Günlerin Köpüğü
Güncelleme Tarihi:
Deprem çocukları
DEPREMDEN hepimizin çok etkilendiği açık.
Fiziksel olarak zarar görmeyenler, yakınlarını kaybetmeyenler bile geçirdikleri travma nedeniyle psikolojik sorunlarla boğuşur oldular.
Korku, endişe ve daha önce bilmediğimiz karmakarışık duygulara yenik düştük.
Sinirlerimiz bozuldu.
Hepimiz, yaşamın ne denli kırılgan olduğunu anladık.
Biz çok etkilendik, kuşkusuz ama ya çocuklar?
Depremin bıraktığı ruhsal izler, acaba onları ömür boyu takip mi edecek yoksa bu korkunç olayı unutup yaşamlarını sağlıklı bir şekilde devam ettirebilecekler mi?
AMERİKA DA DERTLİ
Amerika'da bu konuyla ilgilenen kuruluşlar mutlaka vardır diyerek araştırmaya başladım ve yanılmadığımı gördüm.
Ne de olsa bu dert onların başında da var.
Childrens Mental Health Center (Çocuk Akıl Sağlığı Merkezi) ‘‘Felaket Sonrasında Çocuklara Yardım’’ sloganıyla, doğal afetlerden etkilenen çocukları iyileştirmeye yönelik bir kampanya başlatmış.
Bu kampanya, önce aileleri bilinçlendirmeyi amaçlıyor.
Bu bağlamda ailelere şunlar öneriliyor:
1 Deprem ya da onun gibi bir felaket yaşamış çocuğa korkmasın diye bir şey yokmuş gibi davranmak durumu daha da zorlaştırır.
Çocuk felaketin farkındadır ve korkmuştur.
Felaketi minimalize etmek, çocuğun aklının iyice karışmasına neden olur.
ENDİŞE ANLATILMALI
2 Çocuklar genellikle ailelerinin kaygılarının bilincindedirler.
Anne babanın duruma hakimiyeti, çocuklar için çok önemlidir.
Aileler, çocuklara soğukkanlı bir şekilde endişelerini anlatmalı ve bu durumla başa çıkabileceklerini belirtmeliler.
3 Çocuğun reaksiyonu, felaket sonrasında ne yaşadığına da bağlıdır.
Depremde bir yakınını kaybetmişse ya da evi yıkılmışsa, durum iyice zorlaşır.
4 Çocuğun felakete nasıl tepki göstereceğini belirleyen önemli faktörlerden biri de yaşıdır.
Örneğin 6 yaşında bir çocuk, okula gitmeyi ve normal yaşantısını sürdürmeyi reddedebilir.
Daha büyük çocuklar ise aileleriyle tartışarak durumu anlamaya çalışabilir ama okuldaki performansı ve arkadaş ilişkileri zedelenir.
Felaketi çocuğa, onun anlayabileceği bir dille anlatmak çok önemlidir.
PSİKOLOJİK HASAR
5 Bir felaket sonrasında bazı insanlar, Post Traumatik Stress Disorder (PTSD) denilen bir durumla karşılaşırlar.
PTSD, travmatik (korku veren) bir olay yaşayan ya da böyle bir olaya şahit olan kişilerde oluşan psikolojik hasar anlamına gelir.
Bu rahatsızlığa yakalanan çocuk, felaketi tekrar tekrar yaşadığını zanneder. Bazı çocuklar, kábus görmeye başlar.
Travma, çoğu zaman çocuğun felaketi bir oyuna dönüştürmesiyle atlatılabilir.
PTSD, genellikle travma anında ortaya çıkmaz.
Semptomlar, felaketten kısa bir süre sonra da kendini gösterebilir, aylar, hatta yıllar sonra da.
DEĞİŞİKLİĞE DİKKAT
Bu nedenle anne babalar, çocuklarında şu değişikliklerin farkına varırlarsa, tedavi kolaylaşır:
Okula dönmeyi reddetmek, anne babayı evin içinde sürekli takip etmek,
Felakete ilişkin sürekli korku duymak. (Örneğin aileden sonsuza dek ayrı kalma korkusu.)
Felaketin üstünden birkaç gün geçmesine rağmen sürekli kábus görmek, uykuda bağırmak ve yatağını ıslatmak,
Konsanstrasyon bozukluğu ve sinirlilik,
Davranış bozukluğu: Çocuğun evde ve okulda normal olmayan (daha öncesinden farklı olarak) davranışlarda bulunması,
Sebepsiz fiziksel şikáyetler (karın ağrısı, baş ağrısı vs.)
Aileden ve arkadaşlardan kaçmak, fiziksel aktivitenin azalması, felaketle ilgili sürekli endişe.
Psikologlar, PTSD'nin tedavisiyle düzelebileceğini söylüyorlar.
Bu nedenle çocuğunuzda, yukarıdaki semptomlardan bir ya da birkaçı bulunuyorsa, zamanla geçer demeyin, hemen profesyonel yardım isteyin.
Büyüklere öneriler
Depremin çocuklarda yarattığı etkileri anlattıktan sonra, California Office of Emergency Services (Kaliforniya Acil Servis Ofisi)'nin büyüklere tavsiyelerine de bir göz atalım.
Büro yetkililerine göre deprem ya da benzeri felaketlerin insanlar üstünde yarattığı travmatik etkiler şunlar:
1. Psikomatik rahatsızlıklar: Kusma, baş dönmesi, baş ağrısı ve yorgunluk
2. Düşünme: Zihinsel karışıklık, unutkanlık,
3. Duygusal: Depresyon, sinirlilik ve endişe
4. Davranış: Kaçış, ağlama, yetersiz aktivite.
5. Sosyal Davranış: İnsanlarla ilişkide zorlanma, normal yaşantıya geri dönmeyi reddetme.
Bunları yenmenin yolları (psikolojik yardım alma dışında)
Duyguları açığa vurmak,
Yaşanılan korkunun ve stresin farkında olmak,
Başkalarına dostluk göstermek,
Kendini meşgul etmek
Başkalarına örnek olmak.
Yeni bir depreme hazır olmak için de şunları tavsiye ediyor yetkililer.
Fiziksel gücünüzü kaybetmeyin,
‘‘Bana da olabilir’’ diye düşünmekten vazgeçmeyin
Deprem sırasında nasıl davranacağınıza önceden karar verin,
Ailenizle deprem olasılığına karşı bir plan yapın
Ailenize ve dostlarınıza nasıl yardım edebileceğinizi düşünün,
Duygusal tepkilerinizin farkına varmayı ve onları anlamayı öğrenin.