Gıda toplulukları alternatif mi?
Güncelleme Tarihi:
Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de giderek yaygınlaşan Topluluk Destekli Tarım uygulamaları temiz ve adil gıdaya erişmek için alternatif bir yol olarak ilgi çekiyor.
Türkiye’nin değişik bölgelerinde Topluluk Destekli Tarımla ilgilenenler Yeşil Düşünce Derneği'nin düzenlediği Yeşil Diyalog organizasyonuyla bir araya gelerek deneyimlerini paylaştılar ve geleceğe dönük işbirliği ve dayanışma yollarını tartıştılar.
Topluluk Destekli Tarım nedir?
Bir bölgede yaşayan veya aynı işyerinde çalışan insanlar gönüllü olarak bir araya gelerek bir gıda topluluğu oluşturuyorlar.
Topluluk, gıda ihtiyaçlarını mümkün olduğunca küçük ve yerel üreticilerden karşılamaya çalışıyor. Bu yolda üreticilerle temasa geçerek üreticilerin çevreye zarar verip vermediğini, gıdalarda kimyasal kullanıp kullanmadığını gözlemleyerek, gerektiğinde birlikte üretim planlaması oluşturuyorlar, hatta finansman desteği sağlıyor.
Çiftçinin ürün satışının garanti edilmesi ve aracının devreden çıkmasıyla karşılıklı güvene dayalı ilişki sağlanıyor. Böylece büyük şehirlerde yaşayanlar temiz ve adil gıdaya erişme imkanı buluyorlar.
Türkiye’de nerelerde var?
Topluluk Destekli Tarım uygulamaları bugün Hindistan’dan A.B.D’ye pek çok ülkede yaygın durumda. Gıda Topluluklarının sadece Fransa’da iki milyon üyesi bulunuyor.
Türkiye’de de bir çok gıda topluluğu oluşmuş. Gruplar genellikle mahalle ve semt bazlı örgütlenmişler ama Üniversiteler de bu modelin uygulamacıları arasında hemen göze çarpıyor. Boğaziçi Üniversitesi mensupları kooperatifi (BÜKOOP) kooperatif tarzı örgütlenmesiyle bu konunun öncülerinden. BÜKOOP’ta Üniversite çalışanları, öğretim üyeleri ve öğrenciler eşit söz sahibi. 800 civarı üyesi kararları birlikte alıyorlar ve bazen üreticileri ziyaret ederek üretim sürecini hem öğrenmiş hem denetlemiş oluyorlar.
Toplantıya katılan gıda topluluklarından Ankara’da Doğal Besin, Bilinçli Beslenme Grubu (DBB), İzmir’de BİTOT grubu ve İstanbul’dan Yeryüzü Derneği daha küçük ölçekte topluluklar oluşturulmasını savunuyorlar. Şimdiden Gaziantep’te, Adana'da, Çanakkale’de ve bir çok başka kentte bölgesel bazda gıda toplulukları oluşmuş durumda. Topluluklar dağıtım başta olmak üzere pek çok sorunla başa çıkmaya çalışıyorlar.
Yeryüzü Derneği'nden Aytaç Timur, Topluluk Destekli Tarım uygulamaları için tek bir yöntem olmadığını her grubun kendi koşullarına ve dinamiklerine uyan bir yöntemle örgütlenmesinin en sağlıklı sonucu vereceğini söylüyor ve ilkelerde anlaşmış yatay bir topluluk oluşturmanın önemine dikkat çekiyor.
Timur’a göre tüketicilerin gıda toplulukları yoluyla üretim sürecine dahil edilerek pasif tüketici olmaktan çıkmasının ve sorumluluk almasının küçük aile işletmelerinin varlığını sürdürebilmeleri için de son şans.
Yeşil Düşünce Derneği'nin düzenlediği 12. Yeşil Diyalog buluşmasına İzmir BİTOT'dan Esin Pamuk, Ankara Doğal Besin, Bilinçli Beslenme Grubu'ndan Berna Çol, İstanbul Yeryüzü Derneği Tüketim Birliği'nden Aytaç Timur, Çanakkale Ormanevi'nden Gökçe Coşkun, MST Topraksız Kır İşçileri Gerçeği'nden Abdullah Aysu, Boğaziçi Mensupları Tüketim Kooperatifi'nden (BÜKOOP) Asya Saydam ve yurtdışı örneklerini aktarmak üzere Asena Ulus katıldı.
