ciddi sorunları beraberinde getirebiliyor. Sistematik olarak yapılan bu zorbalık sonucunda kişilerin kendilerine olan güvenleri ve kariyerlerinde ilerleme istekleri törpüleniyor ve çalışan zayıf bir hale getiriliyor.
Yetersiz liderlik en büyük problem
Mobbing’in meydana gelmesinin en büyük nedenlerinden biri ise tabii ki şirketlerin bu konuda yeteri kadar hassas bir kontrol mekanizmasına sahip olmaması. Aynı zamanda yönetici kadrolarının da eğitim eksiklikleri bu gibi sıkıntıların yaşanmasına neden olabiliyor. Liderlerin belli konularda yetersiz olması bu yetersizliklerin zamanla ego çatışmalarına dönüşmesi alt kadroların üzerine mobbing olarak yansıyor.
Türkiye’de koruyan yasalar var
Ülkemizde ise mobbing için alınan önlemler yakın tarihe dayanıyor. Çalışanların yasayla korunması 19 Mart 2011 tarih ve 27879 Sayılı Genelge ile işyerlerinde psikolojik tacizin önlenmesi üzerine bir karar alındı. Bu kararname ile birlikte çeşitli sivil toplum kuruluşları da bu konuda çalışanlara destek vermeye başladı.
İşyerinde zorbaca davranışların ve mobbing’in şikayet edilebildiği bir hat olan Alo 170 kuruldu ve bu hattı geçtiğimiz 4 yıl içinde tam 15.762 kişi aradı. Ancak tabii ki sayının bundan daha fazla olduğu ancak çalışanların işten çıkarılma korkusuyla şikayette bulunamadığı belirtiliyor.