'Burada bir toprak var, ülke yapalım!'

İsmi: Liberland. Kuruluş tarihi: 13 Nisan 2015. Mottosu: Yaşa ve yaşat! Sırbistan ve Hırvatistan arasında 7 kilometrekarelik sahipsiz alanda kurulduğu ilan edilen Liberland dünyanın en yeni ülkesi. Resmi olarak tanıyan bir ülke henüz yok. Ancak tüm dünyadan 300 bine yakın destekçisi var. Kuruldukları hafta 150 binin üzerinde vatandaşlık başvurusu aldılar. En fazla başvuru aldıkları ülkeleren biri de Türkiye. Devletin kurucusu ve Başkanı Vit Ledjicka geçen hafta çeşitli sivil toplum örgütleri, diplomat ve parti yetkilileriyle temaslarda bulunmak üzere İstanbul’daydı. 31 yaşındaki Ledjicka aslen Çek Cumhuriyeti vatandaşı. ‘Tam zamanlı başkanlık’ görevini almadan önce ülkesinde sağ eğilimli liberal parti Özgür Yurttaşlar Partisi’nden milletvekili seçilmişti. Ledjicka, yeni bir ülke kurma fikrinin de bu dönem çıktığını anlatıyor: “Seçimde başarılı olduk ama sistemi değiştiremedik. Vergilerin düşürülmesine karşı hem çok komplike kurallar hem de kuvvetli çıkar grupları var. O yüzden sıfırdan bir sistem yaratıp Avrupa’da Hong Kong benzeri bir yapı kurmaya karar verdik.”

BOŞ ARAZİYİ WIKIPEDIA’DAN BULDULAR

Peki sıfırdan bir ülke nasıl kurulur? Jedlicka’ya ilham birkaç yıl önce yaptığı bir tren seyahatinde gelmiş: “Etrafa baktım ve ne kadar çok kullanılmayan alan var diye düşündüm!” Önce bir arkadaşıyla oturup kuracakları ülkenin bayrak, arma, motto ve ideolojisini şekillendiriyorlar. Ardından kimsenin hak iddia etmediği bir araziyi aramaya başlıyorlar. Bu süreç iki yıl sürüyor. En sonunda Sırbistan ve Hırvatistan arasında kimsenin hak iddia etmediği 7 kilometrekarelik araziyi buldular. Jedlicka, burayı nereden bulduklarını sorduğumda gülümseyerek “Wikipedia’da gerçekten aradığınız her şey var!” diyor. Ülkenin temelleri tümüyle özgürlük ve liberal politikalar üzerine kuruldu. Kuruluş ilanı için de rol model olarak aldıkları ülke olan ABD’nin kurucularından Thomas Jefferson’ın doğumgünü olan 13 Nisan’ı seçtiler.

BÜYÜK BİR DİASPORAYIZ

Jedlicka, devletin ilanından sonra uluslarası hukukun kendi taraflarında olduğunu anlatıyor: “Sıfırdan devlet kurmak gerçekten harika bir his! Montevideo Anlaşması’na göre ülke olmak için illa başka devletler tarafından tanınmanız gerekmiyor. Arazinizi kimsenin sizden alma hakkı da yok.” Başkan Jedlicka, Liberland’in sadece kurulmuş olmasını bile başarı kabul ediyor ama hedefleri Liberland’i Avrupa’da yeni bir Hong Kong yapmak. Resmi nüfusları şu an için 130. Ancak dünyanın değişik yerlerinden 380 bine yakın destekçileri var. Jedlicka, “Büyük bir diasporayız. Herkes vatandaş olsa İzlanda kadar oluruz” diyor. Dört ayda 40 büyükelçilik açtılar bile. Liberland destekçilerinin en büyük ortak yanı özgürlüğe olan bağlılıkları. Jedlicka, ülkenin de böyle yönetileceğini anlatıyor: “Devlet gönüllülük esasına dayanıyor. İnsanlar isterse vergi verecek ama başkalarını buna zorlayamayacak. Politikacıların sizin paranızla daha iyi hizmet üretebileceği fikri bir yanılgı. Toplumsal projeler crowdfunding (kitlesel fonlama)’ya dayalı olacak. Devlet, genel gelirin yüzde 2-3’ünü alarak yalnızca güvenlik, hukuk ve diplomasiyi yürütecek.”

BARIŞÇIL İÇ VE DIŞ POLİTİKA

Vit Jedlicka, dünyadaki başarılı ve zengin ülkelerin sırrını küçük devlet olarak veriyor: “İnsanlar hangi gruba ait olacaklarını seçebilmeliler. Devletler hayran kulüpleri gibi. Üyelik için başvuruyorsunuz. Örneğin 1 milyon sterlininiz varsa İngiliz vatandaşı olabilirsiniz. Bizde vatandaşlık hakkı puan sistemiyle kazanılacak. Ancak bu puan sisteminin esası maddiyata değil gönüllü hizmete dayanacak. Herşey şeffaf. En zengin ülkeler politikacılarına güvenmeyenler.” Dış politikada da çatışmasızlık ve barıştan yanalar. Sınır ülkelerinden Sırbistan’la araları iyi. Hatta merkezleri de orada... Ancak Hırvatistan’la durum biraz daha karışık; Jedlicka, birkaç kez sınırda gözaltına alındı. Bunun sebebini, “Bizden korkuyorlar” diye açıklayan Jedlicka Rusya-Ukrayna krizinin çözümü için Putin ve Obama’yı Liberland’e davet ettiğini söylüyor.
Türkiye’deki çatışmalarla ilgili de tarafsızlıklarını vurgulayarak görüşünü şöyle açıklıyor: “Küçük ülkeleri savunuyorum ama ayrılıkların tüm taraflara daha fazla özgürlük getirmesi gerekiyor. Türkiye’de durumun bu olduğundan emin değilim. Kendi arazisi olmayan pek çok millet var ve bu üzücü. Umarız ileride herkesin yeri olur. Dünyada çok alan var ve o kadar kalabalık değiliz!”

39. temsilcilik Türkiye’de

Liberland’e en fazla vatandaşlık başvurusu gelen ülke Mısır. İkinci sıradaysa 45 bin başvuruyla Türkiye geliyor. Başkan Vit Ledjicka, bunun nedenini şöyle açıklıyor: “Başvuranların bir kısmı Avrupa’ya kolay geçiş için vatandaşlık istiyor ama bununla beraber insanlar özgürlüğü seviyor.” Liberland, dünyadaki 39. temsilciliğini de Türkiye’de açtı. Buradaki temsilcisi İstanbul Üniversitesi’nde diş hekimliği son sınıf öğrencisi Abdullah Yağız. Temsilcilik teklifi Yağız’a, Temmuz’da Liberland’a gidip iki hafta gönüllü çalıştıktan sonra gelmiş. Türklerin aşırı ilgisinden memnun olmakla birlikte “Herşeyi kolay yapmayı seviyoruz. Kendi ülkemizde hedeflere ulaşmak için de çalışmalıyız” diyor.

Devlet zoru yok mahalle baskısı var

Vatandaşlık başvuruları ‘www.liberland.org’ sitesinden online olarak alınıyor. Ülke kuruluş aşamasında olduğundan arazi üzerinde yaşayan kimse henüz yok. Ancak ülkenin yapılandırılması için Sırbistan’da bir merkez kuruldu ve çalışmalar devam ediyor. Toplumsal projeler crowdfunding (kitlesel fonlama) veya özel yatırımlarla gerçekleştirilecek. Herkesin katkıda bulunacağının garantisi devlet zoru değil, mahalle baskısı olacak. Bu arada özel girişimle kurulan ‘Air Liberland’ de Prag’dan Liberland’e en yakın nokta olan Hırvatistan’daki Osijek’e uçuşlara başladı.

“Devlet gönüllülük esasına dayanıyor. İnsanlar isterse vergi verecek ama başkalarını buna zorlayamayacak. Politikacıların sizin paranızla daha iyi hizmet üretebileceği fikri bir yanılgı. Toplumsal projeler crowdfunding (kitlesel fonlama)’ya dayalı olacak. Devlet, genel gelirin yüzde 2-3’ünü alarak yalnızca güvenlik, hukuk ve diplomasiyi yürütecek.”

Devletler hayran kulüpleri gibi. Üyelik için başvuruyorsunuz. Örneğin 1 milyon sterlininiz varsa İngiliz vatandaşı olabilirsiniz. Bizde vatandaşlık hakkı puan sistemiyle kazanılacak. Ancak bu puan sisteminin esası maddiyata değil gönüllü hizmete dayanacak.

45000

Liberland’e en fazla vatandaşlık başvurusu gelen ülke Mısır. İkinci sıradaysa 45 bin başvuruyla Türkiye geliyor.