Diş buğdayı nedir? Diş buğdayı geleneğinin detayları
Güncelleme Tarihi:
Diş buğdayı çok eski bir adet olmasına rağmen günümüzde de popülerliğini sürdürüyor. İçerisinde bir dizi ritüeli barındıran diş buğdayı geleneği, yörelere göre değişen farklılıklar gösterse de Anadolu’nun birçok yöresinde yüzyıllardan beri uygulanmaktadır. Peki, diş buğdayı nedir? Diş buğdayı gelenekleri neler?
Diş buğdayı, çocuk diş çıkarmaya başlayınca yapılan törendir. Bazı yörelerde diş hediği de denir. Buğday tanelerinin nohut ile birlikte haşlanması ile hazırlanan yiyeceğe “hedik”; çocuğun ilk çıkan dişinin kutlanması, dişlerinin daha sağlam ve rızkının bol olmasını sağlamak amacıyla hediğin çerezle karıştırılarak komşu ve akrabalara dağıtılması etrafında oluşan uygulamalara da diş hediği geleneği denir.
Diş hediği geleneği ile çocuğun sağlıklı bir şekilde büyüyüp gelişmesinin sevinci dost, akraba ve komşularla paylaşılmakta ve böylece insanların bir araya gelmesi sağlanarak birlik beraberlik duyguları pekiştirilmektedir.
DİŞ BUĞDAYU GELENEKLERİ
Çocuğun ilk dişi görüldükten kısa bir sure sonra buğday kaynatılır. Şeker, ceviz, badem, fındık, fıstık, kuru incir üzüm gibi malzemeler eklenir. Koşumlar, hısım akraba toplanılır.
Kaynatılan buğday bir tepsiye yayılır. Tepsinin etrafında toplanan davetliler şarkı, türkü ve maniler eşliğinde bu buğdaydan yerler. Daha sonra da buğdaydan bir avuç alınıp diş çıkaran çocuğun başına serpilir. Böylece, çocuğun diğer dişlerinin serpilen buğdaylar kadar kolay çıkacağına inanılır.
Bazı yörelerde serpilen buğdayların çocuğun omuzlarında kalan kısmı bir ipe dizilir ve kurutulduktan sonra boynuna asılır.
DİŞ BUĞDAYI TARİHİ
Bebeğin dişinin çıkması, büyüdüğünün tezahürü olurdu. Dişinin çıkması bebeğin beslenme alışkanlığının yavaş yavaş evrileceğinin habercisi sayılırdı. Dolayısıyla bu durum, bebek için önemli bir beslenme kaynağı olan anneyi rahatlatır, dişinin çıkmasıyla kazanılan beslenme alışkanlığı bebeğin sütten kesilmesini kolaylaştırırdı.
Bebeğe, çıkan dişini ilk gören kişi tarafından bir iç gömlek yapılırdı. Bu gömleğin diş çıkarma sürecini kolaylaştıracağına inanılırdı. Zira diş çıkarma dönemi meşakkatli olduğu için bebek sık sık huysuzluk yapardı. Haşlanmış buğday, şeker, nar, ceviz ve benzeri yemiş ve çeşnilerle harmanlanan yemeğe diş buğdayı denirdi. Yapılan diş buğdayını yemek üzere akraba ve komşular davet edilir, bu yemekle bir nevi kutlama yapılırdı.