Hasandede Köyü’nde kadehler AB ÅŸerefine

500 yıllık köy, hazırladığı ev ÅŸarapçılığı projesiyle 6 ay önce AB’den 163 bin 750 Euro hibe kazandı. Köyde ÅŸimdi baÄŸcılığın geliÅŸtirilmesi için kurslar baÅŸlatıldı.Her yaÅŸtan 200 baÄŸ sahibi, evde kaliteli ÅŸarap yapmanın sırlarını öğreniyor. Ãœstüne ayda 150 milyon lira alıyor. Amaç Hasandede ÅŸarabını markalaÅŸtırmak. Belediye binasına asılan ‘gavur bayrağı’nı biraz yadırgasalar da giriÅŸimden hepsi çok memnun.52 yaşındaki Sultan Özkan, defterine not alırken diÄŸer yandan da kucağındaki 5 yaşındaki torunu Simay’ı azarlıyor: ‘Sus öğretmeni duyamıyorum!’ Simay çevredekiler de kızınca suspus oluyor. Ciddi bir ÅŸekilde Profesör Gökhan SöylemezoÄŸlu’nu dinlemeye baÅŸlıyor.Hasandede Beldesi’nin düğün salonu burası. İçeride 50 kiÅŸi toplanmış. ÇoÄŸunluk orta yaÅŸlı kadınlarda. Hepsinin elinde ‘Modern BaÄŸcılık Kursu Notları’ kitabı. Bir yandan SöylemezoÄŸlu’nu dinliyor, bir yandan kitapla karşılaÅŸtırıp not alıyorlar.‘BaÄŸcılık ve Ev Åžarapçılığı Projesi’ eÄŸitimleri, haftanın iki günü, ikiÅŸer saat. 50’şer kiÅŸilik ilk üç grup baÄŸ eÄŸitimini tamamlamış. Son grup bu aÅŸamayı bitirince hep birlikte evde ÅŸarap yapımı tekniklerini öğrenecekler.PEKMEZ YERÄ°NE ÅžARAP6 bin nüfuslu Hasandede, aslında ne baÄŸcılığa ne de ÅŸarapçılığa yabancı. 500 yıl kadar önce Anadolu’ya göçen OÄŸuz Boylarınca kurulan bu Alevi köyünde o gün bugündür baÄŸcılık yapılıyor. Yörenin adını taşıyan bir de özel üzüm türü var. Hasandedeliler, bu üzümün beyaz ve siyah türünden evlerinde kendileri için pekmez ve ÅŸarap üretiyor.‘Şimdi anladık ki baÄŸlarımızda ilkel yöntemleri kullanıyor, bilimsel olarak yetiÅŸtiricilik ve ÅŸarapçılık yapmıyormuÅŸuz’ diyor kursiyerlerden Funda Demircan. Demircan (40) ev hanımı. Kocası ÅŸehirlerarası otobüs ÅŸoförü. Bu yüzden ailenin baÄŸlarıyla ilgilenmek Funda Hanım’ın iÅŸi. GeçmiÅŸte sadece pekmez yaparmış, ÅŸimdi ÅŸarapçılığa hazırlanıyor.Hasandede’yi Avrupa BirliÄŸi fonlarıyla buluÅŸturan giriÅŸimin öncüsü, üç belediyeci. SHP’li Belediye BaÅŸkanı Malik Ejder CoÅŸkun, geçen yıl Avrupa Komisyonu’nun yürüttüğü ‘Aktif Ä°ÅŸgücü Programları Projesi’ne baÅŸvurmaya karar verdi. Proje için Ziraat ve Fen Ä°ÅŸleri Müdürü Ali Yetkin ile meclis üyesi emekli Ziraat Teknisyeni MemiÅŸ Tokgöz’ü görevlendirdi. Ä°kili, dört ay geceli gündüzlü çalıştı. 102 sayfalık ‘Modern BaÄŸcılık ve Evde Åžarapçılık’ projesini hazırladı. Cevap 2 ay sonra geldi: Hazırlanan taslak, Türkiye’nin dört bir yanından gönderilen, 920 dosyayla yarışmış, seçilen 192 proje arasına girmiÅŸti. Hasandede, 163 bin 750 Euro hibe almaya hak kazandı.Ä°ÅžSÄ°ZLÄ°ÄžE, GÖÇE ÇÖZÃœMMemiÅŸ Tokgöz ‘Ne kadar sevindik bilemezsiniz’ diye anlatıyor. ‘112 bin Euro gönderildi. Gerisi proje bittiÄŸinde verilecek. Hemen kolları sıvadık. Duyurular yaptık. BaÄŸcılık ve ÅŸarapçılık eÄŸitimi için baÅŸvuran ailelerin üzüm baÄŸları olup olmadığını araÅŸtırdık. BaÄŸ sahibi 200 kiÅŸiyi seçtik, derslikleri hazırlayıp kursa baÅŸladık.’Tokgöz’ün söylediklerine bakılırsa, bu proje Hasandede’de erkekler arasında yüzde 30’a ulaÅŸan iÅŸsizliÄŸe de çözüm olacak. ‘Daha ÅŸimdiden beldedeki her iÅŸte bir hareketlilik baÅŸladı. Kurslarımıza katılanlara ödeme yapılıyor. Bu projenin beldemizdeki iÅŸsizlik sorunuyla birlikte göç sorununu da çözmesini bekliyoruz.’Kursiyerlerin en genci 18, en yaÅŸlısı 84 yaşında. Dersleri, Gıda Yüksek Mühendisi Aykut Uçak ve Ankara Ãœniversitesi Ziraat Fakültesi öğretim görevlisi Prof. Gökhan SöylemezoÄŸlu veriyor. Derslerin ilgi görmesi amacıyla kursiyerlere bir de misyon yüklenmiÅŸ: ‘Nesli kaybolmaya yüz tutmuÅŸ Hasandede üzümünü sizler canlandıracaksınız!’ 8 YTL’lik günlük ödemeyle teÅŸvik edilen misyon sayesinde derslere katılım yüksek.SöylemezoÄŸlu, bu proje sayesinde Hasandede ÅŸaraplarının bir marka olabileceÄŸini savunuyor: ‘1500 dekar alanda, eski yöntemlerle baÄŸcılık yapılıyor. Bu eÄŸitim sayesinde bölgedeki üretimin kalitesi artacak. Küçük ölçekli ev ÅŸarapçılığını geliÅŸtirmek amacıyla belediyeye ait 300 metrekarelik bir binada ÅŸaraphane kurulacak. Kooperatif ev ÅŸaraplarını ÅŸiÅŸeleyecek, mahzenlerde yıllandıracak. Åžu anda kasabada yılda toplam 400 litre civarında ÅŸarap üretiliyor. Bunu 30 tona çıkarmak mümkün. Proje yardımıyla Hasandede üzümlerinden yapılan ÅŸaraplar marka olacak.’2 ÇEŞİT ÅžARAPLARI VARHasandede Köyü’nde iki çeÅŸit üzüm yetiÅŸiyor: Hasandede beyazı ve Hasandede siyahı. Hasandede beyazından yapılan beyaz ÅŸaraplar, yüzde 11-13 alkol ve litrede 4-7 gram asit içeriyor. Hasandede siyahından yapılan kırmızı ÅŸaraplarda ise yüzde 12-14 alkol oluyor. Renkleri koyu kırmızı. Asit miktarı litrede 4-7.AKTÄ°F Ä°ÅžGÃœCÃœ PROGRAMI Avrupa Komisyonu’nca destekleniyor. Bu yıl 32 milyon Euro’luk ödenek ayrıldı. Ä°ÅžKUR (Türkiye Ä°ÅŸ Kurumu) tarafından denetlenen projeler arasında yok, yok. Tarım ve hayvancılıktan çocuk bakımına, verimlilik artırma tekniklerinden rehber yetiÅŸtirmeye kadar birçok konuda çalışma var. Projelerden bu yıl 25 bin kiÅŸinin yararlanması bekleniyor.HASANDEDE’DEN PORTRELERMEHMET DEMÄ°RTAÅž (84)Kursun en yaÅŸlı öğrencisiKursa katılan en yaÅŸlı öğrenci. BaÄŸlarında yılda 1 ton üzüm yetiÅŸtiriyor. Daha fazla mahsul alacaksın, denilince hemen kursa yazıldığını anlatıyor: ‘Kursa gideceÄŸimi 80 yaşındaki karım Zeynep’e söyledim. Bu yaÅŸtan sonra talebe mi olacaksın, dedi. Benimle dalga geçti.’ Henüz AB kısaltmasının ne anlama geldiÄŸini çözememiÅŸ. ‘Birinin adı mı, yoksa kooperatif ismi mi’ diye düşünüyor. Her halükarda hayırlı olduÄŸundan emin.GÃœLZADE PEKEÅžEN (61)Madem öyle aferin ÅŸu gavurlaraÜç çocuk, dört torun sahibi kursiyer Gülzade Nine, AB’nin beldeye ÅŸenlik ve para getirdiÄŸini anlatırken duraklıyor: ‘Belediyenin önündeki Türk bayrağının yanına üzerinde sarı yıldızlar olan mavi bayraklardan astılar. Bu gavur bayrağını neden astılar anlamadım.’ Çevresindekiler açıklamasını yapınca ikna oluyor: ‘AB’ye girmek için lazımmış. Yeni bilgiler öğreniyorum, üstüne ayda 150 milyon lira veriyorlar. Madem öyle ÅŸu gavurlar keÅŸke tüm ülkede ev hanımları için de kurslar düzenlese. Aferin AB’ye...’DEVRANÄ°YE DEMÄ°RKAN (60)Onların yoÄŸurt yiyiÅŸi baÅŸkaKursa katılanlar zaman zaman anlatılanları kavramakta zorlanıyor. Dört çocuk, yedi torun sahibi Devraniye Hanım da, çözümü kursa kızı Sedef’le katılmakta bulmuÅŸ. Zorlanınca ona soruyor. Kurs faydalı mı diyoruz, bir halk deyiÅŸiyle yanıtlıyor: ‘Anlattıkları kısmen bildiÄŸimiz ÅŸeyler ama onların yoÄŸurt yiyiÅŸi baÅŸka.’Â