Harçlık politikasını nasıl belirlemeli
Güncelleme Tarihi:
Nuran ÇAKMAKÇI
Oluşturulma Tarihi: Kasım 01, 2008 00:00
Çocukların parayla ilişkisi yaklaşık 3-4 yaşlarında başlıyor. Para kavramının olumlu yönde gelişmesi için ailelere büyük sorumluluk düşüyor. Hangi yaşta, ne kadar harçlık verilmeli, miktar nasıl belirlenmeli, harçlığı kesmek bir ceza olmalı mı, gibi soruların yanıtlarını uzmanlardan aldık. Ailelerle kendi harçlık politikalarını konuştuk.
Harçlık, çocuğa tanınan bağımsız haktır
Doç. Dr. Deniz Albayrak Kaymak (Boğaziçi Üniversitesi, eğitim bilimcisi) Kaç yaşında harçlığa başlayacağınız, çocuğun zihinsel yeterliliğiyle, yani sayısal kavrayışının gelişimine bağlı olarak değişir. Okul öncesi dönemde çocuğa ufak miktarlarda para verilir ve bunlar bir kumbarada biriktirilir. Dolan kumbara, çocuğun istediği bir şeyin alımında kullanılır. Böylece çocuk para biriktirmeye özendirilir. Biriktirmedeki bekleme süreci, bazı isteklerin ertelenmesi gereğini anlamada çocuğa yardımcı olur.
Okula başlamayla ve çocuğun temel aritmetik işlemleri kavrayışıyla birlikte harçlık verilebilir. Miktar, ufak tefek şeyleri alabileceği kadar büyük, savurganlığa yol açmayacak kadar küçük olmalı. 6-7 yaşında 1 ve 2’nci sınıf öğrencileri için günde 1 YTL makul.
Harçlık miktarının çocuğun dikkatini satın almaya çekecek, tüketimi özendirecek ve parayı düşünmeden harcamaya yol açacak kadar büyük olmaması gerek. Harçlığı çocuğa temel gereksinimlerini karşılaması için vermeliyiz. Giyimini, kitaplarını kendisine verilen harçlıkla karşılamasını bekleyemeyiz.
İlke olarak, çocuğun harçlığıyla ne aldığına karışmamak gerekir, uyarı ve öneride bulunabiliriz. Harçlığı keserek özerk ve doğru para kullanımını öğretemez, irade ve öz denetim geliştirmeye katkıda bulunmayız. Harçlığa ayrıcalık değil, bir tür hak olarak bakmak daha doğru. İstenmeyen bir davranışta bulundu diye ceza olarak harçlığın kesilmesi, istenmeyen davranışın neden yapılmaması gerektiğini öğretmez. Olsa olsa çocukta kin uyandırır. Saklama, gizleme gibi dürüst olmayan yollara zemin hazırlar.
Buna karşılık para ödül de olmamalı.
Her istediğinde harçlık vermeyin
Yrd. Doç. Dr. Şadan Tokyürek (Gazi Üniversitesi, ev ekonomisi uzmanı) Geleceğin tüketicileri olan çocukların küçük yaşlardan itibaren para yönetimini öğrenmeleri için harçlık almaları gerekir. Yapılan araştırmalar çocukta para kavramının 5 yaş civarında oluştuğunu, 7 yaşındaki çocukların genellikle düzenli harçlık almaya ve para biriktirmeye hazır hale geldiğini gösteriyor.
Çocuğa her istediğinde değil, düzenli aralıklarla ve belirli miktarlarda harçlık verilmeli. Belirlenen süre içerisinde harçlığını planlı bir şekilde harcaması gerektiği anlatılmalı. Olağanüstü nedenlerle fazla harcama yapması gerekirse, esnek davranılabilir. Ama bu alışkanlık haline gelmemeli.
Çocuk, 4-5 yaşlarında ebeveyni ile çarşıya çıkarak kendisi ile ilgili alışverişlere katılabilir. 5-6 yaşlarında evinin yakınındaki bakkal, market vb. yerlerden bisküvi, çikolata gibi küçük alışverişleri yapabilir. Ancak harçlığını gerçekten ihtiyacı olan şeylere harcaması gerektiği devamlı olarak vurgulanmalı. Hatta tasarruf fikri geliştirilmeli. Örneğin bir arkadaşına doğum gününde bir hediye alması gerektiğinde daha önce biriktirdiği parayı kullanabilir.
Esra- Turgay Kayabaş
15 yaşındaki oğulları Ozan lisede, 10 yaşındaki Furkan ilköğretimde
Yaramazlıkyapınca kesiyoruz
15 yaşındaki oğlumuza haftada 40, 10 yaşındakine 20 YTL veriyoruz. Günlük ihtiyaçlarını düşünerek miktarını belirliyoruz. Okulda aldıkları yiyecek ve içecek parasını göz önüne alıyoruz. Oğullarımızın harçlığı nereye harcadığını denetliyoruz. Ama, yaramazlıklarına ya da derslerindeki başarısızlığa göre kesiyoruz. Bazen harçlıkları bitiyor. O zaman tekrar destek oluyoruz. Büyük oğlumuz harçlığını genelde bilgisayar parçalarına, MP3’e harcıyor. Küçük de abisini örnek alıyor. Yani kendi istediği şeylere harcama yapıyor.
Yıldız-Erkan Şahinler
10 yaşındaki oğulları Emre ilköğretimde, 5 yaşındaki kızları Elif anaokulunda
İstediği gibi harcar, karışmıyoruz
Kızımız küçük olduğu için ona harçlık vermiyoruz. Ama, oğlumuza paranın değerini bilmesi için haftada 7 YTL veriyoruz. Özel okulda okuduğu için ve okulda kantin olmadığı için pek harcamıyor. Bazen harçlığını almayı bile unutuyor. Parasını biriktiriyor. Para onun parası, onunla kitap almalı ya da kültüre, bilime yatırım yapmalı gibi bir baskımız yok. Yugioh kartları dışında her şeyi alabilir. Ama, elinden gelse tüm harçlığını çikolataya yatırır, tüm sınıfı da ihya eder. Harçlığını bugüne kadar pek kesmedik. Bir gün gözlüğünü kırdı. O zaman harçlığından aldırdık. Parası genelde hepimizin gördüğü bir yerde duruyor. İhtiyacı olunca bize söyleyerek alıyor.
Mesrure-Hayati Demirci
10 yaşındaki kızları Ceren ilköğretimde
İhtiyacım yok deyip geri verdi
Kızımıza haftalık 5 lira veriyoruz. Her şeye para harcamasına izin vermiyoruz. Kontrolsüz kullanırsa harçlığını kesiyoruz. Harçlık artışını da yaşına göre belirliyoruz. Aslında bir ihtiyacı olmuyor. Para kullanmasını öğrensin diye harçlık veriyoruz. Fiyatlar hakkında fikri olsun diye, zaman zaman alışverişi ona yaptırıyoruz. Harçlığını bazen kumbaraya, bazen cüzdanına koyuyor. Bazen de bankaya yatırıyor. Geçenlerde "Nasılsa her ihtiyacımı karşılıyorsunuz, bu parayı alın" diye geri verdi. Ama, biz almadık. Düzenli olarak harçlığını yine veriyoruz.
Doç. Dr. Deniz Albayrak Kaymak (Boğaziçi Üniversitesi, eğitim bilimcisi) Kaç yaşında harçlığa başlayacağınız, çocuğun zihinsel yeterliliğiyle, yani sayısal kavrayışının gelişimine bağlı olarak değişir. Okul öncesi dönemde çocuğa ufak miktarlarda para verilir ve bunlar bir kumbarada biriktirilir. Dolan kumbara, çocuğun istediği bir şeyin alımında kullanılır. Böylece çocuk para biriktirmeye özendirilir. Biriktirmedeki bekleme süreci, bazı isteklerin ertelenmesi gereğini anlamada çocuğa yardımcı olur.
Okula başlamayla ve çocuğun temel aritmetik işlemleri kavrayışıyla birlikte harçlık verilebilir. Miktar, ufak tefek şeyleri alabileceği kadar büyük, savurganlığa yol açmayacak kadar küçük olmalı. 6-7 yaşında 1 ve 2’nci sınıf öğrencileri için günde 1 YTL makul.
Harçlık miktarının çocuğun dikkatini satın almaya çekecek, tüketimi özendirecek ve parayı düşünmeden harcamaya yol açacak kadar büyük olmaması gerek. Harçlığı çocuğa temel gereksinimlerini karşılaması için vermeliyiz. Giyimini, kitaplarını kendisine verilen harçlıkla karşılamasını bekleyemeyiz.
İlke olarak, çocuğun harçlığıyla ne aldığına karışmamak gerekir, uyarı ve öneride bulunabiliriz. Harçlığı keserek özerk ve doğru para kullanımını öğretemez, irade ve öz denetim geliştirmeye katkıda bulunmayız. Harçlığa ayrıcalık değil, bir tür hak olarak bakmak daha doğru. İstenmeyen bir davranışta bulundu diye ceza olarak harçlığın kesilmesi, istenmeyen davranışın neden yapılmaması gerektiğini öğretmez. Olsa olsa çocukta kin uyandırır. Saklama, gizleme gibi dürüst olmayan yollara zemin hazırlar.
Buna karşılık para ödül de olmamalı.
Her istediğinde harçlık vermeyin
Yrd. Doç. Dr. Şadan Tokyürek (Gazi Üniversitesi, ev ekonomisi uzmanı) Geleceğin tüketicileri olan çocukların küçük yaşlardan itibaren para yönetimini öğrenmeleri için harçlık almaları gerekir. Yapılan araştırmalar çocukta para kavramının 5 yaş civarında oluştuğunu, 7 yaşındaki çocukların genellikle düzenli harçlık almaya ve para biriktirmeye hazır hale geldiğini gösteriyor.
Çocuğa her istediğinde değil, düzenli aralıklarla ve belirli miktarlarda harçlık verilmeli. Belirlenen süre içerisinde harçlığını planlı bir şekilde harcaması gerektiği anlatılmalı. Olağanüstü nedenlerle fazla harcama yapması gerekirse, esnek davranılabilir. Ama bu alışkanlık haline gelmemeli.
Çocuk, 4-5 yaşlarında ebeveyni ile çarşıya çıkarak kendisi ile ilgili alışverişlere katılabilir. 5-6 yaşlarında evinin yakınındaki bakkal, market vb. yerlerden bisküvi, çikolata gibi küçük alışverişleri yapabilir. Ancak harçlığını gerçekten ihtiyacı olan şeylere harcaması gerektiği devamlı olarak vurgulanmalı. Hatta tasarruf fikri geliştirilmeli. Örneğin bir arkadaşına doğum gününde bir hediye alması gerektiğinde daha önce biriktirdiği parayı kullanabilir.
Esra- Turgay Kayabaş
15 yaşındaki oğulları Ozan lisede, 10 yaşındaki Furkan ilköğretimde
Yaramazlıkyapınca kesiyoruz
15 yaşındaki oğlumuza haftada 40, 10 yaşındakine 20 YTL veriyoruz. Günlük ihtiyaçlarını düşünerek miktarını belirliyoruz. Okulda aldıkları yiyecek ve içecek parasını göz önüne alıyoruz. Oğullarımızın harçlığı nereye harcadığını denetliyoruz. Ama, yaramazlıklarına ya da derslerindeki başarısızlığa göre kesiyoruz. Bazen harçlıkları bitiyor. O zaman tekrar destek oluyoruz. Büyük oğlumuz harçlığını genelde bilgisayar parçalarına, MP3’e harcıyor. Küçük de abisini örnek alıyor. Yani kendi istediği şeylere harcama yapıyor.
Yıldız-Erkan Şahinler
10 yaşındaki oğulları Emre ilköğretimde, 5 yaşındaki kızları Elif anaokulunda
İstediği gibi harcar, karışmıyoruz
Kızımız küçük olduğu için ona harçlık vermiyoruz. Ama, oğlumuza paranın değerini bilmesi için haftada 7 YTL veriyoruz. Özel okulda okuduğu için ve okulda kantin olmadığı için pek harcamıyor. Bazen harçlığını almayı bile unutuyor. Parasını biriktiriyor. Para onun parası, onunla kitap almalı ya da kültüre, bilime yatırım yapmalı gibi bir baskımız yok. Yugioh kartları dışında her şeyi alabilir. Ama, elinden gelse tüm harçlığını çikolataya yatırır, tüm sınıfı da ihya eder. Harçlığını bugüne kadar pek kesmedik. Bir gün gözlüğünü kırdı. O zaman harçlığından aldırdık. Parası genelde hepimizin gördüğü bir yerde duruyor. İhtiyacı olunca bize söyleyerek alıyor.
Mesrure-Hayati Demirci
10 yaşındaki kızları Ceren ilköğretimde
İhtiyacım yok deyip geri verdi
Kızımıza haftalık 5 lira veriyoruz. Her şeye para harcamasına izin vermiyoruz. Kontrolsüz kullanırsa harçlığını kesiyoruz. Harçlık artışını da yaşına göre belirliyoruz. Aslında bir ihtiyacı olmuyor. Para kullanmasını öğrensin diye harçlık veriyoruz. Fiyatlar hakkında fikri olsun diye, zaman zaman alışverişi ona yaptırıyoruz. Harçlığını bazen kumbaraya, bazen cüzdanına koyuyor. Bazen de bankaya yatırıyor. Geçenlerde "Nasılsa her ihtiyacımı karşılıyorsunuz, bu parayı alın" diye geri verdi. Ama, biz almadık. Düzenli olarak harçlığını yine veriyoruz.