Esperanto dili

İngilizce bu kadar yaygınlaşıp uluslararası dil olmadan önce başka evrensel dil denemeleri de oldu. Bir fikre göre ancak hiçbir ulusa ait olmayan, 8-10 ders gibi kısa bir sürede öğrenilebilecek, uydurulmuş bir dil evrensel olabilirdi. Polonyalı göz doktoru Zamenhof da, 1887’de Esperanto’yu oluştururken böyle düşünmüştü. Bugün Comor Adaları’ndan Çin’e, Rusya’dan Küba’ya kadar dünyanın birçok ülkesinde Esperanto bilen insanlar var. 104 yıldır kesintisiz olarak büyük dünya kongreleri yapılıyor. Esperantistler birbirleriyle iletişime geçiyor, hiç tanımadıkları Esperantistleri evlerinde misafir ediyorlar.
Duyduğunuzda biraz İspanyolca, biraz İtalyanca’ya benzetiyorsunuz. Fransızca’dan bir kelime, İngilizce ve Almanca’dan başka kelimeler kullanıldı sanıyorsunuz. Esperanto Fransızca “esperer” (umut etmek) kelimesinden geliyor. Zamenhof bu dili kardeşliğe hizmet etmek olarak düşünmüş.

HER YIL KONGRESİ YAPILIYOR

1905’te ilk kongreyi Fransa’da yapmışlar. O günün koşullarında 688 kişi toplantıya katılmış.
Her yıl bir toplantı yapılmış. 1924’te Viyana’daki kongreye 3 bin 400 kişi katılmış. Sonra sayı 5 binlere çıkmış.
Kimi tahminlere göre bugün dünyada 2 milyon kişi Esperanto konuşuyor.
Esperanto dili İran, Çin, Rusya, Fransa ve Almanya’da çok yaygın. Bir kitapçıkları var. Esperantist evsahiplerinin isimleri adresleri, orada yazıyor. Artık bu dili internetten öğrenmek de çok kolay. www.kurso.com.br ve www.lernu.net siteleri bu dilin öğrenilebileceği iyi siteler. Esperantistlerin, satranççılar, Katolikler, eşcinseller, bisikletçiler gibi birçok alt grupları var.

NİYE ESPERANTO ÖĞRENİYORLAR?

İşe girerken avantaj�
TOLGA ÜLMAN (16 ) en solda: Başta, acaba bu dile ihtiyacım olur mu, diye düşünmüştüm ama İznik’teki kongreye gidince gerçekten de işe yaradığını gördüm. 15 saat dersle derdimi anlatacak kadar konuşuyorum. Okulda öğretilen dillere ek olarak evrensel bir dilin bilinmesi işe alınırken avantajlı olacak.
Almancamdan daha iyi
ARDA AKDEMİR (16) soldan ikinci : İngilizce biliyorum, Almanca öğreniyorum. Bir dil için çok zaman gerek. 15 saatlik eğitimle Esperantom Almancamdan daha iyi. “Esperanto ne?” diyenler çok oluyor. Türkiye’de  bilen çok az kişi var ama az olduğu için konuşanlar birbirini çok farklı karşılıyor ve sıcak bir ortam oluyor.
İngilizce’den daha rahat
ALPEREN GÜMAN (16) soldan üçüncü : Esperanto herkes tarafından çok rahat öğrenilip çok rahat kullanılabilecek bir dil. İlerde sınırları kaldıracağını umuyorum. Çabuk öğrendim. İngilizce’den daha rahat bir dil.
Birçok kültür iç içe
MÜZEYYEN FİLİZ GÜLER (14) soldan dördüncü: Esperanto’yu Murat Hoca’nın teklifiyle seçtim. Benim hoşuma giden yeni bir dil öğrenmekti. Bir dil bir kültürdür derler ya Esperanto birçok kültürü temsil ediyor.

TÜRK ESPERANTİST MURAT ÖZDİZDAR

Murat Özdizdar, Üsküdar Amerikan Lisesi’nde kimya öğretmeni. Aynı zamanda seçmeli Esperanto derslerini veriyor. Üniversite öğrencisiyken bir çalışma kampı için Macaristan’a gitti. 9 günde dil öğrettiklerini duyunca da Esperanto öğrenmeye karar verdi. Bu dil sayesinde 1986’da bütün Yugoslavya’yı gezdi. Sadece 350 dolarla tam bir yıl dolaştı. Esperanto kamplarına ve Esperantistlerin evlerine giderek, Kosova, Makedonya, İtalya ve Yunanistan’ı gördü: “Hâlâ her gittiğim yerde Esperantistleri mutlaka ararım. Ya da Türkiye’ye gelenlerle mutlaka görüşürüm. Gelenleri misafir ederiz. Eski Bulgaristan Göçmeni Zahir Abi iyi Esperanto bilir. İki Koreli iki aydır onun evinde kalıyor.”

TÜRK ESPERANTİSTLER BULGAR GÖÇMENİ

Özdizdar Türkiye’de kendisi dışında iyi Esperanto bilenlerin hemen hepsinin Bulgaristan göçmenleri olduğunu söylüyor: “Bundan 60 yıl önce Aydın’da, İstanbul’da, İzmir’de dernekler varmış. Derneğimizin başkanı ölünce tüm evraklarımız kayboldu. Levanten amcalar, teyzeler vardı hepsiyle bağlantıyı kaybettik. Şimdi turkaj-esperantistoj@googlegroups.com e-grubumuz sayesinde meraklılar bizi bulu-yorlar. Örneğin Robert Kolej’den iki öğrenci kendi kendilerine öğrenmişler. Yüz yüze de görüştük şahane konuşuyorlar. Birçok ülkede Esperanto öğreten yayınlar hatta sürekli çıkan dergi var. Son olarak 3-7 Nisan’da İznik’te Kuzey Avrupa-Ortadoğu Esperanto Konferansı düzenledik. Nazım Hikmet’in şiirlerinin Esperanto çevirisi, Sırbistan’dan çok ünlü bir tiyatrocunun Esperanto gösterisi, gitarla Esperanto şarkıları bu toplantıyı renklendirdi.

Esperanto ile dünya turu

Fransız Cyrille Pinardon (41) Rose Sanz (40) çifti bisikletle dünya turuna çıktı. Ancak onların yolculuğunun sıradan bir bisiklet turundan farkı var. Her ikisi de Esperanto konuşuyor. 15 yıldır Esperanto Bisiklet Kulübü’ne üye olan Cyrille ile Rose bu kulüpte tanışmışlar. 16 Mart’ta Paris’ten yola çıkıp Türkiye’ye geldiler. Önceki hafta İstanbul’da konakladılar. Zayıf İngilizceleriyle iletişim kurmak zor olduğu için görüşmemizde bize Türk Esperantist Volkan Demir çevirmenlik yaptı. Çift buradan İran’a, Hindistan’a ve Uzakdoğu ülkelerine gidecek. Oradan Avustralya’ya, uçakla Kanada’ya, Kuzey ve Güney Amerika’yı bitirip Afrika kıtasına ulaşacaklar. Tüm bu turun iki ya da üç yıl sürmesini bekliyorlar.

ESPERANTO - TÜRKÇE SÖZLÜK

Saluton -   Merhaba�
Bonan matenon -   İyi sabahlar
Bonan Vesperon -   İyi akşamlar
Kiel ve fartas -   nasılsınız
Mia nomo estas Murat -  benim adım   Murat
Mi ğoyas -   Memnun oldum
Esperanto estas facila lingua -  Esperanto   kolay bir dildir.
Sana -   sağlıklı
malsana -   hasta
malsanulejo -   hastane
kuraci -   iyilik
kuracisto -   doktor
aûto -   araba
domo -   ev
hejmo -   yuva (evin içi)
vojago -   seyahat