Faturayı düşürmenin uzun ve kısa vadeli yolları

Binalarda kullanılan enerjinin yüzde 20’si aydınlatmaya, yüzde 38’i ise ısıtmaya harcanıyor. Asgari Yaşam Standartları’na göre 4 kişilik bir ailenin aylık elektrik tüketimi araştırmalara göre 230 kilowatt olarak tespit edilmiş. Şayet standart enerji tarifesini kullanıyorsanız, bu durumda ayda en az 250 TL faturanız geliyor olmalı. Ancak bunu azaltmanın pek çok yolu var.

Uzun vadeli yollardan bir tanesi, şebekeden elektrik almak yerine doğal kaynaklardan elektrik üretmek. Enerji Verimliliği Derneği (ENVER) İstanbul Şubesi Başkanı Rasim Mazlum, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanmanın önemine dikkat çekiyor. “Ne yazık ki bugün şebekeden gelen enerjimizin az bir kısmı yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanmaktadır. Bu yüzden çevre açısından yenilenebilir enerji sistemlerini kullanmak tabi ki şebeke enerjisi kullanmaktan çok daha faydalıdır” diyen Mazlum, nükleer enerji, doğalgaz ve petrol gibi kaynaklardan elde edilen enerjinin sonsuz olmadığının da altını çiziyor.

Beyaz eşyalarda yüksek sınıf tercih edin
Şayet elektrik aldığınız kaynağı değiştiremiyorsanız, o zaman bir başka uzun vadeli çözüm, beyaz eşyalarınızı yüksek enerji sınıfındaki eşyalarla değiştirmek. Evlerde kullandığımız elektriğin ortalama yüzde 80’i elektrikli aletlerce tüketiliyor. A sınıfı elektrikli aletler ise yaklaşık yüzde 45 daha az enerji tüketiyor. Beyaz eşya satın alırken verimli ömür maliyetini mutlaka hesaplayın. Ayrıca hepsinin etrafında 5’er santimlik boşluklar olmasına dikkat edin. Makinenin ısınmasından dolayı oluşan sıcak havanın kolayca dağılmasını sağlayın. Aksi durumda daha fazla enerji harcanır. Beyaz eşyalarınızı değiştirip yüksek sınıf bir eşya alamıyorsanız, düzenli bakım yaptırmaya çalışın. Dolabın altında veya arkasında bulunan bobinleri yılda iki defa temizleyin. Temizlemediğiniz zaman yüzde 25 daha fazla enerji tüketirsiniz.

A+ ile A sınıflandırmalarının yararları, daha az elektrik ile daha fazla verim alınması ile ölçülüyor. “A+ ile klasikler arasında neredeyse yarı yarıya fark bulunmaktadır” diyen Çevre Kuruluşları Dayanışma Derneği (ÇEKÜD) Başkanı Süleyman Yorulmaz, bir de örnek veriyor: “A sınıfı olmayan beyaz eşyalarda ortalama 142 kwsaat enerji tüketilirken A sınıfı olan beyaz eşyalarda 90-92 kwsaat, A+ sınıflarda ise 70-60 kwsaat enerji tüketilir.”
Eğer bunlar için yeterli imkanınız yoksa, o zaman ÇEKÜD’ün 2005 yılında Prof. Dr. Mustafa Öztürk’le beraber hazırladığı Tasarruf Kitapçığı’ndaki önerilere uymayı deneyin. Kitapçıkta, buzdolabı, çamaşır ve bulaşık makinesi, fırın, ısıtıcı ve aydınlatma aletleri gibi elektrikli ev eşyalarında, basit önlemlerle yüzde 50’ye varan tasarruflar elde edilebileceği belirtiliyor. Kitapçıktaki öneriler şu şekilde:

2-3 yemeği aynı anda pişirin
? Mümkünse yiyecekleri mikro dalga fırınlarda pişirin. Aynı miktar yiyeceği pişirmek için mikro dalga fırın, klasik fırına göre yüzde 66 daha az enerji tüketir.
? Tencerenizin veya tepsinizin kapakları sıkıca kapalı ise, pişirme tamamlanmadan iki-üç dakika önce fırınınızı veya ocağınızı kapatabilirsiniz. Mevcut ısı yemeğin pişmesi için yeterlidir.
? Yemek pişerken fırın kapağını gerekmediği sürece açmayın. Her kapak açılışında sıcaklık 25 °C ile 30 °C birden düşer.
? Yemek piştikten sonra fırının atık ısısını kullanabilirsiniz. Fırın ısıyı 15-30 dakika alıkoyar. Tatlıları, yemişleri, küçük ekmek parçalarını ısıtabilirsiniz.
? Fırın çalıştırıldığında iki veya üç tür yemeği aynı anda pişirin.

1 derece düşürün yüzde 5 tasarruf edin
? Oturma odanızın sıcaklığının 20°C, yatak odanızın sıcaklığının ise 17°C’den fazla olmasına müsaade etmeyin. Odada 1°C’lik sıcaklık düşürme yüzde 5’lik yakıt tasarrufu sağlar.
? Isıtıcınızın veya radyatörlerinizin önüne eşya koymayın. Böyle bir durumda ısınmak için daha fazla enerji harcarsınız.
? Kapalı ve uygun perdeler pencerelerden ısı kaybını yüzde 25 oranında önler. Perdeler radyatörlerin üzerini örtmemelidir.
? Gündüzleri odanızı havalandırmak istediğinizde, tüm pencereleri aynı anda açın. Bu esnada ısıtıcınızı mutlaka kapatın. Odanızı yarım saat havalandırdıktan sonra pencereleri tekrar kapatın.
? Kış aylarında radyatörün üzerinde çamaşır kurutmayın.

Kompakt floresan 2 bin saat aydınlatıyor
· Kompakt floresan lambalar normal lambalardan 5 kat daha az enerji tüketirler ve 10 kat daha uzun ömürlüdürler. Standart lambaların ömrü 750-900 saat, yani 150 gün iken, kompakt floresan lambaların ömrü 10 bin saat, yani 2 bin gündür. Yüksek fiyata satın aldığınız kompakt floresan lambaları iki yılda amorti edebilirsiniz.
· Bina dışı aydınlatmada otomatik olarak ışığı kapatan ve açan fotosel üniteler veya zaman ayarlayıcı kullanın.
· Lambaların daha iyi çalışması için, lambaları ve ampülleri kuru bezle temizleyin. Kirli ve tozlu lambalar yüzde 25 daha fazla enerji tüketirler.
· Gündüzleri lambaları yakmak yerine perdeleri açın ve güneş ışığından faydalanın. Odaları doğal aydınlık avantajını daha iyi kullanacak şekilde düzenleyin. Pencere yakınına bir masa ve sandalye yerleştirildiğinde elektrik faturalarında gerçek bir azalma sağlanabilir.

Makinaya koymadan çalkalayın
? Kısa süreli yıkama ve durulama özellikli bulaşık makinesi satın alın. Yani daha az yıkama ve çalkalama süreli, daha az su ve elektrik enerjisi tüketen makineleri tercih edin.
? Bulaşıkları makineye koymadan önce soğuk suda çalkalayın.
? Makineyi yarı dolu veya aşırı dolu halde kesinlikle çalıştırmayın. Ama mutlaka dolu halde iken çalıştırın. Bulaşığınız makineyi doldurmuyorsa bekleyin. Çünkü yarı dolu halde kullansanız da aynı enerji, deterjan ve suyu tüketirsiniz.
? Makine çalışırken mümkünse banyo ve mutfakta aşırı su
kullanmayın.

En fazla 40 derecede çalıştırın
? Çamaşır makinesini tam dolu iken çalıştırın. Az çamaşır yıkarken de aynı miktar enerji, deterjan ve su tüketirsiniz.
? Çamaşırları yıkarken sıcak su yerine ılık su kullanın. Durulamayı ve çalkalamayı ise soğuk su ile yapın. Elektrik enerjisinin yüzde 90’ı suyu ısıtma esnasında harcanır. 30-40 °C su sıcaklığı çamaşır için en uygun sıcaklıktır.
? Çamaşırlarınız çok kirli olduğu zaman ön yıkama programı kullanın.
? Daha az su, enerji ve deterjan harcayan makine satın alın.
? Her yıkamadan sonra kurutucudaki filtreyi temizleyin.
? Soğuk suda temizleme yapan deterjanlar kullanın. Böylece enerji tüketimini en aza indirebilirsiniz.

Bozdolabı bobinlerini temiz tutun
· Dolabınızı, soba, radyatör, bulaşık makinesi ve ocak gibi ısıtıcı kaynaklardan uzağa, mutfağın en soğuk olduğu yere yerleştirin. Böylece enerji tüketimimizi yüzde 10-15 azaltabilirsiniz.
· Yemeklerinizi dolaba koymadan önce oda sıcaklığına kadar soğutun. Yemeği soğutmak için ilave enerji harcatmayın.
· Buzdolabının ve derin dondurucunun kapılarının hava sızdırmaz olmasına dikkat edin. Sızdırmazlık kontrolü için beyaz temiz bir kağıdı kapı contası ile dolap kabinesi arasına koyun ve dolap kapısını kapatın. Eğer kağıt kolayca çekilebiliyorsa buzdolabınız veya derin dondurucunuz hava alıyor demektir. Contalarını mutlaka değiştirmeniz gerekir.
· Derin dondurucuda buz kalınlığının 7 mm’den fazla olmasına müsaade etmeyin. Böylece enerji israfını önlemiş olursunuz.
· Dolabınıza koyduğunuz yiyeceğin üzerini alüminyumla veya plastikle mutlaka kapatın.
· Dolabı aşırı şekilde doldurmayın. Dolapta hava serbestçe hareket edebilmeli.
· Buzluktan çıkardığınız yiyeceği dolapta eritin. Bu durum dolabınızın soğuk kalmasına yardımcı olur.

Ev işleri 10’dan sonra daha ucuz
Halk arasında “Akıllı Sayaç Uygulaması” olarak bilinen 3 zamanlı tarifede, saat 10’dan sonra kullanılan elektrik normalin yarısı kadar fiyatlandırılıyor. Bu yüzden ütü yapmak, bulaşık ve çamaşır makinelerini çalıştırmak, ya da ertesi gün için fırında bir yemek hazırlamak istiyorsanız, bunları akşam 10’dan sonra yapmanız daha yararlı olur.
Yürürlükteki Elektrik Piyasası Tarifeleri Yönetmeliği’ne göre elektrik aboneliğinin devam ettiği meskenlerde sayaç değişikliği zorunlu değil. Öte yandan 2001 tarihinden sonra iskana açılmış konutlar mutlaka akıllı sayaç taktırmak zorunda. Bununla beraber TEDAŞ, 10 yılını dolduran sayaçları aboneye haber vermeden elektronik olanlarıyla değiştirerek, bedelini taksitle faturaya ilave ediyor.
3 zamanlı tarifede, 06:00 - 17:00 arası normal gündüz tarifesi uygulanıyor. Bu tarifenin analog sayaç tarifesinden farkı yok; hesaplama 14,804 kuruştan yapılıyor. Tüketimin en yoğun olduğu 17:00 - 22:00 saatleri arasında, analog sayaçların 1.5 katı pahalı tarife uygulanıyor. Puant tarifesi denilen bu zaman diliminde, elektrik kullanım bedeli 26,878 kuruştan hesaplanıyor. 22:00 - 06:00 saatleri arası uygulanan gece tarifesi ise en ucuzu. Bu saatler arasında elektrik kullanıldığında analog sayaçların yarı bedeliyle, yani 6,098 kuruşla hesaplama yapılıyor.
Elektriği ucuza tüketmek isteyen abonelerin sadece sayaçlarını değiştirmeleri yetmiyor. Abonelerin 3 zamanlı tarifeye geçmek için bağlı bulundukları bölgenin dağıtım şirketine başvurarak, tarifelerini değiştirmeleri gerekiyor. Başvuru yapılmadığı takdirde, kilovatsaati 16,1086 kuruş olan normal tarife geçerli oluyor.
Çevre ve Kültür Kuruluşları Dayanışma Derneği (ÇEKÜD) Başkanı Süleyman Yorulmaz, “Kamu yararı açısından bakıldığında akıllı saat uygulaması yararlı oldu” derken, bu konudaki bir eksikliğe de dikkatleri çekiyor. “Ancak bu konuda ciddi bir bilgilendirme eksikliği olduğu göze çarpıyor. Bu sayaçların özellikleri, tek zamanlı ve üç zamanlı tarifelerin ekonomik yönleri ve bu tarifeler için gerekli başvuru şekli konularında abonelerin yazılı olarak bilgilendirilmesi şart. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta fazla enerji harcayan elektrikli aletlerin 10’dan sonra kullanılması gereğidir. Eğer buna dikkat edilmezse akıllı sayaçlar diğer sayaçlara göre daha fazla fatura ödememize sebep olabilir.”