Genco Erkal'a veda... Büyük usta son yolculuğuna uğurlandı

İLK TÖREN MUHSİN ERTUĞRUL SAHNESİ'NDE

Uzun süre kan kanseri tedavisi gören ve 86 yaşında hayatını kaybeden Türk tiyatrosunun usta ismi Genco Erkal için Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde tören düzenlendi. Törene, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, Şişli Belediye Başkanı Resul Emrah Şahan, Beyoğlu Belediye Başkanı, İnan Güney, eski başbakan yardımcısı Hikmet Çetin’in yanı sıra, Fazıl Say, Emre Kınay, Suna Selen, Orkestra Şefi İbrahim Yazıcı, Opera Sanatçısı Güvenç Dağüstün, Mazlum Çimen, Mert Fırat ve Erkal’ın sevenleri katıldı.

Törenin sunuculuğunu Erkal’ın uzun süre aynı sahneyi paylaştığı rol arkadaşı Tülay Günal yaptı. Sanatçının gençlik yılların itibaren başlayarak yer aldığı tiyatro oyunlarından video kesitleri paylaşılırken Genco Erkal’ın şiirlerinin yanı sıra Aralarında ünlü piyanist Fazıl Say ve Serenad Bağcan’ın da bulunduğu sanatçılar, Erkal anısına dinletiler sundu.

 "İŞÇİ SINIFININ BAŞI SAĞOLSUN"
Törende konuşan İBB Başkanı İmamoğlu, “Kendisini rahmet ile anıyoruz. Dua ederken, tüm kalbimle içtenlikle teşekkür ediyorum. Kıymetli ailesinin, sevenlerinin, sanat dünyamızın başı sağ olsun. Her zaman mücadelelerine destek olduğu işçi sınıfının başı sağ olsun. Büyük sorumluluğumuzu hepimize hatırlatmak istiyorum. İsmini, sesini, bize emanet ettiklerini sonsuza kadar yaşatmak bizim görevimdir, boynumuzun borcudur. Başımız sağ olsun" dedi.

"TÜRKİYE ÇOK BÜYÜK BİR SANATÇISINI VE AYDININI KAYBETTİ"
Törene katılan ve Genco Erkal ile sahne alan Orkestra Şefi İbrahim Yazıcı, “Genco Erkal, çok değerli bir sanatçı ve çok değerli bir aydındı. Her şeyin ötesinde de çok değerli bir insan. Bu kadar sıfatı bir arada taşımak gerçekten çok güç. Yıllarca aynı sahneyi paylaştığım için büyük mutluluk ve onur duyuyorum. Kendisinden çok şey öğrendim. Türkiye çok büyük bir sanatçısını ve aydın bir insanını kaybetti. Herkese yeri doldurulamaz derler ama Genco Erkal gibisi bir daha gelmez" diye konuştu. Oyuncu Suna Selen ise, “Çok üzgünüm. Genco Erkal akrabamdı. İlk kukla tiyatromu Genco’nun doğum gününde izledim. Benim için çok değerli bir insan" ifadelerini kullandı.
Türk tiyatrosunun usta ismi Genco Erkal, ikinci vakti Teşvikiye Camisi’nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedildi.

'HOŞÇAKALIN DOSTLARIM'

Acı haber, Genco Erkal'ın kurucusu olduğu Dostlar Tiyatrosu'nun sabaha karşı yaptığı paylaşımla duyurulmuştu...

GENCO ERKAL KİMDİR?

28 Mart 1938'de İstanbul'da doğdu. Babası deniz subayı Reşat Bey, annesi moda tasarımcısı ve terzi Nebahat Erkal (Şerbetçi) idi. Galatasaray Lisesi İlkokulu'nda yatılı okuduktan sonra orta öğrenimini Robert Kolej'de, yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesinin Psikoloji Bölümü'nde tamamladı.

Tiyatroya küçük yaştan itibaren ilgi duydu.Robert Kolej'deki öğrencilik günlerinde tiyatro ile yoğun olarak ilgilendi. Ailesi tiyatroculuk yapmasını onaylamadığı için üniversitede psikoloji eğitimi aldı, tiyatro ile amatör olarak uğraştı. 1957'de amatör bir oyuncu olarak Genç Oyuncular topluluğunun kuruluşunda yer aldı.

Çöl Faresi, 1960. Müşfik Kenter, Yıldız Kenter, Sadri Alışık, Turgut Boralı, Genco Erkal.

Profesyonel tiyatroya başlaması, Muhsin Ertuğrul'dan gelen teklifle oldu. İlk profesyonel oyunu Kenter Tiyatrosu'nda sahnelenen Çöl Faresi adlı oyundaki rolü idi. İlk profesyonel rejisi de Kenter Tiyatrosu'nda Ionesco'nun tek perdelik "İskemleler" ve "Ders" oyunlarına yaptığı reji oldu.Oyunculuk yaşamına Kenter Tiyatrosu'ndan sonra Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu'nda ve Ankara'da askerlik yaparken temas ettiği Ankara Sanat Tiyatrosu'nda devam etti. 1963’te Arena Tiyatrosu’nda sahnelenen Aslan Asker Şvayk oyunundaki Şvayk rolü ile dönemin tek tiyatro ödülü İlhan İskender Ödülü'nü kazandı. Ardından Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu'nda Keşanlı Ali Destanı'nı yönetti.

Bir Delinin Hatıra Defteri, 1965

Nikolay Gogol'un Bir Delinin Hatıra Defteri adlı öyküsünü tiyatroya uyarladı ve Türkiye'de oynanan ilk tek kişilik oyun olarak 1965 yılında Ankara Sanat Tiyatrosu'nda sahneledi. 1969, 1992 ve 2014'te farklı yorumla sahnelediği bu eser, onunla özdeşleşti. Ankara Tiyatrosu'nda Asaf Çiğiltepe'nin sahnelediği "Arturo Ui'nin Önlenebilir Yükselişi" oyunu ile Brecht tiyatrosu ile tanıştı.

On yıl değişik tiyatrolarda oyuncu ve yönetmen olarak çalıştıktan sonra 1969 yılında Mehmet Akan, Şevket Altuğ, Ferit Erkal, Arif Erkin Güzelbeyoğlu ve Nurten Tunç ile birlikte devrimci bir tiyatro topluluğu olan Dostlar Tiyatrosu'nu kurdu. Genç Oyuncular'ın devamı olarak kurulan Dostlar Tiyatrosu'nun ilk oyunu 15 Ekim 1969'da sahneye konan Ha Me Ka Ha Ha Pe idi. "Durdurun Dünyayı İnecek Var"'ın ardından 1970'te sahnelenen "Rosenbergler Ölmemeliydi" ekibin çıkış oyunu oldu.Bu oyunu "Asiye Nasıl Kurtulur" (1971), "Havana Duruşması" (1971) adlı belgesel oyun, Kafkas Tebeşir Dairesi uyarlaması "Analık Davası" (1971), "Azizname (1973) ve "Alpagut Olayı" (1974) izledi. Turhan Selçuk'un Abdülcanbaz çizgi romanının, Nâzım Hikmet'in Kerem Gibi şiirinin uyarlamalarını sahneye koydu. 1978 yılında Brecht'in oyunlarından uyarladığı "Brecht Kabare"'yi sahneledi. Dostlar Tiyatrosu'nun kadrosu salonsuzluk ve bütçe sorunları sebebiyle 1980'lerde dağıldı ve Dostlar, prodüksiyon tiyatrosu olarak oyunlar sahnelemeye devam etti.

Kafkas Tebeşir Dairesi, 1980

Yaroslav Haşek'ten Aslan Asker Şvayk, Gogol'den Bir Delinin Hatıra Defteri, Bertolt Brecht'ten Galileo, Maxwell Anderson'dan Yalınayak Sokrates, Nâzım Hikmet'ten Kerem Gibi, Can Yücel'den Can çeşitli ödüller kazandığı ünlü rolleri arasında yer alır. Oyuncu ve tiyatro yönetmeni olarak birçok ödüle değer görüldü; çeşitli kurumlar tarafından yaşam boyu başarı ödülü ile ödüllendirildi.

1993-1998 yılları arasında, Paris'te ve Avignon Festivali'nde Fransızca da oynamaya başlayan Genco Erkal, üç Fransız yapımında rol aldı: Nâzım Hikmet'ten Sevdalı Bulut, Philippe Minyana'dan Ou vas-tu Jérémie? ve Paulo Coelho'nun ünlü romanından uyarlanan Simyacı.

Senfonik konserlerde Prokofiev'in Peter ile Kurt, Stravinski'nin Askerin Öyküsü, Fazıl Say'ın Nâzım adlı yapıtlarını anlatıcı olarak seslendirdi.

Önemli uluslararası film festivallerinde gösterilen ve birçok ödül kazanan At, Faize Hücum, Hakkâri'de Bir Mevsim, Camdan Kalp ve uzun bir aradan sonra 2008 yılında çevrilen Pazar: Bir Ticaret Masalı, Çağan Irmak'ın senaryosunu yazdığı ve yönettiği, 2010 yılında vizyona giren Prensesin Uykusu filminde filmlerinin başrolünde oynadı. 1982 yılında At ve 1983 yılında Faize Hücum filmleri ile "en iyi erkek oyuncu" dalında Antalya Film Festivali'nde iki kez Altın Portakal' aldı. TRT televizyonu için Haldun Taner'in ünlü müzikli oyunu Keşanlı Ali Destanı'nı yönetti ve oynadı.

2008 senesinde Sivas'93 isimli belgesel tiyatro oyununu yazdı ve yönetti. Oyuncuların birden fazla role girdiği bir epik tiyatro örneği olan bu oyunda, 1993 yılında Sivas Madımak Oteli’nde çıkarılan bir yangın sonucu ölen otuz üç kişinin hikâyesini konu edindi. Oyun, Türkiye ve Avrupa genelinde sahnelendi.

2009 senesinde, Amerikalı tarihçi ve tiyatro yazarı Howard Zinn tarafından 1999 yılında yazılan Marx in Soho adlı tek kişilik tiyatro oyununu güncelleyerek Marx'ın Dönüşü adıyla sahneledi.