Güneş ışığı katarakt yapıyor

‘‘Bundan on yıl önce 40 yaşlarında katarakt olmuş hastalara yılda bir kez rastlarken, bugün böyle bir vakayla ayda iki, üç kez karşılaşıyoruz.’’ Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Bozkurt Şener, kontrol edilemeyen radyasyonun katarkt vakalarında artışa neden olabileceğini belirten doktorlardan bir tanesi. Şener'e göre bir diğer katarakt yapıcı faktör ise güneş ışığı.

‘‘Güneş ışığı direkt olarak katarakt yapıcı bir etken. Ozon tabakasının yırtılmasıyla güneşten gelen ultraviyolenin bir dalga boyu, doğrudan katarakt yapıyor. Bundan bizi eskiden ozon tabakası koruyordu ancak bu tabakanın delinmesiyle birlikte ultraviyole insan sağlığını tehdit eder hale geldi. Korunmak için muhakkak ultraviyole filtreli güneş gözlüğü kullanmak ve C vitamini almak gerekiyor.’’

Katarakt nedir?

‘‘Katarakt gözün içindeki merceğin kesifleşmesi. Görüntüyü gözün görme merkezine düşüren ve bunun uzak yakın ayarlarını yapan bir mercek var. Bu mercek, yakına, uzağa kendisini ayarlayarak görüntüyü net olarak gözün merkezine düşürür. Şeffaftır, kendi içinde özel bir metabolizma vardır. Katarakt da bunun bir nedenden dolayı kesifleşmesi. Bu nedenlerin başında hepimizin bildiği gibi yaşlılık geliyor.’’ Ama günümüzde gençlerde ve gittikçe artan bir oranda bebeklerde de artık kataraktın görüldüğünü anlatıyor Doç. Dr. Bozkurt Şener.

‘‘Son dönemlerde, Çernobil faciasından sonra çocuk kataraktlarında bir artış olduğunu gözlemledik. Radyasyonun katarakt yapma özelliği çok fazla. Genetik faktörler de katarkta yol açabiliyor. Son yıllarda ülkemizde bebek kataraktlarında da bir artış olduğunu gözlemleliş.

‘‘Ancak Türkiye'de bebek kataraktlarının büyük bir kısmı hamilelik döneminde annenin kızamıkçık geçirmesinden ya da toksoplazmadan kaynaklanıyor. Son zamanlarda anne adaylarını kızamıkçık hastalığına karşı aşılayarak bu kataraktın önüne geçmeyi başardık.’’

BEBEKLERDE KATARAKT

Bir bebek kataraktlı doğduğunda hemen ameliyat edilebilir mi?

‘‘Her bebeğin muhakkak doğuşta muayene edilmesi şart. Aileler çocuğun gözünde o beyaz ışıltıyı farkederlerse hemen doktorlarına danışmaları gerekiyor. Eğer farkedilmezse, daha sonra çok başarılı bir katarakt ameliyatı yapılsa bile o göz zayıf kalıyor.’’ Bebeklere yapılan katarakt ameliyatının erişkinlerinkine göre biraz daha zor bir ameliyat olduğunu anlatıyor Doç. Dr. Bozkurt Şener.

‘‘Göz küçücük bu yüzden özel aletlerle çalışmak zorundazsınız. Gözün içindeki dokular o kadar elastik ki, bir erişkinde kolayca kestiğiniz bir doku, bebekte lastik gibi uzuyor...’’

Cinsiyete bakıldığında kataraktın kadınlarda daha fazla olduğunu saptamış Şener.

Katarakt ameliyatları teknolojinin sağladığı olanaklarla artık çok basitleşti. ‘‘Her ameliyat 4-5 dakika sürüyor. Gözün korneasında 3 milimetrelik bir delik açıp o delikten içeriye bir aletle giriyoruz. Katarakt eliptik bir top gibidir. Onun üstüne bir küçük delik açıyoruz. Kapak gibi, sonra göz merçeğinin içine girip içindekileri emerek temizliyoruz. Sonra yine o 3 milimetrelik delikten bir göz içi lensini gözün merceğine yerleştiriyoruz. Tüm bu işlem 4-5 dakika sürüyor.’’

Katarakt kendini nasıl belli ediyor? ‘‘Gözünüzün önüne çok kirli ve isli bir cam getirin, onun arkasından bakıyormuş gibi olur kişi. Bu orta derece bir katarakttır. Gittikçe o cam daha da kirlenir, sonunda artık buzlu bir camın arkasından bakar gibi olursunuz...’’

Korkmanıza gerek yok çünkü günümüzde artık katakttan kör olmak neredeyse imkansız.