Eşcinsellere isim dayanmıyor
Güncelleme Tarihi:
Savaş ÖZBEY
Oluşturulma Tarihi: Nisan 18, 2004 00:48
Bundan sonra eşcinsellere ‘gay’ denmeyecek. İsteyen kendine yine gay diyebilir ama artık tek bir doğru tanım var: Queer. Boğaziçi Üniversitesi’nde 19-20 Nisan’da yapılacak ‘Queer, Türkiye ve Kimlik’ adlı sempozyumda bu konuda konuşulacak..
Boğaziçi Üniversitesi’nde yarın ve öbür gün ‘Queer, Türkiye ve Kimlik’ adlı bir sempozyum düzenleniyor. Türkiye ve kimlik’i anladık da, bu ‘queer’ ne ki? Merak edenler için söyleyelim, queer, gay’in yeni adı. Kuviiir diye okunuyor, İngilizce’de tuhaf, aykırı manasına geliyor.
Gay ise bilindiği üzere eşcinsel demek. Eğer eşcinselin de ne demek olduğunu bilmiyorsanız bu konuda Türkçe’nin Büyük Argo Sözlüğü’nde envai çeşit açıklama ve tanım bulabilirsiniz.
TEORİSİ BİLE VAR
Amerikalıların her şeye doğru isim takma takıntısı PC (politically correct-siyaseten doğru) takıntısının yeni hedefi gay’ler. Zencilere önce negro (zenci), sonra coloured (renkli), sonra black (siyah), şimdi de afro-american (Afrikalı-Amerikalı) denilen ABD’de gay’lerin yeni adı da işte bu: Queer, okunuşuyla kuviiir.
Boğaziçi Üniversitesi’ndeki sempozyumun sorumlusu Doç. Dr. Işol Baş, ki kendisi Batı dilleri uzmanıdır, bu tanımın Türkiye’ye geç bile geldiğini söylüyor: ‘Son 15-20 yılda feminizmin icadı bir kavram. Kategoriler üstü, alternatif bir kimlik anlamı taşıyor.’
İş gay’e kuviiir demekle bitse yine iyi. ‘‘Queer theory’ dedikleri bir de teori var ki, onu da öğrenmek lazım. Aslında biraz karmaşık, ne olduğu tam belli olmayan bir teori. Birçok açıklaması var ama içlerinden en anlaşılır olanına internetteki ekşi sözlükte rastladık:
‘Queer theory, sadece gay ve lezbiyenlikle ilgili olmayıp, bütün sıradışı kişileri içine alır, onları kalıplardan kurtarma amacı güder ama bu konuda pek tatmin edici değildir.’ Demek ki neymiş; sıradışı insanları içimize alacağız, onları kurtaracağız ve de tatmin olmayacağız.
NEREDE BU TDK?
Peki Anglosakson dünya gay’lere yeni isim bulmak için çalkalanırken, Türkçe’de durum ne? İngilizce durup durup sözcük üretiyor, koca koca üniversiteler sempozyum düzenliyor da Türk Dil Kurumu uyuyor mu? Yerli gay’lere de oturgaçlı, götürgeçli öztürkçe bir isim bulunamaz mı?
Yaptığımız araştırmalar sonucunda, Türkçe’deki ilk PC denemesine Ferit Develioğlu’nun 1978’de basılan Osmanlıca-Türkçe sözlüğünde rastladık. Osmanlı’da bu PC hikayesi pek yaygın olmadığı için sözlüklerde ne gay, ne de kuviiir geçiyor. Osmanlılar kısaca ‘ibne’ ve bu sözcükten türetilmiş mebun sözcüğünü kullanmış. Develioğlu ibnenin karşılığı olarak ‘verek’ diye yazmış ama anlaşılan pek tutmamış. Zaten ‘verek teorisi’ de kulağa hoş gelmiyor.
Konu üzerinde günümüzde de tek tük çalışmalar yapılıyor. Bunların başında Leman Dergisi yazarı Kemal Kenan Ergen geliyor. Ergen, Hayat Bilgisi adlı kitabında gay’likle ilgili şöyle bir çıkarıma varmış: ‘En az lise ve dengi okullardan mezun olmuş ipn.lere gay denir.’’
ÇOK İLGİNÇ BİR KONFERANS
Boğaziçi Üniversitesi’nin rektörlük salonunda gerçekleşecek Queer konferansında yazar Mehmet Murat Somer ve Küçük İskender, Bülent Somay, Ferda Keskin, Zeynep Direk, Işıl Baş gibi akademisyenler, öğrenciler, travesti Esmeray ve eşcinsel örgüt temsilcileri konuşmalar yapacak. Ele alınacak konu başlıklarından bazıları ise şöyle:
Kız Tevfik’ten Hopçikiyaya’ya Queer
Aynada Tanıyamadığım Ben
Bülent Ersoy’dan Tarkan’a Heteroseksizmin İçinde Eriyenler
Kiralık Erkekler
Queer ve Üçüncü Dünya
Terso Hamleler
En Güzel Hadım Etme Biçimleri
HULKİ AKTUNÇ’UN ARGO SÖZLÜĞÜNDEN
PASİF EŞCİNSEL
Alışık, alışı kuvvetli, ayol, beşlik, beşlik simit, bilezik, böyle, dizel, follaş, gacı, gelin, gevşek, hafız, halka, hamam oğlanı, hibino, hötöröf, kumbara, lubunya, lassa, nonoş, o biçim, parlak, saplı sultan, şey, şorolo, tanjü, tayıncı, tekerlek, top, yumuşak, yuvarlak.
AKTİF EŞCİNSEL
Ahtapot, ambarcı, damat, halkacı, küfeci, laço, parlakçı, tokmakçı, ulancı.
LEZBİYEN
Abla, ablacı, lez, lezzo, sevici.
Gay ise bilindiği üzere eşcinsel demek. Eğer eşcinselin de ne demek olduğunu bilmiyorsanız bu konuda Türkçe’nin Büyük Argo Sözlüğü’nde envai çeşit açıklama ve tanım bulabilirsiniz.
TEORİSİ BİLE VAR
Amerikalıların her şeye doğru isim takma takıntısı PC (politically correct-siyaseten doğru) takıntısının yeni hedefi gay’ler. Zencilere önce negro (zenci), sonra coloured (renkli), sonra black (siyah), şimdi de afro-american (Afrikalı-Amerikalı) denilen ABD’de gay’lerin yeni adı da işte bu: Queer, okunuşuyla kuviiir.
Boğaziçi Üniversitesi’ndeki sempozyumun sorumlusu Doç. Dr. Işol Baş, ki kendisi Batı dilleri uzmanıdır, bu tanımın Türkiye’ye geç bile geldiğini söylüyor: ‘Son 15-20 yılda feminizmin icadı bir kavram. Kategoriler üstü, alternatif bir kimlik anlamı taşıyor.’
İş gay’e kuviiir demekle bitse yine iyi. ‘‘Queer theory’ dedikleri bir de teori var ki, onu da öğrenmek lazım. Aslında biraz karmaşık, ne olduğu tam belli olmayan bir teori. Birçok açıklaması var ama içlerinden en anlaşılır olanına internetteki ekşi sözlükte rastladık:
‘Queer theory, sadece gay ve lezbiyenlikle ilgili olmayıp, bütün sıradışı kişileri içine alır, onları kalıplardan kurtarma amacı güder ama bu konuda pek tatmin edici değildir.’ Demek ki neymiş; sıradışı insanları içimize alacağız, onları kurtaracağız ve de tatmin olmayacağız.
NEREDE BU TDK?
Peki Anglosakson dünya gay’lere yeni isim bulmak için çalkalanırken, Türkçe’de durum ne? İngilizce durup durup sözcük üretiyor, koca koca üniversiteler sempozyum düzenliyor da Türk Dil Kurumu uyuyor mu? Yerli gay’lere de oturgaçlı, götürgeçli öztürkçe bir isim bulunamaz mı?
Yaptığımız araştırmalar sonucunda, Türkçe’deki ilk PC denemesine Ferit Develioğlu’nun 1978’de basılan Osmanlıca-Türkçe sözlüğünde rastladık. Osmanlı’da bu PC hikayesi pek yaygın olmadığı için sözlüklerde ne gay, ne de kuviiir geçiyor. Osmanlılar kısaca ‘ibne’ ve bu sözcükten türetilmiş mebun sözcüğünü kullanmış. Develioğlu ibnenin karşılığı olarak ‘verek’ diye yazmış ama anlaşılan pek tutmamış. Zaten ‘verek teorisi’ de kulağa hoş gelmiyor.
Konu üzerinde günümüzde de tek tük çalışmalar yapılıyor. Bunların başında Leman Dergisi yazarı Kemal Kenan Ergen geliyor. Ergen, Hayat Bilgisi adlı kitabında gay’likle ilgili şöyle bir çıkarıma varmış: ‘En az lise ve dengi okullardan mezun olmuş ipn.lere gay denir.’’
ÇOK İLGİNÇ BİR KONFERANS
Boğaziçi Üniversitesi’nin rektörlük salonunda gerçekleşecek Queer konferansında yazar Mehmet Murat Somer ve Küçük İskender, Bülent Somay, Ferda Keskin, Zeynep Direk, Işıl Baş gibi akademisyenler, öğrenciler, travesti Esmeray ve eşcinsel örgüt temsilcileri konuşmalar yapacak. Ele alınacak konu başlıklarından bazıları ise şöyle:
Kız Tevfik’ten Hopçikiyaya’ya Queer
Aynada Tanıyamadığım Ben
Bülent Ersoy’dan Tarkan’a Heteroseksizmin İçinde Eriyenler
Kiralık Erkekler
Queer ve Üçüncü Dünya
Terso Hamleler
En Güzel Hadım Etme Biçimleri
HULKİ AKTUNÇ’UN ARGO SÖZLÜĞÜNDEN
PASİF EŞCİNSEL
Alışık, alışı kuvvetli, ayol, beşlik, beşlik simit, bilezik, böyle, dizel, follaş, gacı, gelin, gevşek, hafız, halka, hamam oğlanı, hibino, hötöröf, kumbara, lubunya, lassa, nonoş, o biçim, parlak, saplı sultan, şey, şorolo, tanjü, tayıncı, tekerlek, top, yumuşak, yuvarlak.
AKTİF EŞCİNSEL
Ahtapot, ambarcı, damat, halkacı, küfeci, laço, parlakçı, tokmakçı, ulancı.
LEZBİYEN
Abla, ablacı, lez, lezzo, sevici.