Kraliçe Elizabeth'in ölümü bütün dengeleri değiştirdi... Kraliyet ailesinin serveti ne kadar?
Güncelleme Tarihi:
İngiltere Kraliyet ailesinin her şeyi büyük ilgi çekiyor. Aşkları, kavgaları, skandalları derken tabii ki servetleri de milyonlarca kişinin merakını cezbediyor. Geçen yıl Eylül ayında hayata gözlerini yuman Kraliçe'nin mirası üzerindeki gizlilik de bu merakı körüklüyor. Peki neler biliyoruz? Gelin ailenin önde gelen isimlerini teker teker mercek altına alalım.
İngiltere'nin artık resmen yeni bir kralı var. 6 Mayıs günü yapılan ihtişamlı törenlerle tahta oturan Kral 3'üncü Charles hakkında merak edilen pek çok detay da birer birer gün yüzüne çıkıyor. Bunların başında da Kral'ın maddi varlıkları geliyor.
Bir süre önce Kraliyet ailesine ait taşınmaz varlıklarla ilgili kapsamlı bir dosya yapmıştık. Bu taşınmazların önemli bir kısmı Kraliyet kurumuna ait binalar olmakla birlikte aralarında merhum Kraliçe Elizabeth'e ve o sıralar henüz Galler Prensi olan Charles'a ait oldukça değerli özel mülkler de yer alıyordu.
Kral Charles'a annesinden oldukça büyük bir miras kaldığı tahmin ediliyor. Ancak bu mirasın ayrıntılarını 2112 yılına kadar öğrenemeyeceğiz. Zira tıpkı Kraliyet Ailesi'nin diğer üyeleri gibi, Kraliçe Elizabeth'in vasiyeti de 90 yıl boyunca mühürlü vaziyette bir kasada kilit altında tutulacak.
Forbes dergisi Kraliçe'nin ölümünden hemen sonra yayımladığı bir dosyada, söz konusu mirasın tahmini değerinin 500 milyon dolar olduğunu yazmıştı. Ancak hepsi bu değil.
Charles, kral olduktan sonra toplam değeri 42 milyar dolar olarak hesaplanan pek çok varlığın idaresini de üstlendi. Bu varlıklar arasında Buckingham Sarayı ve Windsor Kalesi gibi mülkler de bulunuyor.
Windsor Kalesi
Gelin şimdi Kral Charles'ın, çocuklarının ve kardeşlerinin varlıklarına ve Kraliçe'nin ölümünden sonra dengelerin nasıl değiştiğine biraz daha yakından bakalım…
* * * * *
Charles'ın servetinin önemli bir kısmı, Türkçeye Egemen (ya da Hükümdar) Ödeneği olarak çevirebileceğimiz Sovereign Grant'ten geliyor. 2011'de kabul edilen ve 2012'den bu yana yürürlükte olan bu ödenek, ulusal hazineden karşılanıyor.
Kraliyet Ailesi'nin internet sitesine göre, ödenek karşılığında aile, Kraliyet Mülkleri (İng. Crown Estate) olarak bilinen ve bağımsız bir kurum tarafından idare edilen arazi ve mallardan sağlayacağı kârdan feragat ediyor. Söz konusu para hazineye aktarılıyor ve İngiltere ekonomisine katkı sağlıyor.
Kraliyet Mülkleri, 7,3 milyar sterlinin üzerinde değeri olan geniş bir portföy. Bu portföyde İskoçya'nın kuzeyindeki dana eti üretim çiftliklerinden Dorset'teki taş madenlerine pek çok şey bulunuyor.
Egemen Ödeneği ile Kraliyet Mülkleri birbirinden bağımsız oluşumlar ancak ödemelerin miktarını mülklerden elde edilen kâr belirliyor. Her yıl 2 önceki yılda elde edilen kârın dörtte biri hesaplanarak ödenek tahsis ediliyor. Örneğin 2023 yılı için 2021 yılı kârının yüzde 25'i kadar ödeme yapıldı. Haziran 2022'de yayımlanan bir raporda Kraliyet Mülkleri'nin 2021 yılı net kârı 312,7 milyon dolar olarak bildirilmişti. Birleşik Krallık hazinesinin Mart'ta yayımladığı bir raporda da monarka 2023'te verilen meblağın 86,3 milyon sterlin civarında olduğu açıklandı.
Bu ödenek Kral'ın çeşitli etkinlikler ve geziler gibi resmî işleri için harcanıyor. Kraliyet personelinin maaşları ile monarkın resmî konutunun ve kraliyet saraylarının masrafları da yine bu ödenekten karşılanıyor.
TAHTTA OTURDUĞU SÜRE BOYUNCA CHARLES'IN OLACAK
Yukarıda belirttiğimiz gibi, Buckingham Sarayı ve Londra Kulesi gibi tarihi binaların sahipliği de Kraliçe Elizabeth'ten Charles'a geçti. Forbes, Charles'a kalan gayrimenkul mirasının 9,5 milyar dolar değerinde olduğunu yazdı.
Kraliçe Elizabeth'ten Charles'a miras kalan varlıklar arasında özel sanat ve mücevher koleksiyonları, nadir pullar ve Kraliçe'nin çeşitli kişisel yatırımları da olduğu düşünülüyor.
Ancak "sahip" kelimesi sizi yanıltmasın, Charles'ın tapulu malı değil bunlar. Tahtla birlikte nesilden nesle aktarılan bu varlıklara monarklar sadece devlet başkanı oldukları süre boyunca sahip olabiliyor. Bu da bu varlıkların Kral tarafından satılamayacağı anlamına geliyor.
Kraliçe'nin yıllarca yaşadığı Buckingham Sarayı'nın değeri 4,9 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Charles ve Camilla'nın Londra'daki konutu olan Clarence Evi'nin değeri ise 72 milyon dolar. The Times, Ekim ayında 2003'ten beri burada oturmakta olan çiftin, bir süre daha bu şekilde devam edeceğini zira Buckhingham Sarayı'ndaki tadilatın 2027'ye kadar süreceğini yazdı.
LANCASTER VE CORNWALL DÜKALIKLARI YÜZLERCE YILDIR AİLENİN GELİR KAPISI
Geldik Charles'ın şahsi gayrimenkullerine... İskoçya'da bulunan 118 milyon dolarlık Balmoral Kalesi ve Norfolk'ta bulunan 73 milyon dolarlık Sandringham Mülkü, Charles'ın en önemli iki varlığı. Kral bunları isterse satma özgürlüğüne sahip.
Charles'a miras kalan varlıklardan biri de Lancaster Dükalığı. İdaresi monark tarafından bir vakfa emanet edilmiş olan Lancaster Dükalığı'nın değeri, Mart 2022'de 652,8 milyon sterlin olarak belirlenmişti.
Pek çok araziden ve diğer varlıktan oluşan dükalık 1265 yılından bu yana ailede. İlk olarak 3'üncü Henry'nin oğlu Edmund'a hediye ettiği bu araziler 1399'dan beri tahttaki monarkın kişisel varlığı kabul ediliyor.
1993 yılında İngiltere hükümetiyle varılan bir anlaşma gereği, Charles, kendisine kalan mülklerle ilgili veraset ve intikal vergisi ödemek zorunda değil. Söz konusu anlaşma bir egemenden diğerine aktarılan mülkleri ve kişisel varlıkları vergiden muaf tutuyor. Ancak Eylül ayında The Guardian gazetesi Charles'ın tıpkı annesi gibi bu vergiyi ödemeye gönüllü olduğunu yazmıştı.
Ulusal hazineyle alakası olmayan Lancaster Dükalığı, egemenin Özel Kese (İng. Privy Purse) olarak da bilinen özel varlıklarının bir parçası. Monark, dükalığın tüm gelirinin sahibi olmamakla birlikte buradan pay alıyor. 2022 yılında bu pay 24 milyon sterlindi. Bu meblağın bir kısmının ailenin bazı üyelerinin masraflarını karşılamak için harcandığı biliniyor.
Charles, Egemen Ödeneği'nin hak sahibi olmadan önce Cornwall Dükalığı'nın sahibiydi. 1337'de 3'üncü Edward tarafından kurulan bu dükalığın yapısı da Lancaster'a benziyor ve sahipliği tahtın ilk sıradaki varisleri arsında devrediliyor. Yani şu an Galler Prensi William, Cornwall Dükü unvanını da taşıyor. Dükalığın gelirleri, "Dük ve çekirdek ailesinin kamusal, özel ve hayırseverlik işlerinin karşılanması" için kullanılıyor.
Forbes geçen yıl Cornwall Dükalığı'nın değerinin 1,2 milyar dolar olduğunu, Charles'ın burayı William'a devretmeden önceki yıl 27 milyon dolar gelir elde ettiğini yazmıştı. Dükalığın internet sitesinde Charles'ın bu geliri hayırseverlik işleri ve ailesini desteklemek amacıyla harcadığı belirtiliyor.
Wall Street Journal, 2020 yılında Charles'ın 2019'da William ve Harry ile ailelerine toplam 5 milyon sterlin para verdiğini yazmıştı.
KRAL'IN OLDUKÇA POPÜLER BİR RESSAM OLDUĞUNU BİLİYOR MUYDUNUZ?
Cornwall Dükalığı'nın en önemli varlıklarından biri, ülkenin en büyük organik gıda markası olan Duchy Organic. 1990'da Charles tarafından kurulan bu markanın gelirleri Galler Prensi Hayır Fonu'na aktarılıyor. 2009'da bir market zinciriyle iş birliğine giren marka, o tarihten bu yana 42,6 milyon dolardan fazla gelir elde etti.
Charles'ın gelir kaynakları arasında en az bilinenler ise yaptığı resimler. Kraliyet binalarını ve manzaraları içeren bu suluboya resimler pek çok sergide ve hayır etkinliğinde yer aldı. Charles'ın tablolarının, Gloucestershire kırsalında bulunan Highgrove Evi'nin yakınlarında bir mağazada satılan kopyaları 1997-2006 yılları arasında 2,5 milyon dolar gelir getirdi. The Telegraph 2016'da bu paranın da Galler Prensi Hayır Fonu'na aktarıldığını yazmıştı.
WILLIAM ZAMANINDA MAAŞLI ÇALIŞAN BİR PİLOTTU
Sırada Prens William var. Dediğimiz gibi William, tahtın birinci sıradaki varisi olarak Cornwall Dükalığı'nın başı oldu. Ancak William'ın bu görevindeki yetkileri sınırsız değil. Prens'in mülkün uzun vadeli değerine zarar verecek kararlar alıp almadığı ulusal hazine tarafından izleniyor. Dükalığın hesapları da her yıl Parlamento tarafından denetleniyor.
William, 2000'li yılların ortasından itibaren Kraliyet Hava Kuvvetleri Arama Kurtarma Gücü'nde helikopter pilotu olarak görev yaptı. Forbes, 2011'de Prens'in bu süreçte yılda 68.000 ila 74.000 dolar maaş aldığını yazdı. 2013'te ordudan emekli olan William, 2015'te de hava ambulans pilotu olarak çalışmaya başladı. O dönemde yayımlanan haberlerde William'ın aldığı 62.000 dolar maaşı hayır kurumlarına bağışladığı belirtiliyordu.
William'ın annesinden gelen mirasını da unutmayalım. The Telegraph, Prens'in 30 yaşını doldurduğu 2012 yılında annesinden kalan 12,5 milyon doları almaya hak kazandığını yazdı.
Annelerinden William ve Harry'e Kate Middleton ve Meghan Markle'ın üzerinde gördüğümüz çeşitli mücevherler ile Diana'nın ünlü gelinliği de kaldı.
Kate demişken, Middleton ailesi de oldukça varlıklı insanlar. Carole ve Michael Middleton'ın kurucuları olduğu parti malzemeleri şirketi Party Supplies'ın değeri 2013'te 30 milyon sterlin olarak hesaplanmıştı. Çift şirketin hisselerinin yarısından biraz fazlasına sahip. Ancak Galler Prensesi Catherine'in bu şirkette payı olup olmadığı bilinmiyor.
Prens ve Prenses'in üç evi var. Kraliçe, Sandringham Mülkü'nün bir parçası olan Anmer Malikanesi'ni çifte düğün hediyesi olarak vermişti. Ancak ailenin birincil konutu Windsor Kalesi'nde bulunan Adelaide Köşkü. Çift 2022 yazının sonunda buraya taşındı.
Bir de Kensington Sarayı'nın içinde 20 odalı 4 katlı bir daireleri bulunuyor. Adelaide Köşkü'ne taşınmadan önce burada oturan ailenin Londra'daki resmî adresi halen bu daire.
HARRY'NİN İŞLERİ BİRAZ KARIŞIK
Prens Harry de 2014 yılında kutladığı 30'uncu yaş gününde annesinden kalan 12,5 milyon doların sahibi oldu.
Prenses Diana 1997'de öldüğünde serveti 21,45 milyon dolardı. New York Times'ın 1998 tarihli bir haberine göre, Diana'nın mirasından oğullarının yanı sıra uşağı Paul Burrell ile 17 vaftiz çocuğu da pay aldı.
Harry, 2021'de Oprah Winfrey'e verdiği röportajda, annesinin mirası olmasa, eşi Meghan'la birlikte İngiltere'den ABD'ye taşınmalarının mümkün olamayacağını belirtmiş ve "Annem bugünleri önceden görmüştü. Bütün bu süreçte onu varlığını hissettim" demişti.
Harry ve Meghan, 2020'de Kraliyet görevlerinden çekilince, Charles çifte "oldukça yüklü" olduğu söylenen bir ödeme yaptı. Daha öncesinde Harry ve Meghan'ın gelirlerinin yüzde 95'i Charles'tan, yüzde 5'i ise Egemen Ödeneği'nden geliyordu.
Çiftin 2020'de Charles'tan aldığı meblağ açıklanmadı ancak BBC'nin Cornwall Dükalığı'nın hesaplarında yaptığı incelemeye göre çifte Nisan-Haziran 2020 döneminde 4,5 milyon sterlin verildi. Bu durum Harry'nin Winfrey'e verdiği röportajda kullandığı "Ailem benimle finansal bağını kelimenin tam anlamıyla kopardı" sözleriyle çelişiyordu. Çiftin sözcüsü ise 2021'de Insider'a yaptığı açıklamada ortada bir çelişki olmadığını, Harry'nin sözlerinin Nisan'da başlayan mali yılın ilk çeyreğine ilişkin olduğunu belirtti.
KİTAP, PODCAST, BELGESEL DERKEN KASA DOLDU
Forbes, Şubat 2021'de çiftin net servetinin 10 milyon dolar civarında olduğunu yazdı.
Eldeki en güncel rakam bu ancak Harry ve Meghan, Eylül 2020'de kendi yapım şirketlerini kurup bir dizi ve film akış platformuyla açıklanmayan meblağda bir anlaşma yaptı. The New York Times çiftin bu anlaşma bağlamında 100 milyon dolar istediğini yazdı. Çiftin bir müzik ve podcast akış platformuyla da 30 milyon dolarlık anlaşması bulunuyor. Harry'nin, biyografisi "Spare" (Yedek) için de 20 milyon dolar avans aldığı iddia edildi.
Harry ve Meghan'ın, oğulları Archie'nin adına kurdukları Archewell Vakfı aracılığıyla pek çok hayır kuruluşu için 13 milyon dolar topladıkları, kendi keselerinden de 3 milyon dolar bağışladıkları açıklandı.
Çiftin California'nın Santa Barbara şehrinin en lüks mahallelerinden biri olan Montecito'daki konutlarının değeri de 14,65 milyon dolar. Temmuz 2020'de buraya taşınan Harry ve Meghan, 5 milyon doları peşin ödeyip geri kalanı için mortgage kredisi almıştı.
ANDREW'NUN ÖDEDİĞİ TAZMİNAT ANNESİNİN CEBİNDEN ÇIKTI
Biraz da Kral Charles'ın kardeşlerine bakalım...
Prens Andrew, 2019'da Virginia Giuffre tarafından cinsel saldırıyla suçlandıktan ve BBC'ye kâbus gibi bir röportaj verdikten sonra kraliyet görevlerinden azledildi. Yani artık Egemen Ödeneği'nden pay almıyor.
Hürriyet.com.trThe Guardian'a göre, Andrew, 2002-2019 yılları arasında her yıl ortalama 436 toplantıya katılıyor ve karşılığında tahminen 12,9 milyon sterlin ödeme alıyordu. Ödemeler skandal patlak verince kesildi ancak Buckingham Sarayı, ilk etapta suçlamaların dayanaksız olduğuna dair bir açıklama yayınladı.
Ne var ki Ağustos 2021'de Andrew hakkında da bir dava açıldı. Bunun üzerine Ocak 2022'de Saray'dan yapılan açıklamada Prens'in askeri rütbelerinin, kraliyet unvanlarının ve majesteleri statüsünün elinden alındığı bildirildi.
Şubat 2022'de Andrew'nun davayı sonuçlandırmak için Giuffre'ye 12 milyon dolar ödeyeceği, paranın Kraliçe'nin şahsi kasasından çıkacağı haberi gündeme bomba gibi düştü.
Kraliyet yorumcuları şu an Andrew ile Kral Charles'ın ilişkisinin "neredeyse yok gibi" olduğunu belirtiyor. Ancak Kraliçe hayattayken annesinin özel mülklerinden gelen gelirlerden pay alan Andrew'nun bundan sonra da Charles ve William'dan benzer bir ödeme alıp almayacağı belli değil.
Bununla birlikte Mart 2023'te Harry ve Meghan'dan Frogmore Köşkü'nü boşaltmaları istenmiş ve buranın Andrew'a teklif edildiği ortaya çıkmıştı.
AİLENİN "EN ÇALIŞKAN ÜYESİ" PRENSES ANNE
"Kral Charles'ın gizli silahı" olarak anılan kız kardeşi Prenses Anne, Kraliçe'nin hayatta olduğu dönemde Lancaster Dükalığı'ndan harçlık alıyordu. The Guardian, 72 yaşındaki Anne'in 2002-2022 yılları arasında toplam 11.088 etkinliğe katıldığını yani yılda 528 etkinlik ortalamasıyla Kraliyet ailesinin en çalışkan üyesi olduğunu yazdı. Haberde Anne'in 1970'lerden bu yana aldığı ödemelerin toplamının 20 milyon doları geçtiği de belirtildi.
Kraliçe, 1976 yılında kızına Gloucestershire'da bulunan Gatcombe Park mülkünü hediye etti. O tarihte 500.000 ila 750.000 sterlin arası bir fiyata alındığı bildirilen mülkün tahmini değeri 2022 yılında 29 milyon dolar olarak açıklandı.
Anne halen bu mülkteki 10 yatak odalı malikanede yaşıyor. Kızı Zara ile damadı Mike Tindall ve torunları da aynı mülkte oturuyor.
Anne ayrıca Londra'da Kraliyet'e ait olan Aziz James Sarayı'nda bir konuta sahip. Forbes'a göre bu sarayın tahmini değeri de 700 milyon dolar.
Prenses Anne'in bir de 6,2 milyon dolar değerinde bir mücevher koleksiyonu var.
EDWARD VE SOPHIE "KİRADA" OTURUYOR
Kraliçe'nin en küçük oğlu olan 59 yaşındaki Edward ise 1982 yılından bu yana Kraliyet adına katıldığı yılda ortalama 351 etkinlik karşılığında toplam 8,1 milyon dolardan fazla gelir elde etti.
Edward ve eşi Sophie, Windsor yakınlarındaki Bagshot Park'ta yaşıyor. Çift malikaneyi 1998 yılında 50 yıllığında Kraliyet Mülkleri'nden kiraladı. Bu kira anlaşması daha sonra 150 yıla uzatıldı. The Telegraph anlaşmanın bugünkü değerinin 6,2 milyon dolara tekabül edeceğini yazdı.
Anlaşma kapsamında Edward, mülk sınırları içinde bulunan ahırları kiraya verebiliyor. Örneğin 2022'de Kanadalı bir ilaç şirketi ahırları ofis olarak kullanma amacıyla 161.000 dolar karşılığında kiralamıştı.
Insider'ın "King Charles inherited $500 million in assets after the Queen's death, but that's just a fraction of his wealth. Here's how the monarchy makes millions each year." başlıklı haberinden derlenmiştir.