Haftanın Sohbeti

Devlet balığı geliyor

Antalyalılara müjdeler olsun... Devlet, bundan böyle ürettiği balığı vatandaşa da satacak. Hem de, kilo, kilo ve tavuktan daha ucuza... Sadece ve sadece Antalya'da yapacak bu işi... Eylül'den itibaren, 100 bin adet Amerikan menşeili Gökkuşağı Palamut'u (Latince adı; Oncnychus Mykss) sofralarımızı süsleyecek... Kilosu, bugünkü fiyatlarla 1 milyon 300 bin lira olacak... Daha sonra, yani Aralık ayı gibi de, tavuktan ucuz sazanlar satışa çıkacak...

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Kepez Su Ürünleri Üretme İstasyonu Müdürü M. Nazmi Ahıskalı ile bu satışları ve üretim politikalarını konuştuk. Hem biz, hem Türkiye kamuoyu Kepez üzerindeki bu istasyonu, 7'nci Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in bir gezi sonrası getirdiği Pekin Ördekleri ile tanıdık. O günlerde harıl harıl üretilen bu ördeklerin yerinde şimdi yeller esiyor. Çünkü, devlet görevini yapmış, üretip işi özel sektöre devretmiş. Ahıskalı'nın sohbet sırasında verdiği en büyük müjde ise kuşkusuz sofralık balık satışı ile ilgili olanıydı. Yumurtadan çıkıp soframıza kadar sürecek Gökkuşağı Palamutu'nun serüveni oldukça ilginç...

Kepez'deki Su Ürünleri İstasyonu, Antalya ve Türkiye gündemine 7'nci Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in Pekin ördekleri ile gelmişti. Halen Pekin ördeği yetiştiriyor musunuz?

Hayır. Artık, Pekin ördekleri Türkiye geneline yayıldı. Bizim üretmemize gerek kalmadı.

Evren, kaç yılında getirmişti bu ördekleri?

1983-1984 yılları arasındaydı sanırım.

Kaç tane getirmişti?

11 adet getirmişti.

Şu anda Türkiye'de kaç tane var?

Onu tam olarak tespit etmek mümkün değil ama binlerce var diyebiliriz. Çünkü, Pekin ördeği yetiştiriciliğini artık özel sektör üstlendi.

ASIL İŞLEVİ NE

Müdürlüğün asıl işlevi nedir?

Müdürlüğümüz, Tarım Bakanlığı'nın iç suları balıklandırmak amacıyla üretim yapan tek kuruluşu. Doğrudan bakanlığa bağlı bir kuruluş. Temel amacı da, ülkedeki hayvansal protein açığını kapatmak. Bizim bütün gücümüzü vermemiz gereken iki konu var. Birincisi üreticilere kaliteli damızlık temin etmek. İkincisi Adana ile Kaş arasındaki iç sularda yaşayan balıklar konusunda araştırmalar yapmak. Bunu yapabilmek için de sadece elimizdeki türleri hızlı ve bol üretmek değil. Yeni teknolojileri buraya getirmeyi de amaçlıyoruz.

Tatlı su balıkları mı üretiyorsunuz?

Evet. Türkiye'nin heryerindeki göl, gölet, ırmak, çay ve barajlarda üretilecek balık yetiştiriyoruz.

81 KENTE GİDİYOR

Kaç şehre gönderiyorsunuz?

81 şehre gidiyor. Bu yılki 2000 balıklandırma programında 57 ilimiz vardı. 4 milyon adet aynalı sazan yavrusu dağıtımı tamamlanmak üzere.

Tüm Türkiye'nin tatlı su balığı ihtiyacı buradan mı karşılanıyor?

Evet, buradan karşılanıyor.

Günde kaç balık üretiyorsunuz?

Bir rakam veremeyiz. Yumurtadan çıkan ve o dönem larva dediğimiz balık, 1 veya 1.5 ayda 3-4 santime ulaşıyor. İşte, bu dönemde balıklar elimizden çıkıyor. Havuzlar boşalıyor ve ikinci grup üretime başlıyoruz.

Larvadan çıktıktan ne kadar süre sonra yenilebilir hale geliyor?

Bu balığına, balığın bulunduğu ortamdaki besin ve suyun ısısına göre değişiyor. Mesela bir sazan yumurtadan çıktıktan 6 ay sonra 250-300 grama ulaşıyor.

TUZLU KOKARMI

Tuzlu su balığı, tatlı su balığından daha çok tercih ediliyor. Neden?

Besin değeri olarak deniz balığından farkları yok. Tatlı su balıkları bulundukları ortamdaki su soğudukça kalitesi ve lezzeti artıyor. Mesela, aynalı sazan kılçığı az olduğu için çok lezzetli. Küçük çocuklara da rahatlıkla yedirilebilir. Yabancılar bu tür balıkları, çeşitli soslarla yapar ve çeşitli baharatlar ile şarap ilave ederler. Biz, Müslüman ülke olduğumuz için şarap yerine sirke kullanırız. Pek çok kişi bilmez ki, yabancıların döktüğü o şarap, balığın arzu edilmeyen kokularını giderir.

En çok deniz balığı, tuzlu su balığı mı kokar?

Beslendiği ortama, yakalandığı yere göre değişir. Mesela deniz balığında trolle çekilmiş balıkların kokusu daha ağır olur. Sazan ise çok çamurlu yerlerde yetiştiği için mutlaka koku olur.

PERAKENDE SATIŞ

Vatandaşa buradan balık satıyor musunuz?

Bununla ilgili hazırlıklarımız sürüyor. Sofralık balık üretimi yapıp 2000 Eylül'ünde Antalyalılara hizmet vereceğiz. 100 bin adet balığı eylül'den sonra satışa sunuyoruz. Ki, bu da 25 ton eder. Daha önce üretim fazlamızı satardık. Ama, öyle büyük bir kapasiteli değildi. Şimdi, büyük çapta satışa başlama kararı aldık.

Perakende mi, toptan mı satış olacak?

Perakende de olabilir, toptan da verebiliriz. Vatandaş, bizim kamu müessesesi olmamızın yararını görecek. Antalya yarı tropik sıcak bir iklime sahip. Pazardan, çarşıdan balığı endişeyle alıyor. Buradan güvenle alacaklar. Kiloyla satış yapılacak.

Fiyatını ne düşünüyorsunuz?

Deniz balığından oldukça ucuz olacak. Kilosu, şu an 1 milyon 300 bin lira. Eylül'den itibaren hem gökkuşağı denilen bir cins alabalıktan, hem sazandan gelip kilo kilo alabilirler.

Şehir merkezinde satış noktaları kuracak mısınız, yoksa buraya gelmek mi zorunda vatandaşlar?

Bizim temel amacımız, öncelikle damızlık üretimi geliştirmek. Şu aşamada merkezin dışında satış noktası düşünmüyoruz. Çünkü, temel amacımız bunun bakkallığını yapmak değil.

Burada kaç çeşit balık var?

Aynalı sazan, pullu sazan, gökkuşağı alabalığı var. Gökkuşağı alabalığı Amerika menşeili. Bizim, bir de havuz süs balığı üretimimiz var. Akvaryum balıkları üretiyoruz.

DAHA MI LEZZETLİ

Doğada yetişenler, burada yetişenlere göre daha mı lezzetli?

Kültür yemi, tavuk yemi gibi fabrikasyon balık yemi de yapılıyor. Sadece fabrikasyon yemle beslenirse, bir lezzet farkı mutlaka olur. Çünkü, tabiatın besin zincirini yapay besinle vermek mümkün değil.

Vatandaşa hangi tür balığı ağırlıklı olarak satacaksınız?

Amerikan menşeili Gökkuşağı alabalığını... Bunları diğer alabalıklardan ayıran özellik, gövdelerinde boydan boya renkli bir kuşak olması. Antalya şartlarında 6-7 ayda büyüyorlar. Bu süre içinde 300 grama ulaşıyorlar. Tam porsiyonluk.

Fiyatı ne olacak?

Tavukla neredeyse aynı fiyat olacak. Yakında da tavuktan daha ucuz sazan satacağız. Aralık ayı gibi...

Sazan mısın be adam ?

Arkadaşlar arasında hep espri kaynağı olan bir söz vardır; ‘‘Sazan mısın be adam?’’... Arkadaşlarının kurduğu tuzağa hemen düşen veya bir lafa balıklama dalan kişiler için söylenir bu laf... Bu durumdaki kişiye neden sazan benzetmesi yapıldığını Nazmi Ahıskalı bakın nasıl anlatıyor; ‘‘Yumurta zamanında hayvan adeta aptallaşır. Tehlikeleri görmez. Kendini koruma içgüdüsü çok zayıftır. Yumurta bırakmak için kıyıya yaklaşır. Yavru balığın en iyi besleneceği yer kıyıdır. Bu arada, o hayvan o telaştayken vatandaşlar gidip sopayı kafasına vurur yakalar.’’

Telefon azizliği

Birgün Türk Telekom'dan ararlar ve Kepez Su Ürünleri'nin telefon-faks numaralarının teknik nedenlerden dolayı değiştiğini söylerler. Su Ürünleri Müdürü Nazmi Ahıskalı, bu durumun kendilerini perişan ettiğini şu sözlerle açıklıyor; ‘‘Telefon numaralarımızın değiştirilmesi talihsizliktir.

Şöyle ki, yeni numaralarımızın 118'e geçmesi bile ısrarımızla 25 günde sağlandı. Yeni numaralarımızı bilmeyen üretici bize ulaşamadı. Sizden ricam şu telefonlarımızı yazın da üretici perişan olmasın. Müdür; 251 05 87 - Santral; 251 05 86 - 88 Faks; 251 05 84 ’’

KİM KİMDİR?

1944 yılında Gümüşhane'nin Kelkit İlçesi'nde doğdu. Erzurum Ziraat Fakültesi Zirai Ekonomi Bölümü mezunu. 26 yıldır meslek hayatının 17 yılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'na bağlı Antalya Kepez Su Ürünleri Üretme İstasyonu'nda geçti. 31 Mart 2000 tarihinde burada müdürlük görevine atandı.