Erkeklerin yarısı menopozu hiç duymamış, kadın-erkek andropozu duymayanlar ise yarıdan çok daha fazla

Avrupa Cinsel Sağlık Derneği (ESSM) Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Emre Akkuş

Erkekler andropozu rahat ifade edemiyor

 Nedir bu andropoz, orta yaş bunalımı dedikleri?

- Testosteronun düşmesi. Salt testosteron değil, biyolojik olarak aktif olan testosteron oranı ile testosteron-östrojen dengesindeki farklılaşma da etkili. Testosteron erkeklik, östrojen ise kadınlık hormonu. İlerleyen Yaşlarda Oluşan Hipogonadizm’de testosteron düşerken, östrojen lehine bir durum ortaya çıkıyor. Bu durum bazı erkekleri etkiliyor. ‘Erkeklerde andropoz var’ demek çok doğru bir ifade değil. Orta yaş bunalımı da hormonal değişimlerin yansımaları. Yine de başka psikolojik faktörler de muhtemelen etkili.  ‘Yıllarımı kaybediyorum. Tren kaçıyor mu?’ endişesi yaşıyorlar. Şunu da vurgulamalıyım ki ‘Hormonları azaldı. Onun için orta yaş bunalımına girdi’ demek doğru değil. Ekonomik ve sosyal durum, iş performansının düşmesi, fiziksel bazı değişikliklerin yaptığı olumsuz yansımalara bir de hormonal değişiklikler eklenince erkeklerde ‘orta yaş bunalımı’ denilen durum çıkıyor. Mutlaka bütün erkekler de andropozu yaşamıyor.

Testosteron kaybı küçük oranlarda. Buna rağmen erkekler çok mu etkileniyor?

- Aslında bu yaşlanma sürecinin bir parçası. Birçok erkeği de hiç etkilemiyor. Farkında bile değiller. Genellikle cinsel fonksiyonlarında da bir azalma varsa ciddiye alıyorlar. Aslında hormondaki değişim vücuttaki fiziksel yapıları da etkileyebiliyor. Kasların gücü azalıyor. Algılamada farklılıklar oluyor. Cinsel hayata olumsuz yansımalarının da etkisiyle biraz daha stresli, sinirli, daha tepkisel insanlar olmaya başlıyor.

Testosteron eksikliği olan erkeklere, menopozdaki kadınlarda olduğu gibi hormon takviyesi mi öneriyorsunuz?

- Hepsine değil. Erkeklere hormon verirken iki kere düşünmek lazım.  Testosteron hormonu özellikle prostatı direkt etkiliyor. Prostat bezinin büyümesi veya prostat kanserin başlamasını tetikleyebilir. Uzun süreli tedavilerin yan etkileri var. Karaciğer, sinir sistemini olumsuz etkileyebilir.

Andropozdayım diyerek size gelen erkek oluyor mu?

- Erkekler bunu çok rahat ifade etmiyor, edemiyorlar. Bana andropoz tedavisi yapın diyen hasta çok çok nadir. Eşleri bazen ifade ediyor.

MENOPOZUN KARŞILIĞI DEĞİL

Andropoz Latincede erkekliğin sonu anlamına gelen andro ve pause kelimelerinden türetilmişti. Çünkü kadınların menopozunun, erkekte karşılığı olduğu düşünülüyordu. Sonra anlaşıldı ki her kadın ömrü yetiyorsa menopoza giriyor, ancak her erkek andropoz yaşamıyor! Hatta ‘andopoz var mı, yok mu?’ tartışmaları yapıldı. Şimdi dünyadaki ilgili dernekler ve bilimadamları başka bir deyimi yerleştirmeye çalışıyor:

İlerleyen Yaşlarda (Geç) Oluşan Hipogonadizm. Uzmanlara göre, andropoz kadınların menopozunun erkeklerdeki karşılığı değil. Erkeklerde testosteron hormonu düşüyor. Ama kadınlardaki östrojen azalması kadar yüksek miktarlarda değil. Küçük düşüşler kadınlardaki gibi üreme fonksiyonlarının sona ermesine yol açmıyor. Bundan etkilenen erkeklerin sayısı, menopozdan etkilenen kadınlarda kadar yüksek değil.

Türkiye Menopoz ve Osteoporoz Derneği Başkanı Prof. Dr. Erdoğan Ertüngealp

Kadınlar estetik yaptırıyorlar ama cinsellikte bilgisizler

  Kadınların menopozla yaşam süresi oldukça uzadı...

- Günümüzde ortalama insan ömrü seksenli yaşlara doğru uzanırken ortalama menopoz yaşı 50-52 olarak kabul ediliyor. Kadın 25-30 yıl menopozun getirdiği sorunlarla yaşıyor. Hayatlarının neredeyse 1/3’ünü oluşturan bu uzun dönemde sıcak basmaları, gece terlemeleri, vajinal kuruluk, ağrılı ilişki gibi fiziksel ve depresif duygu durumu gibi psikolojik sıkıntılarla karşılaşıyorlar. Bu sıkıntılar kadının çevresiyle olan ilişkilerini de bozarak sosyal sıkıntılar da doğuruyor. Yaşamındaki östrojensiz sürenin uzaması, kadının yalnız sağlığını değil aynı zamanda yaşam kalitesini de etkiliyor. Önemli olan ise uzun yaşamak değil, sağlıklı ve mutlu yaşamak. Bunu sağlamak için kadının kaybettiği hormonu yerine koymamız gerekiyor.

Kadınlar cinsel organlarını tanıyor mu?

- Maalesef hayır. Zaten cinsellikle ilgili konuşmuyorlar. Cinsel bilgi eksikliği var. Erkek cinsellik aktivitesini her yaşta devam ettiriyor. Ama kadınlarda menopoz sonrası isteksizlik arttığı için ilişkileri bozuluyor. ‘Kocam beni eskisi gibi begenmiyor’ deyip estetik ameliyat yaptırıyorlar. Burnunu, kaşını, çenesini düzeltseler de cinsel organındaki organik bozukluğunu düzeltmek isteyenlerin sayısı çok az. Bu bilinç yok.

En çok hangi sorundan şikayetçiler?

- Yaşanan sorunlara baktığımda yüzde 80’i ateş basması ve terleme. Aslında bunları hissedenler şanslı. Çünkü doktora gidiyorlar. Bunu yüzde 60 ile stres ve sıkıntı izliyor. Gerginlik, kolay sinirlenme, depresyon, kilo alma, unutkanlık da sık görülüyor.

Hormon tedavisinden beklenen yarar nedir?

- Sıcak basması, terleme, vajinal kuruluk, uykusuzluk, depresif duygu durumu gibi şikayetleri ortadan kaldırır. kadınların yaşam kalitesini yükselterek, daha konforlu bir hayat geçirmelerine yardımcı olur. Hormon yerine koyma tedavisini eskisi gibi hayat boyu vermiyoruz. Damar bozuklukları, kalpte sorunlar varsa tedaviye başlamıyoruz. Menopozdan hemen sonra verip, beş yıl devam ettiriyoruz.

Andropoz

KAÇ ERKEĞİ İLGİLENDİRİYOR

Türkiye’de 60 yaş üstü erkeklerin nüfusu 3 milyon 248 bin. İleri yaşlardaki erkeklerin yüzde 20’sinde testosteron düzeyi düşük. Eğer total testosterona değil de biyolojik olarak aktif olan yani iş yapan testosteron düzeyine bakarsak bu oran yüzde 70’e kadar çıkabilir. Yani Türkiye’de total testosteronu düşen 650 bin, biyolojik olarak aktif testosteronu düşen 2 milyon 200 bin erkek var. Başka bir deyişle 2 milyon 850 bin erkeğin testosteron düzeyi normal sınırın altında.

MUHAFAZAKARLAR DAHA BÄ°LGÄ°SÄ°Z

Menopozu duymadım, bilmiyorum diyenler, yüzde 51.8 gibi bir oranla en çok Doğu Anadolu’da yaşayanlar. Doğu Anadolu’yu yüzde 43.3’lük oranla Güneydoğu takip ediyor. Ancak Marmara Bölgesi de menopoz cehaleti konusunda yüzde 33 gibi hiç de düşük olmayan bir oranla üçüncü sırada

ÂMuhafazakarlar (Yüzde 32.9) menopoz konusunda liberaller (Yüzde 26.1) ve ılımlılardan (Yüzde 28) daha bilgisiz

  Menopozu kadınların adetten kesilmesi olarak tanımlayanlar en çok metropollerde (Yüzde 63.6) ve Ege Bölgesi’nde (Yüzde 63.4) yaşıyor

  Menopozu duymadığını söyleyenler en çok ortaokul mezunları (Yüzde 37.2) ancak üniversite mezunları arasında da yüzde 8.7’lik bir kesim menopozdan habersiz

  Menopoz tüm sosyo ekonomik düzeyden, yaşlardan ve bölgelerden insanlar tarafından en çok ‘kadınların adetten kesilmesi’ olarak tarif ediliyor. İkinci en çok yapılan yorum ‘doğurganlığın sona ermesi’

  En yüksek oranla (Yüzde 9.8) Karadenizliler, menopozu ‘kadınların cinsel hayatının bitmesi’ olarak tanımlıyor

  Menopozu ‘kadın hastalığı’ olarak yorumlayanlar en yüksek oranla (Yüzde 6) Akdenizliler

  Menopozu kadınların cinsel hayatının bitmesi olarak gören liberaller (Yüzde 7) ile muhafazakarlar (Yüzde 6.6) hemen hemen aynı oranda. Ilımlılar ise daha az (Yüzde 3.2) böyle olduğunu düşünüyor.

HER ON DOÄžU ANADOLULUDAN DOKUZU ANDROPOZDAN HABERSÄ°Z

 Andropozu duymadım, bilmiyorum diyen kadın ve erkeklerin oranı birbirine çok yakın: Yüzde 68.9 ve 69.4

 Andropozu neredeyse hiç bilmeyenler okur yazar olmayan kesim (Yüzde 95.7). Eğitim seviyesi arttıkça andropozun bilinirliği de artıyor. Yine de üniversite mezunlarında yüzde 70’e