ErkeÄŸin korkulu rüyası

Prostat, yaÅŸları ilerleyen erkeklerin baÅŸlarına gelmesinden en fazla korktukları hastalıklardan biri olarak dikkat çekiyor. 40-45 yaÅŸlarında büyümeye baÅŸlayan prostat bezi, 50 yaÅŸtan sonra iyice belirginleÅŸiyor. Tedavisi ilaçla ya da son çare olarak da cerrahi müdahaleyle gerçekleÅŸtiriliyor.Prostat bezi, mesanenin hemen altında ve idrar kanalının mesaneden baÅŸlayan kısmının her iki yanında olan kestaneye benzer bir organ. Asıl görevi meninin kayganlığını saÄŸlayan sıvıları üretmek. CerrahpaÅŸa Tıp Fakültesi Ãœroloji Anabilim Dalı Öğretim Ãœyesi Prof. Dr. Emre AkkuÅŸ, prostat hakkında merak edilenleri anlattı. 1) Her erkeÄŸin prostatı büyür mü? Evet. Ancak her erkekte büyümenin derecesi ve oluÅŸturabileceÄŸi belirtilerin derecesi farklı. Büyüme, idrar kanalını daraltacak ÅŸekilde içe, mesane içine veya yanlara doÄŸru olabilir. Prostat bezindeki büyüme genellikle 50 yaşından sonra belirtiler vererek sorun yaratır.2) Tanı nasıl konur?Tanı, ÅŸikayetlerin ÅŸiddetinin deÄŸerlendirilmesi, tam idrar tahlili, kan tahlili, ultrasonografi, idrar akım hızı testi ve makattan parmak muayenesiyle (rektal tuÅŸe) konur. 3) Ne zaman müdahale edilir? Belirtiler hastayı ciddi olarak olumsuz etkilemeye baÅŸlar, büyüme idrar yollarının üst bölümlerini (özellikle böbrek fonksiyonlarını) tehdit eder hale gelir, hasta idrar torbasını yeteri kadar boÅŸaltamaz, tekrarlayan idrar yolu iltihapları oluÅŸur, idrarını hiç yapamaz ve sonda takılması gerekirse derhal müdahale yani tedavi gerekir. 4) Tedavi yöntemleri nedir? Prostat büyümesinin tedavisi için deÄŸiÅŸik yöntemler bulunuyor. Ağız yoluyla alınan ilaçlar ilk tedavi seçeneÄŸi. Åžikayetler eÄŸer ilaçlarla azaltılamazsa, o zaman cerrahi yöntemler gündeme gelir. 5) Tedavi seçenekleri neye göre belirlenir? Tedavi seçenekleri hastanın yakınmalarının durumuna, ağız yoluyla alınan ilaçların etkinliÄŸine, prostatın boyutlarının büyüklüğüne, hastanın tedavi etkinliÄŸi ile tedavi sürecinden beklentilerine, sosyal durumu ve maddi olanaklarına göre belirlenir. 6) Tedavi cinsel sorunlara yol açar mı? Yakınmalarının ÅŸiddetine baÄŸlı cinsel sorunlar da ortaya çıkabilir. Ameliyat sonrası ereksiyon sorunları ortaya çıkma olasılığı yüzde 15-20. Bu ameliyatlardan sonra meni boÅŸalmasının dışarıya deÄŸil mesane içine olması en sık oluÅŸan sorunlardan. Bu durum cinsel performansı ve hayatı etkilemez. Ancak çocuk sahibi olmayı düşünen erkeklerde güçlük çıkarır. 7) Prostat kanseri nasıl geliÅŸir? Prostat kanseri vücuttaki herhangi bir organda olduÄŸu gibi prostat dokularında bulunan hücrelerin kontrolsüz, aşırı büyümesiyle, genellikle sinsi sinsi oluÅŸur. Birinci dereceden yakınlarında (baba, kardeÅŸ gibi) prostat kanserli hasta varsa o ailedeki diÄŸer erkeklerin prostat kanseri olma riski 2 kat artar. Prostat kanseri erkeklik hormonu olan testosteronla daha da geliÅŸir ve ilerler. 8) Tedavisi nasıl yapılır? Prostat kanserinin tedavisi büyümenin organ içinde sınırlı kalması veya organ kapsülünü aÅŸmasına göre deÄŸiÅŸir. Organ içinde sınırlı kalan prostat kanseri tedavi edilebilir bir durum. Tedavide en sık uygulanan yöntem prostatın kapsülü ve yakın çevre oluÅŸumlarıyla birlikte çıkarıldığı ameliyat. 9) Ameliyat seçenekleri nedir? Erken tanı konulduÄŸu, kanserin prostat dokusu içinde sınırlı kaldığı durumlarda ameliyat etkin tedavi yöntemi. Birinci operasyondan sonra bir süre (genellikle birkaç ay) idrar kaçırma olasılığı dezavantajlardan. Ä°kinci sorun ise ameliyat sonrası cinsel fonksiyon bozukluÄŸu geliÅŸmesi olasılığı. 10) Prostat bezinde büyüme veya kanseri bulunanlar yaÅŸamlarını sürdürürken nelere dikkat etmeli? Bu hastalara özellikle ayaklarını ve bellerini üşütmemeleri, ıslak mayo veya bornozla kalmamaları, yatmadan idrarlarını mutlaka yapmaları, ilaçlarını düzenli almaları, geceleri aşırı sıvı içmemeleri veya idrara sık çıkaran karpuz, üzüm, bira gibi maddeleri aşırı tüketmemeleri önerilir. 11) Gerek prostat bezi büyümesi gerekse kanser riski açısından rutin muayeneler kaç yaşında baÅŸlamalı? Her erkeÄŸin 40 yaşından sonra yılda bir kez kanda PSA testini yaptırması ve bir ürologun takibinde olması gerekir. ‘Benim hiçbir ÅŸikayetim yok neden ürologa gideyim?’ diye düşünen erkek, hayatını ciddi anlamda riske atıyor. 12) Rektal tuÅŸe muayeneleri erkekleri kaçıran bir yöntem. Muayenede baÅŸka yöntem var mı? Doktor için de sevimsiz. Ancak muayene bulgularımız o kadar önemli ve deÄŸerli olabilir ki ‘olmazsa olmaz’ bir yöntem. Bazen 40-45 yaÅŸlarındaki hastalarımıza PSA bulguları ışığında rektal tuÅŸe muayenelerini bir sonraki yıla erteleyebiliyoruz. Ama bu muayeneyi her erkeÄŸin yılda bir kez olması gerekir. 13) Sık seks, domates, soya vs. prostat kanserini önler mi? Bazı araÅŸtırmalara göre soya ve domatesteki maddeler prostat kanserini önlüyor. Yine de bunların tüketilmesi halinde prostat kanseri oluÅŸmayacağını düşünmek hata. Her erkekte prostat kanseri oluÅŸma riski bulunur. Sık seks yapmanın prostat kanserini azaltacağı bilimsel bir gerçek deÄŸil.14) BaÅŸka prostat bezi hastalığı var mı? Prostatit denilen prostat iltihapları da sık görülen hastalıklarından. Cinsel yolla veya idrar yolunda bulunan iltihapların prostatı da etkilemesiyle geliÅŸir. Özellikle genç yaÅŸlarda cinsel yolla bulaÅŸan hastalıkların yeterli tedavi olmamasıyla prostatitler geliÅŸebilir. 15) Prostat bezindeki büyümenin belirtileri nedir?Normalde gece sıvı alınmaması halinde idrara kalkılmaz. Prostat bezindeki büyüme bazen gece 5-6 veya daha fazla idrara kalkmaya neden olur. Buna baÄŸlı uyku düzeni tamamen bozulur. Ä°drardan kan gelmesi, idrarda yanma, sızı, çatallı idrar yapmak, idrar torbasını tamamen boÅŸaltamayarak kısa bir süre sonra tekrar sıkışmak, gündüz de sık idrara çıkmak, aniden idrara sıkışmak, bazen idrarını tutamamak en klasik belirtileri. Hastanın sosyal durumunu olumsuz etkilenir. Uyku düzeni altüst olur. SokaÄŸa çıktığında, otobüse, dolmuÅŸa bindiÄŸinde çok zor durumda bırakır. Prostat bezi idrar kanalını tamamen kapatıp tıkayarak idrar yapamamasına neden olur. Böyle bir durumda derhal sonda takılması gerekir. Â