Erkeklerin kabusu rektal tuşe muayenesi
Güncelleme Tarihi:
Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Kasım 13, 2005 00:00
Prostat kanseri, erkeklerde akciğerden sonra en sık görülen kanser. Erken tanısı hayat kurtarıyor. Bunun için de PSA denilen kan testi ile rektal muayene şart. İkisini de yaptırmak gerekiyor, biri diğerinin yerini tutmuyor. Buna rağmen, erkeklerin birçoğu sırf parmakla yapılan bu muayene yüzünden üroloğa gitmiyorlar. Gitseler de rektal muayeneye itiraz edip, yaptırmıyorlar. Erkeklerin rektal muayene fobisi sadece ürologların değil, genel cerrahların da sıkıntısı. Çükü hemoroid ile bağırsağın son kısmı olan rektumdaki tümör gelişimleri de aynı yolla araştırılıyor.
Erkekler kalp ve damar hastalıkları, mide ve bağırsak sorunları, cilt veya başka bir rahatsızlıkları yüzünden doktora gittiklerini çevresindekilere sıkılmadan anlatırlar genellikle. Ama üroloğa gittiklerini gizlerler. Çekinirler bilinmesinden. Çünkü ürolog ziyaretleri, hem prostat meselesini hem de rektal tuşe muayenesini düşündürür... Arkadaşlarının imalı gülüşlerini, alaylarını göğüslemeleri gerekir...
Rektal tuşe, özetle parmakla makattan muayene demek. Doktor, kayganlaştırılmış ve eldivenli işaret parmağını makattan içeri sokar. Rektumun son kısmı, anüs ile prostat bezini muayene eder. Bu hasta için belki sıkıntı verici bir muayenedir ama doktorlar özellikle ürologlar açısından olmazsa olmaz kabul edilir. Kalp muayenesinde streskop neyse ürolojide rektal tuşe odur.
PARMAK MUAYENESİNİN BİR ALTERNATİFİ YOK
Ancak tıpta o kadar önemli bir yeri olmasına rağmen, yapılış şekli nedeniyle rektal tuşe muayenesini aksatanlar çoğunlukta. Üroloğa gidip bu muayeneyi olmayı reddedenler, ‘Bir kez yapmıştınız, tekrar muayene şart mı’ gibi huzursuzluk belirtileri gösterenler çok. Ürologlar elbette muayeneyi zorla yapmak eğiliminde değiller. Ancak prostat ağırlığını ölçen ultrason, kan değerlerini ölçen PSA gibi başka yöntemlerin de, rektal tuşenin yerini tutamadığını vurguluyorlar. Rektal tuşe yapılmadan tamamlanan bir muayenenin veya uygulanan tanı yönteminin yetersiz olduğunu söylüyorlar.
Şu anda dünyadaki standart üroloji de, tümüyle parmak muayenesine dayanıyor. Bu yüzden parmak muayenesinin ortadan kalkması aslında üroloji bilim dalının da yeniden yapılanmasını gerektirecek. En azından yakın bir zamanda böyle bir ihtimal görünmüyor. Erkeklere önerimiz, utanmadan, sıkılmadan, tıbbi bir girişim olduğunu unutmadan muayenelerini yaptırmaları. En azından ürolojide devrim olana kadar!
Malum fobiyi her sosyo-ekonomik ve kültür grubundan erkek yaşıyor. Ama gözlemlere göre genç erkekler, bu konuda daha tutucu davranıyorlar. Yaş ilerledikçe, parmak muayenesini kabulleniş oranı da artıyor.
EŞCİNSELLİK KORKUSU TETİKLİYOR
Yeditepe Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Arif Verimli’ye göre erkeklerin parmak muayenesi fobisi, tamamen psikolojik: ‘Erkeklerin cinsel kimliği yapılanırken, yaşadıkları en önemli korkulardan biri ‘eşcinsellik korkusu’dur. Bu, ergenlik dönemindeki erkek çocukları çok tedirgin eder. ‘Eşcinsellik eğilimi taşıyor muyum?’ diye sessiz korkular yaşarlar. Bu korkular zaman içinde çözülür. Ama şuur altına atılmış olan eşcinsellik korkusunu, rektal tuşe alevlendiriyor. Bir kısmı bu fobiyle başedebiliyor, bir kısmı başedemiyor.’ Psikiyatr Muzaffer Uyar da, konunun erkek çocuklara uygulanan eşcinsellik baskısıyla ilgili olduğunu savunuyor: ‘Bilinçaltında eşcinsellik yasaklanınca tabular gelişiyor. Buna bağlı kadınsı davranışlar gibi anal bölge de yasaklar içinde yer alıyor. Tabu dokunulmazdır. Bilinçaltına tabu, bir fobi olarak yerleşiyor. Tabuların, takıntıların aşılması her zaman kolay olmuyor. Bu yüzden tedavi amaçlı da olsa erkekler anüslerini elletmek istemiyor. Birçok erkeğin ağrılara, kanamalara rağmen hemoroidli yaşamasının altındaki temel nedenlerden biri bu.’
ÜROLOGLARA GÖRE KORKACAK BİR ŞEY YOK
PROF. DR. TARIK ESEN (İstanbul Tıp Fakültesi): Prostat kanserini araştırmak için elimizde PSA ve parmak muayenesi olmak üzere iki araç var. Birinin normal olması, diğerinin gereğini ortadan kaldırmıyor. Normal sayılabilecek bir PSA (kan testi) sonucuna rağmen prostatta düzensizlik, asimetri, sertlik olup olmadığı bizi ilgilendiriyor. Parmak muayenesi korkulacak bir şey de değil. Ağrı vermez. 50 yaşın üstündeki erkeklere yılda bir defa ürolojik muayene ve PSA öneriyoruz. Eğer ailede prostat kanseri riski varsa, muayenelerin 40’lı yaşlarda başlamasını öneriyoruz.
PROF. DR. EMRE AKKUŞ (Cerrahpaşa Tıp Fakültesi): Hiçbir erkek bu muayeneden ötürü mutlu değil! Hatta şikayetleri çok olsa bile bu muayeneden nasıl kurtulabiliriz diye şikayetlerini büyütmeyenler var. Halbuki bu olmazsa olmaz muayenelerden ve büyütülecek bir şey değil. Sanırım rektal muayeneyle mahremiyetlerinin sarsıldığını düşünüyorlar. Homoseksüel ilişkide bulunmak gibi de algılıyor olabilirler. Bu yüzden ürologlara gittiklerini çevrelerine anlatmazlar.
PROSTAT, MESANENİN ALTINDA REKTUMUN ÖNÜNDE
Prostat, mesanenin altında, rektumun önünde yer alan ceviz büyüklüğünde bir bez. Prostat kanserinin Türkiye’de görülme sıklığını bilmiyoruz. Ancak istatistiklerin iyi tutulduğu ABD’de her 5 erkekten birinde görülüyor ve her yıl 200 bin yeni prostat kanseri vakası saptanırken 38 bin ölüm yaşanıyor. Prostat kanseri, genellikle 50 yaş üstünde görülse de, nadiren gençler arasında da rastlanabiliyor.
Rektal tuşe, özetle parmakla makattan muayene demek. Doktor, kayganlaştırılmış ve eldivenli işaret parmağını makattan içeri sokar. Rektumun son kısmı, anüs ile prostat bezini muayene eder. Bu hasta için belki sıkıntı verici bir muayenedir ama doktorlar özellikle ürologlar açısından olmazsa olmaz kabul edilir. Kalp muayenesinde streskop neyse ürolojide rektal tuşe odur.
PARMAK MUAYENESİNİN BİR ALTERNATİFİ YOK
Ancak tıpta o kadar önemli bir yeri olmasına rağmen, yapılış şekli nedeniyle rektal tuşe muayenesini aksatanlar çoğunlukta. Üroloğa gidip bu muayeneyi olmayı reddedenler, ‘Bir kez yapmıştınız, tekrar muayene şart mı’ gibi huzursuzluk belirtileri gösterenler çok. Ürologlar elbette muayeneyi zorla yapmak eğiliminde değiller. Ancak prostat ağırlığını ölçen ultrason, kan değerlerini ölçen PSA gibi başka yöntemlerin de, rektal tuşenin yerini tutamadığını vurguluyorlar. Rektal tuşe yapılmadan tamamlanan bir muayenenin veya uygulanan tanı yönteminin yetersiz olduğunu söylüyorlar.
Şu anda dünyadaki standart üroloji de, tümüyle parmak muayenesine dayanıyor. Bu yüzden parmak muayenesinin ortadan kalkması aslında üroloji bilim dalının da yeniden yapılanmasını gerektirecek. En azından yakın bir zamanda böyle bir ihtimal görünmüyor. Erkeklere önerimiz, utanmadan, sıkılmadan, tıbbi bir girişim olduğunu unutmadan muayenelerini yaptırmaları. En azından ürolojide devrim olana kadar!
Malum fobiyi her sosyo-ekonomik ve kültür grubundan erkek yaşıyor. Ama gözlemlere göre genç erkekler, bu konuda daha tutucu davranıyorlar. Yaş ilerledikçe, parmak muayenesini kabulleniş oranı da artıyor.
EŞCİNSELLİK KORKUSU TETİKLİYOR
Yeditepe Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Arif Verimli’ye göre erkeklerin parmak muayenesi fobisi, tamamen psikolojik: ‘Erkeklerin cinsel kimliği yapılanırken, yaşadıkları en önemli korkulardan biri ‘eşcinsellik korkusu’dur. Bu, ergenlik dönemindeki erkek çocukları çok tedirgin eder. ‘Eşcinsellik eğilimi taşıyor muyum?’ diye sessiz korkular yaşarlar. Bu korkular zaman içinde çözülür. Ama şuur altına atılmış olan eşcinsellik korkusunu, rektal tuşe alevlendiriyor. Bir kısmı bu fobiyle başedebiliyor, bir kısmı başedemiyor.’ Psikiyatr Muzaffer Uyar da, konunun erkek çocuklara uygulanan eşcinsellik baskısıyla ilgili olduğunu savunuyor: ‘Bilinçaltında eşcinsellik yasaklanınca tabular gelişiyor. Buna bağlı kadınsı davranışlar gibi anal bölge de yasaklar içinde yer alıyor. Tabu dokunulmazdır. Bilinçaltına tabu, bir fobi olarak yerleşiyor. Tabuların, takıntıların aşılması her zaman kolay olmuyor. Bu yüzden tedavi amaçlı da olsa erkekler anüslerini elletmek istemiyor. Birçok erkeğin ağrılara, kanamalara rağmen hemoroidli yaşamasının altındaki temel nedenlerden biri bu.’
ÜROLOGLARA GÖRE KORKACAK BİR ŞEY YOK
PROF. DR. TARIK ESEN (İstanbul Tıp Fakültesi): Prostat kanserini araştırmak için elimizde PSA ve parmak muayenesi olmak üzere iki araç var. Birinin normal olması, diğerinin gereğini ortadan kaldırmıyor. Normal sayılabilecek bir PSA (kan testi) sonucuna rağmen prostatta düzensizlik, asimetri, sertlik olup olmadığı bizi ilgilendiriyor. Parmak muayenesi korkulacak bir şey de değil. Ağrı vermez. 50 yaşın üstündeki erkeklere yılda bir defa ürolojik muayene ve PSA öneriyoruz. Eğer ailede prostat kanseri riski varsa, muayenelerin 40’lı yaşlarda başlamasını öneriyoruz.
PROF. DR. EMRE AKKUŞ (Cerrahpaşa Tıp Fakültesi): Hiçbir erkek bu muayeneden ötürü mutlu değil! Hatta şikayetleri çok olsa bile bu muayeneden nasıl kurtulabiliriz diye şikayetlerini büyütmeyenler var. Halbuki bu olmazsa olmaz muayenelerden ve büyütülecek bir şey değil. Sanırım rektal muayeneyle mahremiyetlerinin sarsıldığını düşünüyorlar. Homoseksüel ilişkide bulunmak gibi de algılıyor olabilirler. Bu yüzden ürologlara gittiklerini çevrelerine anlatmazlar.
PROSTAT, MESANENİN ALTINDA REKTUMUN ÖNÜNDE
Prostat, mesanenin altında, rektumun önünde yer alan ceviz büyüklüğünde bir bez. Prostat kanserinin Türkiye’de görülme sıklığını bilmiyoruz. Ancak istatistiklerin iyi tutulduğu ABD’de her 5 erkekten birinde görülüyor ve her yıl 200 bin yeni prostat kanseri vakası saptanırken 38 bin ölüm yaşanıyor. Prostat kanseri, genellikle 50 yaş üstünde görülse de, nadiren gençler arasında da rastlanabiliyor.