Haftanın kitapları

Öykü

Öykü Uçları
Ali Teoman
YKY

Her ölüm erken ölümdür ama Ali Teoman’ın ölümü, Türk edebiyatı için son yıllarda yaşanan en erken ölümlerden biriydi. Meraklıları zaten bilir, şayet hâlâ okumayanlar varsa onlara da hatırlatalım, öyle bir kalemden çıkacak yeni öyküler, romanlar, sözcükler bile merakla beklenmesi gerekenler arasındaydı. Şahsen, bir sigara kâğıdının kenarına, bir peçeteye iliştirdiği cümleler bile ihmale gelmez. Uykuda Çocuk Ölümleri, Gizli Kalmış Bir İstanbul Masalı, Pervaneler, Karadelik Güncesi ve diğer bütün kitaplarını okuduğunuzda birbirinden farklı tatlar bırakır ‘okurun damağında’. ‘Öykü Uçları’ bu yüzden çok önemli ve çok güzel bir kitap. Ali Teoman okurları için bir sürpriz. Onu okumayanlar için de müthiş bir tanışma fırsatı. Behçet Necatigil’in ‘Bile/Yazdı’ kitabının başında ‘Şiircikler, Şiir uçları’ adlı bir bölüm yer alır. Necatigil orada bütün bir şiir anlayışının tohumlarını birer misket bombası gibi saçıvermiştir aslında... Birkaç kelimelik ‘şiircik’lerde tek bir kitap, kocaman şiirler buluruz. Ali Teoman’ın ‘Öykü uçları’ da tam böyle bir şey. Çok çok kısa öyküler, belki ‘öykücükler’. Şiirsel değil, şiire bile meydan okuyacak kadar ‘öyküsel’ metinler. Birkaç cümlelik minimalist metinler. Ali Teoman’ın kumsalından topladığı çakıl taşları, deniz kabukları bunlar. Biçim biçim, renk renk. Bazılarının keskin kenarları elinizi kesip canınızı acıtacak. Hepsi küçük birer parça Ali Teoman’ın yazarlığından, yazdıklarından, yazacaklarından ve belki hayatından... Yılın ‘ilk önemli’ öykü kitabı.

J.R.R. Tolkien’in Hobbit Resimleri/Wayne G. Hammond, Christina Scull/Çev.: M. Boran Evren/İthaki Yayınları/Fantastik
Son birkaç yıldır J.R.R. Tolkien’den geriye kalan eski metinler ve belgelerle yatıp kalkıyoruz. Büyük ustanın eseri ‘Yüzüklerin Efendisi’ sinemaya uyarlandığından beri, kaçınılmaz bir durum bu. Bir taraftan da Yüzüklerin Efendisi’nin evveli olarak anılabilen Hobbit’in devam filmi gösterimde. Serinin üçüncü filminin sene sonunda gösterime gireceğini, 2014’ün Hobbit’in yayımlanışının 75’inci yılı olmasını da göz önüne alınca işin bir ‘ticari furya’ gibi görünmesi kadar doğalı yok. Gibi görünüyor, diyorum çünkü ortaya çıkan metinler, hazırlanan kitaplar son derece nitelikli yayınlar. Bunun sonuncusu da J.R.R. Tolkiein’in çizdiği resimler ve eskizlerden oluşan ‘J.R.R. Tolkien’den Hobbit Resimleri’! Sadece yazarak değil çizerek de harikalar yaratıyor Tolkien. Bir taraftan onun hayalindekiyle ne kadar uyum içinde olduğunu da mukayese edebileceğiniz önemli bir kitap.

Bir Fasit Daire/Berna Durmaz/Can Yayınları/Öykü
Yeni öykü kitabı ‘Bir Fasit Daire’de Berna Durmaz, bizi büyülü bir atlıkarıncaya bindiriyor. Çok büyük bir atlıkarınca bu, bütün bir kasabayı kaplayan. İçinde dolaşıyoruz bu atlıkarıncanın. Her durduğumuz yerde, içinde bulunduğu kasabaya/daireye sabitlenip kalmış, o dünyanın dışına çıkamayan kahramanların hikâyeleri bunlar. Çalgıcıların, mecnûnların, tek başına kalmış zavallıların mistik masalları. İçlerindeki dünya ağrısını çaldığı zurnasıyla tedavi edenlerin öyküsü. Hepsi birbirine bağlanıyor, tam da içinde bulundukları ‘daire’ye uygun olarak. Dönüp duruyorlar hayatın içinde, aynı duraklar, aynı çaresizlikler arasında. Berna Durmaz çok iyi bildiğimizi sandığımız dünyaları hiç bilmediğimiz bir dille anlatıyor. ‘Bir Fasit Daire’, iyi öykünün ne olduğunu gösteriyor.

Kimlikli Bedenler/Ahu Antmen/Sel Yayıncılık Deneme-Sanat
Bugün Twitter’da harikalar yaratan İ.Melih Gökçek, tarihe geçecek ilk cümlesini Twitter’dan yıllar önce ‘ben böyle sanatın içine tüküreyim’ şeklinde kurmuştu. Mehmet Aksoy’un ‘çıplak’ heykelini kastediyordu. Gerek bu cümlenin öznesi, gerekse zaman zaman kent meydanlarında veya parklarda tahrip edildiğine tanık olduğumuz heykellerin ‘çıplak bedenler’ olduğunu hatırladığımız zaman, sanattaki ‘çıplak’ ile gerçekteki ‘çıplaklığı’ birbirine karıştırdığımızı görmek çok da zor olmaz. Ahu Antmen ‘Kimlikli Bedenler’ isimli kitabında farklı zamanlarda bu tema üzerine kaleme aldığı yazıları bir araya getirmiş. Gerçekteki ‘soyunuk olmak’la, sanattaki ‘görme biçimi’ni etraflıca irdeleyen önemli yazılar toplamı.