Gıda etiketlerinde 'yanıltıcı' ifadeye engelleme
Güncelleme Tarihi:
A.A.
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 11, 2006 11:16
Omega3, prebiyotik ve soya proteini gibi sağlığa etkili gıdaların etiket bilgileri farklı olacak. Söz konusu maddeleri içeren gıdaların etiketlerine, bu içeriklerin sağlık üzerindeki etkisi, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın belirlediği şekilde beyan edilecek.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, gıda satın alırken tüketicilerin yanlış yönlendirilmesini, yanıltılması önlemek amacıyla, gıda maddelerinin etiketlenmesine ilişkin kuralları değiştiriyor. Bu amaçla, “Gıda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Yönünden Etiketleme Kuralları Tebliği”nde yaptığı değişiklik, kamuoyunun görüşüne açıldı. İlgililer, değişiklik taslağı hakkındaki görüşlerini 23 Mayısa kadar bakanlığa iletebilecek.
A.A muhabirinin edindiği bilgiye göre, değişiklik ile gıda etiketleri üzerinde, tüketiciyi yanıltıcı, “abartılı” bilgilerin yer alması önlenecek.
Tebliğ taslağı ile halen faaliyet gösteren ve tebliğ kapsamında ürünleri üreten ve satan iş yerlerine bir yıl uyum süresi verilmesi öngörülüyor.
PREBİYOTİK-PROBİYOTİK FARKI
Değişiklik ile gıda etiketleme tebliğine “Probiyotik bakteri”, ”Prebiyotik”, “Probiyotik gıda”, “Prebiyotik gıda” ve “Sağlık beyanı” tanımları eklendi. Besinlerle alınan ve belirli miktarda alındığında bağırsak florasını dengeleyip konakçının sağlığını olumlu yönde etkileyen canlı mikroorganizmalar, “probiyotik bakteri” olarak tanımlandı.
Prebiyotik ise “Bağırsaklarda bir tür veya sınırlı sayıda birkaç tür mikroorganizmanın çoğalma ve/veya aktivitesini seçici olarak teşvik eden, konakçının sağlığını olumlu yönde etkileyebilen ve sindirilemeyen besin bileşenlerini” ifade ediyor.
İçerisinde raf ömrü sonuna kadar yeterli miktarda canlı probiyotik mikroorganizma (1.0x106 kob/g) bulunduran ve bu canlılığı muhafaza eden ürün “probiyotik gıda”, içerisinde prebiyotik bileşen içeren ürünler de “prebiyotik gıda” olarak kabul edilecek.
-SAĞLIK BEYANININ İÇERİĞİNE SINIRLAMA-
Herhangi bir gıda grubunun, gıdanın veya gıda bileşeninin sağlığı korumaya yardımcı etkisini belirtmek amacıyla, gıda ambalajı üzerinde yer alan “Sağlık Beyanı” içeriği de tebliğ ile yeniden belirleniyor. ”Günlük diyetin bir parçası olarak tüketilen ve/veya takviye edici gıda olarak alınabilen, beyan edilen etkiyi diyette normal olarak tüketilmesi beklenen miktarlarda gösteren, bileşimindeki alkol miktarı hacmen yüzde 1,2'yi geçmeyen” gıdaların etiketinde, bileşenleri ile ilgili olarak, tebliğ ile belirlenen “sağlık beyanları” bulundurulabilecek.
Sağlık beyanı yapılan gıdanın porsiyonunun miktarı, beyana esas olan bileşenin bir porsiyondaki miktarı ve sağlık beyanının gerçekleşmesi için tüketilmesi önerilen gıda miktarı ve gerektiğinde tüketim süresi açık olarak belirtilecek.
-ETİKETTE BULUNABİLECEK “SAĞLIK BEYANLARI”-
Tebliğ değişiklik taslağına göre, gıda etiketlerinde, gıda bileşenleri ile ilgili kullanılabilecek sağlık beyanları, bileşen gruplarına göre şöyle:
-Kolesterol, yağ, doymuş yağ, sodyum: “Bu gıda düşük kolesterol/ düşük yağ/düşük doymuş yağ/düşük sodyum içerir. Düşük kolesterol/düşük yağ/düşük doymuş yağ/düşük sodyum kalp ve damar sağlığına yardımcı olur.
-Şeker alkol: “Bu gıda şeker yerine şeker alkol içerir. Şeker alkoller, diş sağlığının korunmasına yardımcı olur.”
-Kalsiyum: “Bu gıda yüksek oranda kalsiyum içerir. Kalsiyum kemik sağlığının korunmasına yardımcı olur.”
-Probiyotik bakteri: “Bu gıda probiyotik bakteri içerir. Probiyotik bakteriler sindirim sistemini düzenlemeye ve bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olur.” Gıdanın en az 1.0x106 kob/g canlı probiyotik bakteri içermesi gerekiyor.
-Prebiyotik: “Bu gıda prebiyotik bileşen içerir. Prebiyotikler sindirim ve bağışıklık sistemini düzenleyen ve destekleyen probiyotik bakterilerin bağırsakta gelişimini ve yaşamını destekler.” Prebiyotik bileşen miktarının 100 g'da en az 3 g veya 100 kcal'de en az 1,5 g olması gerekiyor.
-Omega3 yağ asidi EPA (Eikosapentaenoik asit), DHA (Dokosahekzaenoik asit): “Bu gıda omega3-EPA/DHA yağ asidi içerir.
EPA/DHA kalp ve damar sağlığını korumaya yardımcı olur.” Omega3 yağ
asidi miktarı, yeterli tüketim düzeyinin 100 g katı gıdada en az yüzde 15'i; 100 ml sıvı gıdada en az yüzde 7,5'i ve 100 kcal'de en az yüzde 5'i olacak. Omega3 yağ asitleri için yeterli tüketim düzeyi 1,6 g/gündür.”
-Omega3 yağ asidi DHA: “Bu gıda omega3 yağ asidi DHA içerir. DHA beynin normal gelişimi ile göz ve sinir sisteminin gelişimine
yardımcı olur.” Omega3 yağ asidi miktarı, yeterli tüketim düzeyinin
100 g katı gıdada en az yüzde 15'i, 100 ml sıvı gıdada en az yüzde 7,5 ve 100 kcal'de en az yüzde 5'i olacak. Omega3 yağ asidi için yeterli tüketim düzeyi 1-3 yaş grubu için 0,7 g/gün, 4-8 yaş grubu için 0,9 g/gün, 9-13 yaş grubu için 1,2 g/gündür.
-Soya proteini: “Bu gıda, soya proteini içerir. Soya proteini kolesterol oranını düşürmeye; düşük kolesterol kalp ve damar sağlığına yardımcı olur.” Soya proteini miktarının en az 6,25 g/porsiyon olması; en az 25 g/gün tüketilmesi gerektiğinin beyan edilmesi, etki için diyetteki kolesterol ve doymuş yağ asidinin düşük olması gerektiğinin belirtilmesi gerekiyor.
-Bitkisel sterol/stanol: “Bu gıda bitkisel sterol/stanol içerir. Bitkisel sterol ve/veya stanol kolesterol oranını düşürmeye; düşük kolesterol kalp ve damar sağlığına yardımcı olur.”
Sterol/stanol miktarının en az 0,75 g/porsiyon olması; en az 1 g/gün, en çok 3 g/gün tüketilmesi gerektiğinin beyan edilmesi gerekiyor. Ayrıca, gıdanın adının görüş alanı içine veya yanına ”bitkisel sterol/stanolü” içerdiği açık ve okunaklı yazı ile yazılacak. Gıdanın özellikle kolesterol seviyesini düşürmek isteyen kişiler için üretildiği belirtilecek. Kolesterol düşürücü ilaç kullanan hastaların tüketimi için doktora başvurmaları önerilecek. Karatenoid dengesinin korunması için meyve ve sebze tüketimi ile desteklenmesi gerektiği, hamile ve emzikli kadınlar ile 5 yaşın altındaki çocuklar gibi özel beslenme ihtiyaçları olan kişiler için uygun olmayabileceği beyan edilecek.
A.A muhabirinin edindiği bilgiye göre, değişiklik ile gıda etiketleri üzerinde, tüketiciyi yanıltıcı, “abartılı” bilgilerin yer alması önlenecek.
Tebliğ taslağı ile halen faaliyet gösteren ve tebliğ kapsamında ürünleri üreten ve satan iş yerlerine bir yıl uyum süresi verilmesi öngörülüyor.
PREBİYOTİK-PROBİYOTİK FARKI
Değişiklik ile gıda etiketleme tebliğine “Probiyotik bakteri”, ”Prebiyotik”, “Probiyotik gıda”, “Prebiyotik gıda” ve “Sağlık beyanı” tanımları eklendi. Besinlerle alınan ve belirli miktarda alındığında bağırsak florasını dengeleyip konakçının sağlığını olumlu yönde etkileyen canlı mikroorganizmalar, “probiyotik bakteri” olarak tanımlandı.
Prebiyotik ise “Bağırsaklarda bir tür veya sınırlı sayıda birkaç tür mikroorganizmanın çoğalma ve/veya aktivitesini seçici olarak teşvik eden, konakçının sağlığını olumlu yönde etkileyebilen ve sindirilemeyen besin bileşenlerini” ifade ediyor.
İçerisinde raf ömrü sonuna kadar yeterli miktarda canlı probiyotik mikroorganizma (1.0x106 kob/g) bulunduran ve bu canlılığı muhafaza eden ürün “probiyotik gıda”, içerisinde prebiyotik bileşen içeren ürünler de “prebiyotik gıda” olarak kabul edilecek.
-SAĞLIK BEYANININ İÇERİĞİNE SINIRLAMA-
Herhangi bir gıda grubunun, gıdanın veya gıda bileşeninin sağlığı korumaya yardımcı etkisini belirtmek amacıyla, gıda ambalajı üzerinde yer alan “Sağlık Beyanı” içeriği de tebliğ ile yeniden belirleniyor. ”Günlük diyetin bir parçası olarak tüketilen ve/veya takviye edici gıda olarak alınabilen, beyan edilen etkiyi diyette normal olarak tüketilmesi beklenen miktarlarda gösteren, bileşimindeki alkol miktarı hacmen yüzde 1,2'yi geçmeyen” gıdaların etiketinde, bileşenleri ile ilgili olarak, tebliğ ile belirlenen “sağlık beyanları” bulundurulabilecek.
Sağlık beyanı yapılan gıdanın porsiyonunun miktarı, beyana esas olan bileşenin bir porsiyondaki miktarı ve sağlık beyanının gerçekleşmesi için tüketilmesi önerilen gıda miktarı ve gerektiğinde tüketim süresi açık olarak belirtilecek.
-ETİKETTE BULUNABİLECEK “SAĞLIK BEYANLARI”-
Tebliğ değişiklik taslağına göre, gıda etiketlerinde, gıda bileşenleri ile ilgili kullanılabilecek sağlık beyanları, bileşen gruplarına göre şöyle:
-Kolesterol, yağ, doymuş yağ, sodyum: “Bu gıda düşük kolesterol/ düşük yağ/düşük doymuş yağ/düşük sodyum içerir. Düşük kolesterol/düşük yağ/düşük doymuş yağ/düşük sodyum kalp ve damar sağlığına yardımcı olur.
-Şeker alkol: “Bu gıda şeker yerine şeker alkol içerir. Şeker alkoller, diş sağlığının korunmasına yardımcı olur.”
-Kalsiyum: “Bu gıda yüksek oranda kalsiyum içerir. Kalsiyum kemik sağlığının korunmasına yardımcı olur.”
-Probiyotik bakteri: “Bu gıda probiyotik bakteri içerir. Probiyotik bakteriler sindirim sistemini düzenlemeye ve bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olur.” Gıdanın en az 1.0x106 kob/g canlı probiyotik bakteri içermesi gerekiyor.
-Prebiyotik: “Bu gıda prebiyotik bileşen içerir. Prebiyotikler sindirim ve bağışıklık sistemini düzenleyen ve destekleyen probiyotik bakterilerin bağırsakta gelişimini ve yaşamını destekler.” Prebiyotik bileşen miktarının 100 g'da en az 3 g veya 100 kcal'de en az 1,5 g olması gerekiyor.
-Omega3 yağ asidi EPA (Eikosapentaenoik asit), DHA (Dokosahekzaenoik asit): “Bu gıda omega3-EPA/DHA yağ asidi içerir.
EPA/DHA kalp ve damar sağlığını korumaya yardımcı olur.” Omega3 yağ
asidi miktarı, yeterli tüketim düzeyinin 100 g katı gıdada en az yüzde 15'i; 100 ml sıvı gıdada en az yüzde 7,5'i ve 100 kcal'de en az yüzde 5'i olacak. Omega3 yağ asitleri için yeterli tüketim düzeyi 1,6 g/gündür.”
-Omega3 yağ asidi DHA: “Bu gıda omega3 yağ asidi DHA içerir. DHA beynin normal gelişimi ile göz ve sinir sisteminin gelişimine
yardımcı olur.” Omega3 yağ asidi miktarı, yeterli tüketim düzeyinin
100 g katı gıdada en az yüzde 15'i, 100 ml sıvı gıdada en az yüzde 7,5 ve 100 kcal'de en az yüzde 5'i olacak. Omega3 yağ asidi için yeterli tüketim düzeyi 1-3 yaş grubu için 0,7 g/gün, 4-8 yaş grubu için 0,9 g/gün, 9-13 yaş grubu için 1,2 g/gündür.
-Soya proteini: “Bu gıda, soya proteini içerir. Soya proteini kolesterol oranını düşürmeye; düşük kolesterol kalp ve damar sağlığına yardımcı olur.” Soya proteini miktarının en az 6,25 g/porsiyon olması; en az 25 g/gün tüketilmesi gerektiğinin beyan edilmesi, etki için diyetteki kolesterol ve doymuş yağ asidinin düşük olması gerektiğinin belirtilmesi gerekiyor.
-Bitkisel sterol/stanol: “Bu gıda bitkisel sterol/stanol içerir. Bitkisel sterol ve/veya stanol kolesterol oranını düşürmeye; düşük kolesterol kalp ve damar sağlığına yardımcı olur.”
Sterol/stanol miktarının en az 0,75 g/porsiyon olması; en az 1 g/gün, en çok 3 g/gün tüketilmesi gerektiğinin beyan edilmesi gerekiyor. Ayrıca, gıdanın adının görüş alanı içine veya yanına ”bitkisel sterol/stanolü” içerdiği açık ve okunaklı yazı ile yazılacak. Gıdanın özellikle kolesterol seviyesini düşürmek isteyen kişiler için üretildiği belirtilecek. Kolesterol düşürücü ilaç kullanan hastaların tüketimi için doktora başvurmaları önerilecek. Karatenoid dengesinin korunması için meyve ve sebze tüketimi ile desteklenmesi gerektiği, hamile ve emzikli kadınlar ile 5 yaşın altındaki çocuklar gibi özel beslenme ihtiyaçları olan kişiler için uygun olmayabileceği beyan edilecek.