En yakışıklısı en iyidir

Llaboratuvara gitmek, sonra tahlil raporuyla ‘şu kadar milyon spermim var’ diye övünmek moda. Oysa spermi yumurtaya ulaÅŸtıran yarışta, sayı deÄŸil kabiliyet önemli. Hızlı yüzene, genetik özellikleri eksiksiz taşıyana ‘kaliteli sperm’ deniyor. Standardını Dünya SaÄŸlık Örgütü belirledi. Dr. Kruger ise ‘en yakışıklısı en iyidir’ bilgisini ekledi. Ä°ÅŸte spermler hakkında merak edip soramadıklarınız... GÄ°RÄ°Åž VÄ°ZESÄ° YUMURTADAN Sperm santimetrenin 250’de biri büyüklüğünde, ancak mikroskopla görülebiliyor. PeÅŸinde koÅŸup döllemeye çalıştığı hücre ise biraz daha heybetli: Toplu iÄŸne ucu kadar! Meni yardımıyla vajinayı ve rahim aÄŸzındaki bariyeri aÅŸan spermleri, asıl yarış burada bekliyor. Jürinin tek üyesi ise yumurta. Sperm istediÄŸi kadar uÄŸraÅŸsın, yumurta kapısını açacağı tek spermi kendi belirliyor.HER BOÅžALMADA 150 MÄ°LYON SPERM Spermin yumurtaya ulaÅŸma macerası erkeÄŸin vajinaya boÅŸalmasıyla baÅŸlıyor. Bir boÅŸalmada ortalama 150 milyon sperm hücresi atıyor. Spermler, rahim ve tüplere doÄŸru hızla yüzmeye baÅŸlıyor. Kadınlar yumurtalık kanallarındaki kasılmalarla milyonlarca spermin, yumurtaya yaklaÅŸmasına yardım ediyor. Sperm, baÅŸ, gövde ve kuyruk bölümlerinden oluÅŸuyor. Mikroskop altında başın ÅŸapka gibi görülen kısmı kritik öneme sahip. İçindeki özel maddelerle yumurtanın dış tabakasını eritiyor, spermin yolunu açıyor. Yumurtaya girdikten 8-12 saat sonra baÅŸ kısmı parçalanıyor. Genetik materyal açığa çıkıyor ve döllenme gerçekleÅŸiyor. 12-16 saat içinde döllenmiÅŸ yumurta bölünmeye baÅŸlıyor.GENETÄ°K MATERYAL GÖVDEDE Gövde kısmı sperm hücresinin 23 kromozomdan oluÅŸan genetik materyalini içeriyor. Burada sperm hücresinin canlı kalması ve hareket etmesi için gerekli olan enerji saÄŸlayıcı maddeler depolanıyor. Spermin boyun kısmı, sperm hareketi için gereken enerjiyi üretiyor. KuyruÄŸu spermin hareketini ve yumurta hücresini bulmasını saÄŸlıyor. ERKEKLERÄ°N GELECEĞİ TEHLÄ°KEDE Vücudun sperm fabrikası testisler. Ãœretimi ve olgunlaÅŸması yaklaşık 74 gün sürüyor. Sperm devamlı üretiliyor. Ãœretilen sperm depolanıp boÅŸaltılmaya hazır bekliyor. 46 kromozom taşıyan bir hücre ikiye bölünüyor. Erkeklerin hücrelerinde cinsiyet kromozomu olarak bir X bir de Y kromozomu bulunuyor. Kadında ise cinsiyet kromozomlarının ikisi de X. Yumurtayı dölleyen sperm X kromozomu taşıyorsa bebek kız, Y kromozomu taşıyorsa erkek oluyor. Bu nedenle ‘erkek adamın erkek oÄŸlu’ olmuyor her zaman. Ama hep kadınlar suçlanıyor! Ãœstelik, erkekliÄŸi belirleyen Y kromozom zinciri gittikçe kısalıyor. Uzmanlar birkaç yüz bin yıl sonra Y’nin tamamen silinebileceÄŸini tahmin ediyor! Spermi korumanın yolları Sperm sıcağı sevmez. Uzun, sıcak oturmalı banyolar, saunalar, hamamlar testisin ısısını artırır, sperm üretimini azaltır, kalitesini düşürür. Dar kot pantolon, slip külot testisi vücuda yapıştırır, ısıtır. Bol giyecekleri tercih edin. Bazı antibiyotikler geçici de olsa sperm üretimini engelleyebilir. KurÅŸun, ışın ve kemoterapi tedavileri, aşırı sigara ve alkol tüketimi sperm üretimini bozar.SPERM KALÄ°TESÄ° NASIL ÖLÇÜLÃœR?Spermlerin kalitesini belirlemek için meni boyanıyor, mikroskop altında inceleniyor. Dünya SaÄŸlık Örgütü’ne göre, öncelikle menideki spermlerin en az yüzde 30’unun çok hareketli olması gerek. Dr. Kruger ise hareketlilik kriterine önem vermiyor. Sadece yapısal özelliklerine bakıyor. En az yüzde 14’ünün ‘yakışıklı’ yani baÅŸ, kuyruk görünümünün uyumlu olması gerektiÄŸini savunuyor.Dr. Engin EnginsuSpermed Laboratuvarı Direktörü Erkekler avantajlıKadınlar yaÅŸlandıkça yumurtlama kapasitesi düşer, menopozda sona erer. Erkekte sperm üretimi bazen 80 yaÅŸ üstünde bile devam eder. Buna karşın ateÅŸli hastalıklar, anbitiboyik kullanımı sperm sayısını düşürebilir. Bu nedenle Dünya SaÄŸlık Örgütü, spermlerin kalite standardına uygunluÄŸunu belirlemek amacıyla en az üç test yapılmasını öneriyor. Dr. Kruger’e göre ise baÅŸ, boyun, kuyruk yapısı normal spermler dölleme yeteneÄŸi açısından diÄŸerlerinden üstün. Sperm sayısını artırmak için birçok yol deneniyor. E vitamininden mesir macuna, polen, arı sütü, bala kadar. Ancak sperm sayısı, hareketliliÄŸi, yapısal özelliklerini düzeltmeye yarayacak bir ilaç yok. Testisteki varisi düzelten varikosel ameliyatlar da, iddiaların aksine, sperm üretimini artırmıyor.Hızlı sperm, PorSche kazandıracakAlmanya’da yarışma programlarında yenilik arayan televizyoncuların son buluÅŸu sperm yarışı. ‘Biri Bizi Gözetliyor’ ve ‘Issız Ada’ programlarının öncüsü olan ÅŸirket, 12 erkeÄŸin spermlerini yarıştıracak. Yarışmacılar sperm verecekler. Spermler bir klinikte dondurulacak. Sonra stüdyoya gönderilecek. Aralarında üç doktorun gözetiminde spermlerle yumurtalar karşılaÅŸtırılacak. Hangi sperm yumurtayı önce döllerse, sahibi hızın simgesi kırmızı Porsche otomobil kazanacak. Sperm deyip geçmeyin! KOKU ALIYOR Almanya’daki Ruhr Ãœniversitesi’nde spermlerin koku alabildiÄŸi saptandı. Bu yeteneÄŸe sahip olmayan hayatta kalamıyor. Yumurtaya ulaÅŸma yarışını, en iyi koku alabilen kazanıyor. 72 SAAT ÖMRÃœ VAR Sperm vücut dışında birkaç saatte önce hareketliliÄŸini kaybeder, sonra ölür. Uygun ortamda 72 saat kadar canlı kalması mümkün. Dondurulan spermler ise yıllarca saklanabilir. ŞİŞMAN ERKEK AZ SPERM ÃœRETÄ°YOR Danimarka’da 1600 kiÅŸi üzerinde yapılan araÅŸtırmaya göre, aşırı zayıf erkeklerde sperm sayısı normal kilodakilere göre yüzde 28.1, sperm konsantrasyonu ise yüzde 36.4 daha az. Aşırı ÅŸiÅŸmanlardaysa yüzde 21.6 ve yüzde 23.9 daha az olduÄŸu belirlendi. KISIRLIK KADINLARA ÖZGÃœ DEĞİL Çiftlerin yüzde 40-45’inde kısırlık erkekten kaynaklanıyor. Yüzde 20-25’inde her ikisinde de görülüyor.SPERM ALERJÄ°SÄ° VAR İçerdiÄŸi protein yapısındaki maddeler nedeniyle hem sperm hem de içinde bulunduÄŸu meni kadında alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Ayrıca erkeÄŸin kendi sperm hücresine karşı alerjik reaksiyonu da olabilir. Düşük oranda da olsa kısırlığa neden olabilir. Prezervatif kullanımı kadındaki alerjik reaksiyonları önler. HİÇ SPERMÄ°N OLMAMASI Azospermi semende hiç spermin bulunmamasıdır. Nedeni çoÄŸunlukla bulunamaz. Ä°leri yaÅŸ da geçirilen kabakulak testise zarar verir ve azospermiye neden olabilir. Sperm kanallarında geçirilmiÅŸ enfeksiyonlara, travmaya veya operasyonlara baÄŸlı oluÅŸan tıkanıklıklar da yol açabilir. Â