Explorer teknelerin ödüllü tasarımcısı Rıza Tansu

Yat tasarımının Oscar’ı sayılan bir ödül Gold Neptun. 30-60 metre arası klasmanda Bartender ile bu ödülü aldım. 22 Haziran’da Monaco Opera House’da verildi ödül. Hem dış dizayn, hem iç mimaride finalist olduk, iç tasarımda ödül aldık. Geçen yaz Batı Akdeniz’de görücüye çıktık, 15’inci günde Hollandalı bir işadamı talip oldu ve satın aldı. Kendisi 36 metre yelkenlisiyle yarışlara katılan bir yelken sevdalısı. Bizim teknemizi ana gemi olarak kullanıyor.

ODTÜ’de endüstri tasarımı okudum. Birçok anlayışı içinde barındırdığı için çok çekici gelmişti bu meslek bana. Endüstri tasarımcısı olunca bütün formların dizaynını bilmeniz gerekiyor. Bu bir mobilya da olabilir, diş fırçası da tekne tasarımı da. İnsan anatomisini, iç mimariyi, mobilya tasarımını, grafik tasarımını bileceksiniz. Okulun ardından iç mimarlık ve mobilya tasarımı yaptım. Ortağımla önemli binaların iç mimarisini yaptık. Sonra da özel havacılık yaptık iki yıl. Cessna uçaklarla uçtuk. Hobi için yaptığınızda limitlerini iyi bilmeniz gerekiyor. Onno Tunç arkadaşımızdı, uçağı düştüğünde onu kaybedince çok keyfimiz kaçtı, bıraktık bu hobiyi. Bu işin getirisi Etiler’de bir restoran-bar açmamız oldu. O zaman bana; “Oğlum sen manyak mısın, rock müziği kim dinleyecek?” dediler. Ben de dedim ki, “Bizim gibi insanlar gelecek. Türkiye’deki tek rock seven biz değiliz herhalde.” Kendi beğeneceğiniz bir iş yaparsanız, başkaları muhakkak çıkıyor. Etiler’deki Fly Inn’i böyle açtık. Tavanına gerçek bir uçak astık, rock çaldık, efsane oldu. Dört buçuk yıl çalıştırdık. Sonra ortağım Çeşme’de eğlence sektörüne devam etti, ben yeni ufuklara yelken açmaya karar verdim.

CALYPSO’YU DÜŞÜNÜN

Türkiye’de yat endüstrisinin gelişeceğini öngördüm. “Bir tekne yapayım, başarılı olursa devam ederim, olmazsa erken emeklilik yaşarım” dedim. Tasarladım ve yaptım. İlk teknemiz Troy Explorer çok başarılı oldu. Fotoğraflarını yabancı mecmualara verdim ve birkaç ay geçmeden bir Alman müşteri geldi, aynı modelin 2.5 metre büyüğünü sipariş etti. Klasik otomobil koleksiyoneri, bir arabası 7-8 milyon dolar olan biriydi. Explorer tekne trendi dünyada yeni başlamıştı o dönem. Bildiğimiz yatlar vardır ütü gibi, buzdolabı gibi... Bir de keşif yapabileceğiniz, dünyayı gezebileceğiniz gemiler var... Kaptan Cousteau’nun Calypso’su gibi mesela. Böyle ciddi kullanılan teknelerin yatlaştırılması trendi başlamıştı dünyada. Çok havalı olmayan, hatta limana gittiğiniz zaman bir mayın tarama gemisi zannedilen yatlar. Dış güverteleri tik olan, üstünde çok büyük oyuncaklar, botlar, yelkenliler, sürat botları, taşıyabilen yatlar. Orada dürüst de bir bakış var; gemi bu aslında. Mal sahibi milyonlarca Euro veriyor, hava estiğinde marinadan çıkamıyor. Oysa bunlar 4x4 cip gibi tekneler.

SÜS VE TAKLİTTEN KORKARIM

En çok korktuğum şey süs ve taklit. Tasarımda takip edilmesi en zor disiplin basitlik zaten. Bir şey basitleştikçe güzel ama yapması zor hale geliyor. Süsle birçok hatayı kapatabilirsiniz. Ama dürüst bir dizaynı baştan itibaren dengeli yapmak zorundasınız. Elimdeki bütün parayı koyarak büyük risk aldım. Formdan, renkten, gözden, dengeden anlamak yetmiyor iyi yapmak için. İçinde yaşamak lazım. Sokakta yaşayan birisine villanızı çizdirir misiniz?
Tecrübe etmem gerekiyordu, nasıl keyif alınıyor tekneden diye. Denize girip çıkıyorsunuz, buz gibi kocaman bir salondan koşarak geçip üstünüzü değiştiriyorsunuz. Yaz demek açıklık demek, özellikle Akdeniz’de kullanılacaksa bu gemi, loş, içinde anneannemizin koltukları, kalın halılar, dev masalar olan kapalı alanlara gerek yok diye düşünüyorum. Kimse içeride, o dev masada yemek yemiyor. Kitap okuyabileceğiniz, bir haber veya film izlemek istediğinizde çok rahat edebileceğiniz kapalı bir alan yetiyor, bundan yola çıktım.

İLHAM GELİNCE SABAHLIYORUM

İki meslek yapıyorum ben. Hem tekne tasarımı hem tekne yapımı. Müşterilerimizin havlularına kadar tamamlayıp anahtar teslimi veriyoruz tekneyi. Siparişten 18-19 ay sonra teslim ediyoruz. Fiyat aralığı 3.5-9 milyon Euro. 15 yıl içinde, 25-40 metre aralığında 15 tekne tasarlayıp yaptık. İlham kaynağım dürüst form. Lokantada bile bazen peçeteye çizerim. Bazen gece saat ikide aklıma bir şey geliyor, sabaha kadar detay eskizi yapıyorum.

Sahil evi rahatlığı

Bartender’ın en temel özellikleri şöyle: Boy: 36.40 m, En: 7.40 m, Derinlik: 2.20 m, Motorlar: 2 x Caterpillar C32 / 1300 hp, Misafir: 10 kişi, Tayfa: 7 kişi, Menzil: 3 bin deniz mili. Bartender iki yıllık uzun ve detaylı bir çalışmanın ürünü. Geleneksel yatların aksine açık alanların genişliği öne çıkıyor. İç alanlar yat sahibinin ihtiyacını optimum düzeyde karşılayacak şekilde tasarlanmış, su üstünde modern bir sahil evi rahatlığı taşıyor.

Seçme lüksüm var

Müşterilerimiz yalınlığı takdir edebilecek, yozlaşmamış zevke ve anlayışa sahip insanlar. Çok şükür müşterilerimi seçebilme lüksüne sahibim, benim için en önemli şey o. Bu işin maddi getirisinden önemli yanı, en zevkli kısmı çok iyi dostluklar edinmek. Karşınıza gelen birisine vaktinde ve dürüstçe yanıt verirseniz dost olursunuz. Karşınızdakine öz verdiğiniz şekilde, söz verdiğiniz zamanda işi bitirdiğiniz zaman dostluk kuruluyor.