Hangi tipsiniz? Vatta mı Pitta mı Kapha mı?

Dr. M. Ender Saraç 1959 Ä°stanbul doÄŸumlu. Ege Ãœniversitesi Tıp Fakültesi'ni bitirdi, aile doktoru. 1989-1995 arasında Avrupa ülkelerinde ve Hindistan'da Ayurveda konusunda eÄŸitim gördü. Akupunktur sertifikası var. DoÄŸal Tıp DerneÄŸi BaÅŸkanı.Ayurveda, Hindistan kökenli eski bir tıp sistemi. Ayur yaÅŸam, veda ise bilgi demek. Günümüzde modernleÅŸtirilen ve Batı'da büyük ilgi gören Ayurveda konusunda Türkiye'deki uzmanlardan biri olan Dr. M. Ender Saraç'ın ‘‘Ayurveda: SaÄŸlıklı Zayıflamanın Yolları’’ adlı kitabı DoÄŸan Kitap'tan çıktı. Ayurveda'ya göre insanlar baÅŸlıca üç tipe ayrılıyor. KiÅŸilerin psikolojik, biyolojik ve kimyasal özelliklerine göre ayrılmasını saÄŸlayan bu tiplere ‘‘dosha’’deniyor. Kimi insanın yazı, kimi insanın kışı tercih etmesi, bazılarının çorba, bazılarının dondurma olmadan yaÅŸayamaması, ait oldukları dosha tipinden kaynaklanıyor. Dolayısıyla saÄŸlıklı yaÅŸayabilmek için öncelikle Dosha'mızın hangisi olduÄŸunu anlamamız gerekiyor. Dr. Saraç'ın kitabında herkesin kolaylık yapacağı test, bu bilgiyi edinmemizi saÄŸlıyor.AÅŸağıdaki sorular kesinliÄŸi yüzde yüz olmasa da, beden tipinizle ilgili, büyük ölçüde fikir verir. Bu soruları dikkatle okuyup, hangi maddenin size ne kadar uyduÄŸunu doÄŸru bir ÅŸekilde cevaplamaya çalışın. Bütün cevapların sonucunda çıkan toplam puanı, her bir dosha tipi için ayrı ayrı yazın. Sorgulama bölümü sonunda, bunların nasıl olduÄŸu detaylı olarak anlatılacaktır. Bu testi yaparken belirsizlik hissettiyseniz, kendinizi hiçbir kategoriye oturtamıyorsanız, sizde Vata özellikleri ön planda demektir.DoÄŸan Kitap tarafından yeni yayımlanan ‘‘Ayurveda'yla SaÄŸlıklı Zayıflamanın Yolları’’ adlı kitapta, Ayurveda'nın ÅŸiÅŸmanlığa ve besinlere bakışı, diyetle ilgili öneriler, beden tiplerine göre eÄŸzersizler, zayıflama ve ramazan gibi konular yer alıyor.NASIL DEÄžERLENDÄ°RECEKSÄ°NÄ°Z?Puanlamanın sonucunda tek dosha tipli olanların (Vata, Pitta, Kapha) puanlarının diÄŸer dosha tipi puanlarına göre oldukça yüksek olması sözkonusudur. Çift dosha tipli olanlar, iki dosha puanının birbirine yakın veya eÅŸit olduÄŸu durumlardır. DiÄŸerine biraz daha hakim olan dosha önde söylenir.Vata-Pitta'da, Vata özellikleri daha fazladır, ancak Pitta da belirgindir.Pitta-Vata'da ise Pitta özellikleri daha fazladır, ancak Vata da belirgindir.Dikkat edilmesi gereken, bu testi yapan iki kiÅŸinin birinde, örneÄŸin Vata: 85, Pitta: 65, Kapha: 55 bulunmuÅŸ olsun, bu kiÅŸinin beden tipinin Vata olarak nitelendirileceÄŸidir.NASIL PUANLANDIRACAKSINIZ?Bu madde bana çok uyuyor: 5 puanBu madde bana uyuyor: 4 puanBu madde bana bazen uyuyor: 3 puanBu madde bana nadiren uyar: 2 puanBu madde bana uymaz: 1 puanBu maddenin benimle hiçbir ilgisi yoktur: 0 puanBEÅž ELEMENT ÜÇ DOSHAAyurveda'ya göre evrendeki her ÅŸey, beÅŸ elementten (boÅŸluk, hava, ateÅŸ, su, toprak) oluÅŸuyor. Evrendeki her canlının ve olayın, bu beÅŸ elementle baÄŸlantısı var. Fizyolojimizin temelini ve dolayısıyla Dosha'ların oluÅŸumunu da bu beÅŸ element etkiliyor. Elementlere göre de üç tip dosha var: Vata, Pitta, Kapha. KiÅŸi sadece bir dosha tipli olabileceÄŸi gibi, iki hatta üç Dosha tipli de olabiliyor. ÖrneÄŸin; Vata-Pitta olan bir kimse, kışın soÄŸuk bir havada, buruk, soÄŸuk yiyecekler yediÄŸinde veya sık seyahat ettiÄŸinde Vata özellikleri öne çıkıyor, aynı kiÅŸide yazın öğle vakti, ciltte kızarıklık, sivilce ve mide yanması gibi Pitta özellikleri öne çıkabiliyor.DOSHA VATA BoÅŸluktan ve havadan oluÅŸur.Özellikleri: Kuru, hafif soÄŸuk, ince, hareketli, hızlı, sert olması ve diÄŸer Dosha'lara liderlik etmesidir.Vücutta yerleÅŸtiÄŸi bölgeler: Kalınbağırsaklar, rektum, mesane, sırt bölgesi, eklemler, eklemlerin sığ yerleri, ayaklar, kemikler, merkezi sinir sistemi, kulaklar ve cilt.Vücutta etkilediÄŸi organlar/Ä°ÅŸlevler: Enerjiyi, hareketliliÄŸi, sinir sistemini, konuÅŸma merkezini, nefes alıp vermeyi, duyu ve hareket organlarını kontrol eder.Anormal çalıştığında: Uykusuzluk, dinlenememe, yorgunluk, direnç kaybı, kuruluk, kabızlık, aÄŸrı, endiÅŸe.DOSHA PÄ°TTA AteÅŸten ve sudan oluÅŸur.Özellikleri: Sıcak, keskin, hafif yaÄŸlı, sıvı, asitli, acı, ekÅŸi, kokulu ve bağırsakların boÅŸaltıcı etkisiyle ilgili olmasıdır.Vücutta yerleÅŸtiÄŸi bölgeler: Ä°ncebağırsaklar, midenin alt bölümü, karaciÄŸer, dalak, kan ve kanın hemoglobin kısmı, ter, safra, kalp, gözler ve cilt.Vücutta etkilediÄŸi organlar/iÅŸlevler: Sindirimi denetler, metabolizmayı yönetir, iÅŸtahı, susuzluÄŸu, ısı dengesini, görmeyi, cildin yapısını ve rengini, akli dengeyi, hayattan alınan keyfi ve neÅŸeyi kontrol eder.Anormal çalıştığında: Aşırı sıcaklık, yanma hissi, ciltte enflamasyonlar, midede asidik durum, görme problemleri, ciltte sararma, asabiyet, kızgınlık oluÅŸur.DOSHA KAPHA Sudan ve topraktan oluÅŸur.Özellikleri: Sabit, yapışkan ve tatlıdır. Vücuda kuvvet, destek, cesaret, bağışlama duygusu ve iyileÅŸme gücü verir.Vücutta yerleÅŸtiÄŸi bölgeler: Göğüs, baÅŸ, burun, dil, eklemler, vücut salgıları, yaÄŸ dokusu ve kalp.Vücutta etkilediÄŸi organlar/iÅŸlevler: Dayanıklılığı ve yapıyı oluÅŸturur. SaÄŸlamlık, ağırlık, direnme gücü, sabitlik ve canlılık verir. Nemlenmeyi ve yaÄŸlanmayı (özellikle eklemlerin nemlenmesini) tüm fizyolojinin ve eklemlerin bütünlüğünü saÄŸlar. Ä°yileÅŸme gücü bağışlama duygusu, cesaret, asalet ve ÅŸefkat bu dosha'nın dengedeyken verdiÄŸi özelliklerdir.Anormal çalıştığında: Ağırlığa, ÅŸiÅŸmanlığa, aşırı yavaÅŸlamaya, boÅŸ boÅŸ bakmaya, hımbıllığa, duraÄŸanlığa, depresyona, bütün alerjik durumlara ve sürekli uyku haline yol açar.VATA BEDEN TÄ°PÄ°1. Yeni ÅŸeyleri her zaman çabuk öğrenirim.2. Ä°yi ezberleyemem, ezberlesem bile hafızam zayıftır, kolay unuturum. 3. Karar vermekte zorlanırım. 4. Ä°ÅŸimi ve faaliyetlerimi genelde büyük bir hevesle yaparım. 5. Kolay endiÅŸelenir ve sıkıntıya düşerim. 6. DoÄŸa yapım çok kuvvetli ve hayat doludur. 7. Hızlı konuÅŸurum ve arkadaÅŸlarım konuÅŸkan olduÄŸumu söylerler.8. Ruh halim çok çabuk deÄŸiÅŸir ve biraz duygusalımdır.9. Zihnim çok aktiftir, hatta bazen hiç durmaz, aynı zamanda çok yaratıcıyımdır.10. Kolay öğrenir ve kolay unuturum.11. SoÄŸuk havaya dayanıksızım, sevmem.12. Cildim özellikle kışın kuruma eÄŸilimlidir.13. Genelde ince bir vücut yapım vardır.14. Kolay kilo almam.15. Yürüdüğüm zamanki karakteristik özelliÄŸim hızlı ve çabuktur.16. Gaza eÄŸilimim vardır ve kolay kabız olurum. 17. Genelde uykuya zor dalarım, gece uykum hafiftir.18. Yalnız kaldığımda, yemek ve uyku alışkanlıklarım düzensizdir.19. Hareketlerim hızlı ve aktiftir, enerji birdenbire patlak verir.20. Kolay heyecanlanırım.21. Genelde ellerim ve ayaklarım soÄŸuktur.0 1 2 3 4 5o o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oPÄ°TTA BEDEN TÄ°PÄ°1. Ä°radem çok kuvvetlidir, bir dereceye kadar güçlüyümdür.2. Birçok insana göre sıcak hava beni daha çok rahatsız eder veya yorgun düşerim.3. Her zaman belli etmesem bile kolay kızar, öfkelenirim.4. Faaliyetlerimde aşırı derecede titiz ve düzenliyimdir.5. Sabırsızımdır.6. Çok iÅŸtahlıyımdır, kendimi engelleyemezsem çok miktarda yiyebilirim.7. Kendimi çok etkili ve yeterli bulurum.8. BaÅŸkalarının soÄŸuk bulduÄŸu mekánlar bana sıcak gelir.9. Kolay öfkelenir, çabuk sakinleÅŸirim.10. Ayrıntılarda çok titizimdir.11. Bunlardan biri veya birkaçı benim saç yapıma uyar. Erken beyazlayan veya dökülen, ince, düz, zarif saç, sarı, kızıl, kumral saç.12. Pek çok insan beni inatçı olarak kabul eder.13. EÄŸer bir öğünü kaçırırsam veya yemek saatini geçirirsem rahatsız olurum.14. Dondurma gibi soÄŸuk yiyecek ve içecekleri çok severim.15. Meydan okumak hoÅŸuma gider ve bir ÅŸey istediÄŸim zaman onu elde etmek için çok azmederim.16. Acılı ve baharatlı yiyecekler bana dokunur.17. AnlaÅŸmazlıklarda olmam gerektiÄŸi kadar hoÅŸgörülü deÄŸilimdir.18. Hem baÅŸkalarını hem de kendimi eleÅŸtiririm.19. Bağırsaklarım çok düzenli bir ÅŸekilde boÅŸalır, kabızlıktansa yumuÅŸak dışkılama eÄŸilimimim vardır.20. Kolay terlerim.0 1 2 3 4 5o o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oKAPHA BEDEN TÄ°PÄ°1. Önemli bir rahatsızlık duymadan çok rahat öğün atlayabilirim.2. Çok derin uyurum.3. SoÄŸuk ve nemli hava beni rahatsız eder.4. DiÄŸer insanlar kadar çabuk öğrenmem, fakat aklımda çok iyi kalır ve güçlü bir hafızam vardır.5. Saçım gür, koyu ve dalgalıdır.6. Pek çok insana göre daha kolay kilo alırım ve daha zor veririm.7. Ertesi gün kendimi iyi hissetmem için en az sekiz saat uyumam gerekir.8. Genelde sakinimdir, kolay öfkelenmem.9. Ä°ri, saÄŸlam bir vücut yapım vardır.10. Fazla uyumaya eÄŸilimliyimdir, sabah kalkınca hemen ayılamam, kendimi sersem gibi hissederim, sabahlarıı tutuk ve yavaşımdır.11. Ä°ÅŸ yaparken doÄŸal halim daha relaks ve daha sakindir.12. TombullaÅŸmaya eÄŸilimliyimdir, kolay yaÄŸlanırım.13. Åžu sözler beni iyi tanımlar, sakin, güzel huylu, sevgi dolu, muhabbetli ve bağışlayıcı.14. Fiziksel olarak çok güçlü ve dayanıklıyımdır. Sabit bir enerji düzeyim vardır.15. Uysal ve sakinimdir. Kolay sinirlenmem.16. Sindirimim yavaÅŸ olduÄŸundan yemeklerden sonra kendimi ağır hissederim.17. Aşırı mukus, balgam, ÅŸiÅŸme, astım, ödem veya sinüs problemlerine eÄŸilimim vardır.18. Hafif soluk, yumuÅŸak, pürüzsüz bir cildim vardır.19. Yemeklerimi ağır ağır yerim, faaliyetlerimde yavaÅŸ ama düzenliyimdir.20. YavaÅŸ ve ölçülü yürürüm.0 1 2 3 4 5o o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oo o o o o oÂ