Gamma ışınlarıyla beyin ameliyatı

Beyin cerrahisinde ‘‘devrim’’ olduğu kabul edilen ve Marmara Üniversitesi Nöroşirürji Anabilim Dalı'nda bulunan ‘‘Gamma Knife’’ bir yılda 170 hastaya uygulandı. 42 tümör hastası, 35 de damar yumağı sorunu bulunan hasta, bir yıl boyunca izlendi ve tedavinin yüzde 70-90 başarıyla sonuçlandığı görüldü. Gamma Knife'ın özellikle radyasyon tedavisi alması sakıncalı olan 4 yaşın altındaki çocuklarda da hiçbir yan etkiye yol açmadığı açıklandı.

Gamma Knife için önce hastanın beyin MR'ı çekiliyor. Bilgisayara giden MR sonuçları değerlendiriliyor. Bilgisayar, verilecek dozu, açıları hesaplıyor. Hastanın başına ‘‘frame’’ denilen bir başlık yerleştiriliyor. Bu başlık yardımıyla, beynin istenilen dokusuna ve noksına 201 değişik açıdan çok düşük dozda radyasyon yollanıyor. 201 aynı noktadan gelen radyasyon, aynı hedef noktada kesişiyor. Diğer bölgeler zarar görmüyor. Diğer radyoterapi uygulamalarında hastanın diğer dokuları da zarar gördüğünden, 1-1.5 ay azar azar radyasyon verilmesi gerekirken, Gamma Knife ile 1 defada tedavi bitiyor. Radyasyona maruz kalan tümör hücreleri ölüyorlar. Mikroskop altında iyi huylu görünen ama vücuda kötü etkileri bulunan tümörlerin de büyümesini durduruyor.

Marmara Üniversitesi Nöroşirürji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Memet Özek, beyin dokusu içinde farklı tümörler bulunduğunu belirterek şunları söyledi:

‘‘Kolayca iyi veya kötü huylu tümör diyemiyoruz. Çünkü mikroskop altında iyi huylu görünen bir tömür, hastanın kör olmasına, ölmesine yol açabiliyor. Bazı iyi huylu tömürlerde hastanın ışın tedavisine ihtiyacı oluyor. Birtakım kötü huylu beyin tümörleri ameliyatla çıkarılırsa veya Gamma Knife ile yok edilirse, hasta sağlıklı yaşayabiliyor...’’

ÇOCUKLARDA İDEAL

Beyin tömürlerinin büyük çoğunluğunun ameliyat sonrasında bir radyoterapi gerektirdiğini söyleyen Doç. Dr. Özek, ancak bunun yan etkileri nedeniyle belli bir dozajın üstüne çıkılamadığını belirtti.

Yüksek doz radyoterapinin sağlıklı beyin dokusuna zarar verdiğini vurgulayan Doç. Dr. Özek, özellikle 4 yaşın altındaki çocuklara hiç verilemediğini söyledi. Küçük çocuklara radyoterapinin verilmesi halinde beynin gelişmesinin tamamen durduğunu belirten Doç. Dr. Özek, Gamma Knife ile küçük çocuklara da radyasyon tedavisi yapılabildiğini söyledi. Doç. Dr. Özek, Gamma Knife ile sadece istenen dokuya radyoterapinin verildiğini, çevre dokuların zarar görmediğini açıkladı.

Gamma Knife sisteminin ehil ellerde yanılma payının bulunmadığını anlatan Doç. Dr. Özek, arteriovenöz malformasyon denilen beyin içindeki anormal damar yumaklarında yüzde 80'inde tam, yüzde 20'sinde ise büyük oranda iyileşme olduğunu belirtti. Damar yumaklarının kanamalara, epilepsiye yol açabildiğini söyleyen Doç. Dr. Özek, ‘‘Eskiden bunların tedavisi 10-12 saat süren, çok kanlı ve riskli ameliyatlarla yapılırdı. Artık Gamma Knife kullanılan ilk yöntem’’ dedi.

Doç. Dr. Özek, akustik norinom denilen ve sağırlığa yol açan tümör hastalarının yüzde 75'inde büyümesinin kesin durdurulduğunu ve küçülmeye başladığını söyledi. Gamma Knife ile en yüksek başarının metastatik tümörlerde görüldüğünü belirten Doç. Dr. Özek, ‘‘Beyindeki metastatik tömürlörin yüzde 90'ında tümörler kayboluyor’’ dedi. Doç. Dr. Özek, hipofiz tümörlerinin ise yüzde 70'inde tedavinin başarıyla gerçekleştirildiğini sözlerine ekledi. Gamma Knife'ın büyük tümörlerde etkili olmadığını söyleyen Doç. Dr. Özek, ‘‘4 santimetrenin üstündeki tömürlerde etkin değil’’ dedi.

Beyin tümörleri, beyindeki damar yumakları, metastik tümörler, hipofiz tümörleri hastanın kafatası açılmadan, anestezi yapılmadan, başın 201 ayrı noktasından verilen gamma ışınlarıyla tedavi ediliyor.