Hangi tipsiniz? Vatta mı Pitta mı Kapha mı?

Ayurveda, Hindistan kökenli eski bir tıp sistemi. Ayur yaşam, veda ise bilgi demek. Günümüzde modernleştirilen ve Batı'da büyük ilgi gören Ayurveda konusunda Türkiye'deki uzmanlardan biri olan Dr. M. Ender Saraç'ın ‘‘Ayurveda: Sağlıklı Zayıflamanın Yolları’’ adlı kitabı Doğan Kitap'tan çıktı. Ayurveda'ya göre insanlar başlıca üç tipe ayrılıyor. Kişilerin psikolojik, biyolojik ve kimyasal özelliklerine göre ayrılmasını sağlayan bu tiplere ‘‘dosha’’deniyor. Kimi insanın yazı, kimi insanın kışı tercih etmesi, bazılarının çorba, bazılarının dondurma olmadan yaşayamaması, ait oldukları dosha tipinden kaynaklanıyor. Dolayısıyla sağlıklı yaşayabilmek için öncelikle Dosha'mızın hangisi olduğunu anlamamız gerekiyor. Dr. Saraç'ın kitabında herkesin kolaylık yapacağı test, bu bilgiyi edinmemizi sağlıyor.

Aşağıdaki sorular kesinliği yüzde yüz olmasa da, beden tipinizle ilgili, büyük ölçüde fikir verir. Bu soruları dikkatle okuyup, hangi maddenin size ne kadar uyduğunu doğru bir şekilde cevaplamaya çalışın. Bütün cevapların sonucunda çıkan toplam puanı, her bir dosha tipi için ayrı ayrı yazın. Sorgulama bölümü sonunda, bunların nasıl olduğu detaylı olarak anlatılacaktır. Bu testi yaparken belirsizlik hissettiyseniz, kendinizi hiçbir kategoriye oturtamıyorsanız, sizde Vata özellikleri ön planda demektir.

Doğan Kitap tarafından yeni yayımlanan ‘‘Ayurveda'yla Sağlıklı Zayıflamanın Yolları’’ adlı kitapta, Ayurveda'nın şişmanlığa ve besinlere bakışı, diyetle ilgili öneriler, beden tiplerine göre eğzersizler, zayıflama ve ramazan gibi konular yer alıyor.

NASIL DEĞERLENDİRECEKSİNİZ?

Puanlamanın sonucunda tek dosha tipli olanların (Vata, Pitta, Kapha) puanlarının diğer dosha tipi puanlarına göre oldukça yüksek olması sözkonusudur. Çift dosha tipli olanlar, iki dosha puanının birbirine yakın veya eşit olduğu durumlardır. Diğerine biraz daha hakim olan dosha önde söylenir.

Vata-Pitta'da, Vata özellikleri daha fazladır, ancak Pitta da belirgindir.

Pitta-Vata'da ise Pitta özellikleri daha fazladır, ancak Vata da belirgindir.

Dikkat edilmesi gereken, bu testi yapan iki kişinin birinde, örneğin Vata: 85, Pitta: 65, Kapha: 55 bulunmuş olsun, bu kişinin beden tipinin Vata olarak nitelendirileceğidir.

NASIL PUANLANDIRACAKSINIZ?

Bu madde bana çok uyuyor: 5 puan

Bu madde bana uyuyor: 4 puan

Bu madde bana bazen uyuyor: 3 puan

Bu madde bana nadiren uyar: 2 puan

Bu madde bana uymaz: 1 puan

Bu maddenin benimle hiçbir ilgisi yoktur: 0 puan

BEŞ ELEMENT ÜÇ DOSHA

Ayurveda'ya göre evrendeki her şey, beş elementten (boşluk, hava, ateş, su, toprak) oluşuyor. Evrendeki her canlının ve olayın, bu beş elementle bağlantısı var. Fizyolojimizin temelini ve dolayısıyla Dosha'ların oluşumunu da bu beş element etkiliyor. Elementlere göre de üç tip dosha var: Vata, Pitta, Kapha. Kişi sadece bir dosha tipli olabileceği gibi, iki hatta üç Dosha tipli de olabiliyor. Örneğin; Vata-Pitta olan bir kimse, kışın soğuk bir havada, buruk, soğuk yiyecekler yediğinde veya sık seyahat ettiğinde Vata özellikleri öne çıkıyor, aynı kişide yazın öğle vakti, ciltte kızarıklık, sivilce ve mide yanması gibi Pitta özellikleri öne çıkabiliyor.

DOSHA VATA Boşluktan ve havadan oluşur.

Özellikleri: Kuru, hafif soğuk, ince, hareketli, hızlı, sert olması ve diğer Dosha'lara liderlik etmesidir.

Vücutta yerleştiği bölgeler: Kalınbağırsaklar, rektum, mesane, sırt bölgesi, eklemler, eklemlerin sığ yerleri, ayaklar, kemikler, merkezi sinir sistemi, kulaklar ve cilt.

Vücutta etkilediği organlar/İşlevler: Enerjiyi, hareketliliği, sinir sistemini, konuşma merkezini, nefes alıp vermeyi, duyu ve hareket organlarını kontrol eder.

Anormal çalıştığında: Uykusuzluk, dinlenememe, yorgunluk, direnç kaybı, kuruluk, kabızlık, ağrı, endişe.

DOSHA PİTTA Ateşten ve sudan oluşur.

Özellikleri: Sıcak, keskin, hafif yağlı, sıvı, asitli, acı, ekşi, kokulu ve bağırsakların boşaltıcı etkisiyle ilgili olmasıdır.

Vücutta yerleştiği bölgeler: İncebağırsaklar, midenin alt bölümü, karaciğer, dalak, kan ve kanın hemoglobin kısmı, ter, safra, kalp, gözler ve cilt.

Vücutta etkilediği organlar/işlevler: Sindirimi denetler, metabolizmayı yönetir, iştahı, susuzluğu, ısı dengesini, görmeyi, cildin yapısını ve rengini, akli dengeyi, hayattan alınan keyfi ve neşeyi kontrol eder.

Anormal çalıştığında: Aşırı sıcaklık, yanma hissi, ciltte enflamasyonlar, midede asidik durum, görme problemleri, ciltte sararma, asabiyet, kızgınlık oluşur.

DOSHA KAPHA Sudan ve topraktan oluşur.

Özellikleri: Sabit, yapışkan ve tatlıdır. Vücuda kuvvet, destek, cesaret, bağışlama duygusu ve iyileşme gücü verir.

Vücutta yerleştiği bölgeler: Göğüs, baş, burun, dil, eklemler, vücut salgıları, yağ dokusu ve kalp.

Vücutta etkilediği organlar/işlevler: Dayanıklılığı ve yapıyı oluşturur. Sağlamlık, ağırlık, direnme gücü, sabitlik ve canlılık verir. Nemlenmeyi ve yağlanmayı (özellikle eklemlerin nemlenmesini) tüm fizyolojinin ve eklemlerin bütünlüğünü sağlar. İyileşme gücü bağışlama duygusu, cesaret, asalet ve şefkat bu dosha'nın dengedeyken verdiği özelliklerdir.

Anormal çalıştığında: Ağırlığa, şişmanlığa, aşırı yavaşlamaya, boş boş bakmaya, hımbıllığa, durağanlığa, depresyona, bütün alerjik durumlara ve sürekli uyku haline yol açar.

VATA BEDEN TİPİ

1. Yeni şeyleri her zaman çabuk öğrenirim.

2. İyi ezberleyemem, ezberlesem bile hafızam zayıftır, kolay unuturum.

3. Karar vermekte zorlanırım.

4. İşimi ve faaliyetlerimi genelde büyük bir hevesle yaparım.

5. Kolay endişelenir ve sıkıntıya düşerim.

6. Doğa yapım çok kuvvetli ve hayat doludur.

7. Hızlı konuşurum ve arkadaşlarım konuşkan olduğumu söylerler.

8. Ruh halim çok çabuk değişir ve biraz duygusalımdır.

9. Zihnim çok aktiftir, hatta bazen hiç durmaz, aynı zamanda çok yaratıcıyımdır.

10. Kolay öğrenir ve kolay unuturum.

11. Soğuk havaya dayanıksızım, sevmem.

12. Cildim özellikle kışın kuruma eğilimlidir.

13. Genelde ince bir vücut yapım vardır.

14. Kolay kilo almam.

15. Yürüdüğüm zamanki karakteristik özelliğim hızlı ve çabuktur.

16. Gaza eğilimim vardır ve kolay kabız olurum.

17. Genelde uykuya zor dalarım, gece uykum hafiftir.

18. Yalnız kaldığımda, yemek ve uyku alışkanlıklarım düzensizdir.

19. Hareketlerim hızlı ve aktiftir, enerji birdenbire patlak verir.

20. Kolay heyecanlanırım.

21. Genelde ellerim ve ayaklarım soğuktur.

0 1 2 3 4 5
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o


PİTTA BEDEN TİPİ

1. İradem çok kuvvetlidir, bir dereceye kadar güçlüyümdür.

2. Birçok insana göre sıcak hava beni daha çok rahatsız eder veya yorgun düşerim.

3. Her zaman belli etmesem bile kolay kızar, öfkelenirim.

4. Faaliyetlerimde aşırı derecede titiz ve düzenliyimdir.

5. Sabırsızımdır.

6. Çok iştahlıyımdır, kendimi engelleyemezsem çok miktarda yiyebilirim.

7. Kendimi çok etkili ve yeterli bulurum.

8. Başkalarının soğuk bulduğu mekánlar bana sıcak gelir.

9. Kolay öfkelenir, çabuk sakinleşirim.

10. Ayrıntılarda çok titizimdir.

11. Bunlardan biri veya birkaçı benim saç yapıma uyar. Erken beyazlayan veya dökülen, ince, düz, zarif saç, sarı, kızıl, kumral saç.

12. Pek çok insan beni inatçı olarak kabul eder.

13. Eğer bir öğünü kaçırırsam veya yemek saatini geçirirsem rahatsız olurum.

14. Dondurma gibi soğuk yiyecek ve içecekleri çok severim.

15. Meydan okumak hoşuma gider ve bir şey istediğim zaman onu elde etmek için çok azmederim.

16. Acılı ve baharatlı yiyecekler bana dokunur.

17. Anlaşmazlıklarda olmam gerektiği kadar hoşgörülü değilimdir.

18. Hem başkalarını hem de kendimi eleştiririm.

19. Bağırsaklarım çok düzenli bir şekilde boşalır, kabızlıktansa yumuşak dışkılama eğilimimim vardır.

20. Kolay terlerim.

0 1 2 3 4 5
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o

KAPHA BEDEN TİPİ

1. Önemli bir rahatsızlık duymadan çok rahat öğün atlayabilirim.

2. Çok derin uyurum.

3. Soğuk ve nemli hava beni rahatsız eder.

4. Diğer insanlar kadar çabuk öğrenmem, fakat aklımda çok iyi kalır ve güçlü bir hafızam vardır.

5. Saçım gür, koyu ve dalgalıdır.

6. Pek çok insana göre daha kolay kilo alırım ve daha zor veririm.

7. Ertesi gün kendimi iyi hissetmem için en az sekiz saat uyumam gerekir.

8. Genelde sakinimdir, kolay öfkelenmem.

9. İri, sağlam bir vücut yapım vardır.

10. Fazla uyumaya eğilimliyimdir, sabah kalkınca hemen ayılamam, kendimi sersem gibi hissederim, sabahlarıı tutuk ve yavaşımdır.

11. İş yaparken doğal halim daha relaks ve daha sakindir.

12. Tombullaşmaya eğilimliyimdir, kolay yağlanırım.

13. Şu sözler beni iyi tanımlar, sakin, güzel huylu, sevgi dolu, muhabbetli ve bağışlayıcı.

14. Fiziksel olarak çok güçlü ve dayanıklıyımdır. Sabit bir enerji düzeyim vardır.

15. Uysal ve sakinimdir. Kolay sinirlenmem.

16. Sindirimim yavaş olduğundan yemeklerden sonra kendimi ağır hissederim.

17. Aşırı mukus, balgam, şişme, astım, ödem veya sinüs problemlerine eğilimim vardır.

18. Hafif soluk, yumuşak, pürüzsüz bir cildim vardır.

19. Yemeklerimi ağır ağır yerim, faaliyetlerimde yavaş ama düzenliyimdir.

20. Yavaş ve ölçülü yürürüm.


0 1 2 3 4 5
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o
o o o o o o