Fıstık gibi tartışma
Güncelleme Tarihi:
Cahit AKYOL
Oluşturulma Tarihi: Nisan 15, 2007 00:00
10 yıl önce fıstığına Türk Patent Enstitüsü’nden tescil alan Gaziantep, kurumun Siirt’e de tescil vermesi üzerine savaş başlattı. Gaziantep ve Siirt’in ticaret odaları, bürokratları arasındaki fıstık tartışması Yüksek İhtisas Mahkemesi’ne taşınıyor. Gaziantepliler "Nedir bu fıstıktan çektiğimiz, Şam’dan kurtulduk, şimdi siirtfıstığı lafı çıktı" diye dert yanıyor. Botanik kanıtlarını sıralıyor. Siirt cephesi ise ekonomi tarihinden verilerle cevap veriyor: "Fıstık borsası Şam’dayken adı şamfıstığıydı, Antep’e geçince antepfıstığı oldu. Borsa isim vermeye yetkili değil. Ayrıca bizimki başka, onlarınki başka fıstık. Tabii ki fıstığımıza ilimizin adını koyarız, patentini de alırız. Antep’e ne oluyor?"
Her şey dört yıl önce Siirt Valiliği’nin Türk Patent Enstitüsü’ne başvuruda bulunup, kentte yetişen fıstığın adını tescil ettirmesiyle başladı. Gaziantep Ticaret Odası Antep Fıstığı Tanıtım Derneği ve Gaziantep Ticaret Borsası tescile tepki gösterdi. Önce kamuoyuna duyuru yaptılar, ardından TPE’ye yazılı itirazda bulundular. "Fıstığımıza kimse sahip çıkamaz. siirtfıstığı antepfıstığının bir türüdür. Tescil iptal edilsin" dediler. İtirazları reddedilince dosyayı, dava konusu yapmak üzere avukatlarına ilettiler.
KARAR POLİTİK EFENDİM!
Oysa fıstığa 10 yıl önce patent almıştı Gaziantepliler. "Şükürler olsun, Şam derdinden kurtulduk" demişlerdi. Şimdi hop oturup hop kalkıyorlar. Gaziantep Ticaret Odası Meclisi ile antepfıstığı Tanıtım Derneği’nin başkanlığını yürüten Zeki Yağcı, "Olay politize olmuştur efendim" diyor öfkeyle. Yaşanan tartışma sayesinde botanikçileri kıskandıracak kadar bilgi edinmiş: "Siirtfıstığı, antepfıstığının beş çeşidinden biridir. Diğerlerinin ismi Kırmızı, Uzun, Halebi, Ohadi. Bu gerçeği kimse inkar edemez! 1997’de TPE’den tür tescili, üç yıl sonra da coğrafi tescil aldık. Coğrafi tescilimizde, siirtfıstığı çeşit olarak belirtiliyor. Siirt Valiliği, sanki farklı bir türmüş gibi siirtfıstığı tescili almış. Bu sınıflandırma çelişkili, mantığa ve hukuka aykırıdır!"
Zeki Yağcı, geçmişte de benzer girişimler olduğunu, hepsinin başarısızlıkla sonuçlandığını hatırlatıyor. "Sanıyorum Siirtli hemşerilerimiz, kentlerinin reklamını yapmak istedi, ama yanlış yol seçtiler" diyor güvenle. Dernek, konuyu Yüksek İhtisas Mahkemesi’ne taşımaya hazırlanıyor.
TARİH TANIĞIMIZ OLSUN Kİ
Siirt Valisi Avni Mutlu, tescil girişiminin şehirler arasında fıstık savaşı başlatmasından rahatsız. "Bunu uygun![/images/100/0x0/55ea998bf018fbb8f88a8b0c]()
görmüyorum" diyor. Hatta konuya kapanmış bir tartışma gözüyle bakıyor. "Tescilimiz Resmi Gazete’de yayımlandı. TPE, Gaziantep Ticaret Odası’nın itirazı üzerine Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden yeniden görüş istendi. Rapor doğrultusunda itiraz reddedildi. Hukuki prosedür tamamlandı. İşlem bitti."
Siirt Ticaret Sanayi Odası Başkanı Güven Kuzu tartışmaya ekonomi tarihinden verilerle katılıyor: "Fıstığın anavatanı Türkiye, Irak, Suriye ve İran’ın belirli coğrafi bölgeleridir. Fıstık tarih süresince borsasının bulunduğu yer ile anılmıştır. Ama bu, fıstığa isim verme hakkı doğurmaz. Osmanlı Devleti döneminde fıstık Şam borsası kanalı ile satılırdı. Bunun için şamfıstığı olarak biliniyordu. Günümüzde ise fıstık borsası Gaziantep’e taşındı. Bu nedenle antepfıstığı olarak adlandırıldı. Ancak siirtfıstığı, coğrafi özellikleri ve adaptasyonu bakımından antepfıstığından farklıdır. Gaziantepli hemşerililerimizin, bu kadar alınmalarına neden yoktur. Antepliler kurnazdır ama bu kez baltayı kendi ayaklarına vurdular."
AĞACI TORUNLAR İÇİN DİKİLİR
Botanik ismi Pistacia Vera olan fıstığın dünyadaki en büyük üreticileri İran, ABD ve Türkiye. Antep, fıstığın dünyadaki önemli gen merkezlerinden biri. antepfıstığı ağaç olarak dioik bir bitki. Yani erkek çiçekle dişi çiçekler farklı ağaçlar üzerinde bulunuyor. Kurak şartlarda 10-12 yaşında, ideal koşullarda 6-7 yaşında ürün vermeye başlıyor. 50 yıl yaşıyor. Yöre halkı doğan her çocuğa, geleceği için ağaç dikiyor. 6 ila 9 metre büyüyen ağaç parklarda da kullanılıyor. Şu anda 55 ilde antepfıstığı üretimi yapılıyor. Yıllık 120 bin tonluk Türkiye üretiminin büyük bölümü Güneydoğu Anadolu bölgesinden kaynaklanıyor. Sadece Şanlıurfa ve Gaziantep üretimin dörtte üçünü gerçekleştiriyor. antepfıstığı meyvesi, protein, karbonhidrat, kalori değeri açısından fındık, badem ve yer fıstığından zengin. Yağ oranı açısından fındıktan sonra ikinci sırada.
TIRNAK KIRINCA FİYAT DA KIRILIR
Kuruyemişçiler iki kentin fıstığını ayrı adlarla satıyor. İstanbul’un ünlü kuruyemişçilerinden Malatya Pazarı’nın sahibi Çetin Palancı çekişmenin tüketiciye yarar getirmediği görüşünde. "İki cinsi de bulunduruyoruz. Antep ve Siirt adlarıyla satıyoruz. siirtfıstığı daha dolgunca görünür. Üretimi az olduğu için diğerinden pahalıdır. Ama antepfıstığı Siirt’inkine göre daha lezzetlidir. Rengi daha yeşildir. İç fıstığının albenisi yüksektir. Fiyatının ucuzluğu bolluğundan, ağzının zor açılmasından kaynaklanır. Açarken tırnak kırılabilir.
KARAR POLİTİK EFENDİM!
Oysa fıstığa 10 yıl önce patent almıştı Gaziantepliler. "Şükürler olsun, Şam derdinden kurtulduk" demişlerdi. Şimdi hop oturup hop kalkıyorlar. Gaziantep Ticaret Odası Meclisi ile antepfıstığı Tanıtım Derneği’nin başkanlığını yürüten Zeki Yağcı, "Olay politize olmuştur efendim" diyor öfkeyle. Yaşanan tartışma sayesinde botanikçileri kıskandıracak kadar bilgi edinmiş: "Siirtfıstığı, antepfıstığının beş çeşidinden biridir. Diğerlerinin ismi Kırmızı, Uzun, Halebi, Ohadi. Bu gerçeği kimse inkar edemez! 1997’de TPE’den tür tescili, üç yıl sonra da coğrafi tescil aldık. Coğrafi tescilimizde, siirtfıstığı çeşit olarak belirtiliyor. Siirt Valiliği, sanki farklı bir türmüş gibi siirtfıstığı tescili almış. Bu sınıflandırma çelişkili, mantığa ve hukuka aykırıdır!"
Zeki Yağcı, geçmişte de benzer girişimler olduğunu, hepsinin başarısızlıkla sonuçlandığını hatırlatıyor. "Sanıyorum Siirtli hemşerilerimiz, kentlerinin reklamını yapmak istedi, ama yanlış yol seçtiler" diyor güvenle. Dernek, konuyu Yüksek İhtisas Mahkemesi’ne taşımaya hazırlanıyor.
TARİH TANIĞIMIZ OLSUN Kİ
Siirt Valisi Avni Mutlu, tescil girişiminin şehirler arasında fıstık savaşı başlatmasından rahatsız. "Bunu uygun
Siirt Ticaret Sanayi Odası Başkanı Güven Kuzu tartışmaya ekonomi tarihinden verilerle katılıyor: "Fıstığın anavatanı Türkiye, Irak, Suriye ve İran’ın belirli coğrafi bölgeleridir. Fıstık tarih süresince borsasının bulunduğu yer ile anılmıştır. Ama bu, fıstığa isim verme hakkı doğurmaz. Osmanlı Devleti döneminde fıstık Şam borsası kanalı ile satılırdı. Bunun için şamfıstığı olarak biliniyordu. Günümüzde ise fıstık borsası Gaziantep’e taşındı. Bu nedenle antepfıstığı olarak adlandırıldı. Ancak siirtfıstığı, coğrafi özellikleri ve adaptasyonu bakımından antepfıstığından farklıdır. Gaziantepli hemşerililerimizin, bu kadar alınmalarına neden yoktur. Antepliler kurnazdır ama bu kez baltayı kendi ayaklarına vurdular."
AĞACI TORUNLAR İÇİN DİKİLİR
Botanik ismi Pistacia Vera olan fıstığın dünyadaki en büyük üreticileri İran, ABD ve Türkiye. Antep, fıstığın dünyadaki önemli gen merkezlerinden biri. antepfıstığı ağaç olarak dioik bir bitki. Yani erkek çiçekle dişi çiçekler farklı ağaçlar üzerinde bulunuyor. Kurak şartlarda 10-12 yaşında, ideal koşullarda 6-7 yaşında ürün vermeye başlıyor. 50 yıl yaşıyor. Yöre halkı doğan her çocuğa, geleceği için ağaç dikiyor. 6 ila 9 metre büyüyen ağaç parklarda da kullanılıyor. Şu anda 55 ilde antepfıstığı üretimi yapılıyor. Yıllık 120 bin tonluk Türkiye üretiminin büyük bölümü Güneydoğu Anadolu bölgesinden kaynaklanıyor. Sadece Şanlıurfa ve Gaziantep üretimin dörtte üçünü gerçekleştiriyor. antepfıstığı meyvesi, protein, karbonhidrat, kalori değeri açısından fındık, badem ve yer fıstığından zengin. Yağ oranı açısından fındıktan sonra ikinci sırada.
TIRNAK KIRINCA FİYAT DA KIRILIR
Kuruyemişçiler iki kentin fıstığını ayrı adlarla satıyor. İstanbul’un ünlü kuruyemişçilerinden Malatya Pazarı’nın sahibi Çetin Palancı çekişmenin tüketiciye yarar getirmediği görüşünde. "İki cinsi de bulunduruyoruz. Antep ve Siirt adlarıyla satıyoruz. siirtfıstığı daha dolgunca görünür. Üretimi az olduğu için diğerinden pahalıdır. Ama antepfıstığı Siirt’inkine göre daha lezzetlidir. Rengi daha yeşildir. İç fıstığının albenisi yüksektir. Fiyatının ucuzluğu bolluğundan, ağzının zor açılmasından kaynaklanır. Açarken tırnak kırılabilir.