Halk düşmanları aranıyor
Güncelleme Tarihi:
Günümüz Almanya’sının en parlak tiyatro topluluklarından Schaubühne Berlin, İstanbul’a ‘halk düşmanları’ aramaya geliyor. Ibsen’in 132 yaşındaki oyunu ‘Bir Halk Düşmanı’, Thomas Ostermeier rejisiyle ilk günkü kadar acımasız, sert ve isyankâr. Dikkat, oyun, sizi de bu isyana dahil edebilir.
“Gerçeğin ve özgürlüğün kavgasını vermek üzere dışarı çıkarken en iyi pantolonunu giymeyeceksin” der, ‘Bir Halk Düşmanı’nın baş karakteri Dr. Stockmann. Kalabalıklara karşı tek başına gerçeği haykırmanın bedelini, işini, evini, arkadaşlarını ve en iyi pantolonunu kaybederek ödemiştir. Ama kavgadan değil, pantolonundan vazgeçer.
Norveçli oyun yazarı Henrik Ibsen, 1882’de ‘Bir Halk Düşmanı’nı kaleme aldığında, dönemin ikiyüzlü Viktoryen ahlâk anlayışıyla mücadele ediyordu. Ne mutlu ki dünya üzerinde her daim birkaç ‘halk düşmanı’ bulunduğundan, gerçek ve adalet arayışı hiç bitmediğinden,132 yaşındaki bu oyun, hâlâ bize bir şeyler anlatıyor. Kârdan başka derdi olmayan yönetim anlayışına, liberal demokrasiye, çevre sorunlarına getirdiği eleştirilerle hâlâ pek çoklarının yüzünü kızartacak güçte.
Norveç’in güney kıyısındaki bir kentte geçer ‘Bir Halk Düşmanı’. Suyun zehirli olduğunu fark eden kaplıca doktorunun, hemen herkesi karşısına almak pahasına giriştiği gerçeği haykırma mücadelesini anlatır.
Ostermeier, olayları günümüze ve Berlin’e taşımış, birkaç karakteri çıkarmış ya da değiştirmiş. Açılış sahnesine, canlı performe edilen günümüz müziği adapte edilmiş. Kulağınıza David Bowie’nin ‘Changes’ (Değişimler) adlı şarkısı çalınırsa şaşırmayın. Fakat neticede, tüm tadilatlara rağmen oyunun temel meselesi, en güçlü haliyle ortada duruyor.
BİZE DE TANIDIK GELECEK
‘Bir Halk Düşmanı’ öyle bir oyun ki, her dönem ve coğrafyada güncelliğini koruyor. Bugün ABD’deki bir seyirci, izlerken Wikileaks belgelerini sızdıran Bradley Manning’i, NSA skandalını faş eden Edward Snowden’ı bulacaktır satır aralarında.
Türkiye seyircisine tanıdık gelecekler listesi ise uzar gider de, bu sayfanın sınırlarını aşar. Gezi direnişi, Soma faciası, mecliste muhalefetin “haklı çoğunluk” tarafından reddedilen araştırma önergeleri, yolsuzluk dosyaları, darbecilikle itham edilip susturulmaya çalışılanlar...
Ostermeier’in rejisinde bir yenilik daha var ki, oyunun dördüncü perdesinde tiyatro salonunu bir ‘forum’a dönüştürüyor. İzleyici, baş kahramanımız Dr. Stockmann’ın, gerçekleri açıklamak için düzenlediği toplantının katılımcılarından biri haline geliyor. Fırsat bu fırsat... Kalkın, diyeceğinizi deyin.
Yönetmen de geliyor
‘Bir Halk Düşmanı’ 27-28-29 Mayıs saat 20.30’da, Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde oynanacak. 28 Mayıs Çarşamba akşamki oyundan sonra yönetmen Thomas Ostermeier, seyircilerin sorularını bizzat yanıtlayacak.