Evrimin aynası fosiller

Fosiller nasıl oluÅŸur? Derenin içindeki bir salyangoz kabuÄŸu zamanla çamurla dolar. Bu çamur birikimi sertleÅŸip taÅŸlaÅŸtığında ise salyangoz kabuÄŸunun biçimini alır. Bu durumda salyangoz kabuÄŸu çürüyüp yok olsa da taÅŸlaÅŸma (fosilleÅŸme) sayesinde kabuÄŸun biçimi hakkında bilgi sahibi oluruz. Midye, deniz kestanesi veya mercanlar da zamanla kalsiyum karbonata dönüşen kalsit veya aragonit kabuklara sahiptir. Damlayan aÄŸaç reçinesi de hayvan veya bitki kalıntılarını kaplayabilir. ÖrneÄŸin kehribar da bu reçineden oluÅŸur. Amonit nedir?Amonit, özellikle de koç boynuzlarıyla tasvir edilen Mısır kralı Ammon veya Amun’a göre adlandırılmıştır. 350 milyon yıl kadar tüm denizlerde yaÅŸayan amonitler suda yaÅŸayan kafadanbacaklılar olarak sınıflandırılır. Bu canlılar dinozorlar döneminde de yaşıyorlardı ve soyları tıpkı onlar gibi yaklaşık olarak 65 milyon yıl önce tükenmiÅŸtir. 12.000 türü bulunan amonitler yaklaşık olarak 1500 sınıfa ayrılırdı. Bu canlılar aslında günümüz mürekkep balıkları ve ahtapotlara benziyorlardı. Genelde koç boynuzuna benzeyen kabuklara sahiptiler ve boyları 5mm’den 2m’ye kadar deÄŸiÅŸebiliyordu. Tortulların, yaÅŸ hesabına izin verdikleri için amonitler önemli bir fosil türüdür. Peki tortul nedir? Tortul, yüzeydeki taÅŸların parçalanması, yuvarlanması ve yeniden tabakalarda birikmesi halinde oluÅŸur. Bu süreç, taÅŸları parçalayan, bozulma ve erozyonla baÅŸlar ve parçalanan taÅŸlar daha sonra güneÅŸ, don, yaÄŸmur ve rüzgardan da etkilenirler. Rüzgar ve su, parçacıkları, ırmaklara, göllere ve denizlere taşıyarak tabakalara yerleÅŸtirir. Hangi suda ne ÅŸekilde taşındıklarına göre farklı tortullar oluÅŸur. Demek ki tortul dendiÄŸinde aklımıza parçalanmış taÅŸ parçaları veya hayvan ve bitki kalıntılarının rüzgar, su ve buzla ırmak ve deniz diplerine taşınarak birikmesi aklımıza gelmeli. Fosil buluntuları böylece bu tortulların yaşı hakkında bilgi verirler. ÖrneÄŸin bilim adamları çakıl yatağında bir mamut kemiÄŸi bulduklarında, yataktaki çakılın buz dönemine ait olduÄŸunu bilirler, çünkü mamut buz devrinde yaÅŸamıştır. Belli baÅŸlı hayvan ve bitki türleri sadece belli dönemlerde yaÅŸamıştır. ÖrneÄŸin ilkel bitki veya belli baÅŸlı balık izleri bulunduÄŸunda, bunların içinde bulunduÄŸu tortul da tarihlenebiliyor. Ä°lkel bir sürüngen nasıl fosilleÅŸir? 1- Bir deniz sürüngeni ölür, bedeni dibe çöker ve etleri çürür. 2- Ä°skelet zamanla kum ve çamurla örtülür.3- Tabakalar sertleÅŸir- hayvanın kemikleri ve diÅŸleri taÅŸlaşır (fosilleÅŸir). 4- Milyonlarca yıl sonra ilkel sürüngenin kalıntıları bir kazı sırasında bulunur. Â