Ekmekten korkmayın

ABD’de 3-5 Temmuz’da, Cambridge Homerton College’de Amerika Diyetisyenler BirliÄŸi (ADA) tarafından özel bir kurs düzenlendi. Bu kursa tüm Avrupa ve Amerika ülkelerinden toplam 37 uzman kabul edildi.Sınavla alınan kursiyerler arasında Türkiye’den üç diyetisyen vardı: Dilara Koçak, Selahattin Dönmez ve Füsun Atayata. Diyetisyen Dilara Koçak ile gittiÄŸi kursun ardından diyetteki son trendleri konuÅŸtuk. Ä°ÅŸte diyetle ilgili en güncel bilgiler.DÄ°YET YORUMLARIAtkins, osteoporoz riskini artırıyor4 Atkins felsefesi, karbonhidratın bağımlılık yaptığını ve bir tuzak olduÄŸunu düşünüyor. Oysa araÅŸtırmalar kısa sürede yüksek proteinli diyetlerle verilen kilonun vücut yağından çok vücut suyundan gittiÄŸini gösteriyor. Ayrıca bu tip diyette, osteoporoz riskinin artığını gösteren bulgular var.4 Kalori kısıtlaması olan Weight Watchers ve Nutri-Systems gibi diyetler, yıllardır bilimsel otoriteler tarafından destekleniyor. Ayrıca yüksek tansiyon hastalarına, kolesterol problemi olanlara verilen diyet programları bu temele dayanıyor. Genelde kadın için 1000-1200, erkek için 1200-1400 kalori öneriyor. Bu diyetler beslenme öğeleri açısından yeterli bulunuyor.4 Dr. Dean Ornish, Nathan ve Robert Pritikin diyetlerinde karbonhidrat yüksek, protein normal seviyede. Çok düşük yaÄŸlı bu diyetler sebze, meyve, tam tahıl ve soya ürünlerine dayanıyor. Yapılan araÅŸtırmalarda, bu diyetlerde de B12, çinko ve E vitamini yetersizliÄŸi oluÅŸtuÄŸu kanıtlandı. Anti-aging, kanser ve kalbe karşı koruyucu olarak görünseler de, beslenme yönünden vitamin-mineral takviyesine ihtiyaç duyuluyor.TIBBÄ° YAKLAÅžIMTedavi yerine terapi4 Diyet konusundaki yeni tıbbi yaklaşım, diyet tedavisinin yerini diyet terapisine bırakması.4 Tedavide genel olarak süre kısıtlaması var. Oysa terapide obez kiÅŸiyi daha uzun süre dinlemek gerekiyor.4 Tedavide yapılacaklar ve yapılmayacaklar anlatılır. Terapide çözüme beraber karar verilir.4 Tedavide diyetisyen otoriteyken, terapide diyetisyen ve ona danışan kiÅŸi ortak çözüm üreten partnerlerdir.4 Tedavide danışan kiÅŸi, diyetisyene bağımlıdır. Terapide danışanın bağımsızlığına ve öğrenmesine destek saÄŸlanır.DÄ°YET ÇEŞİTLERÄ°Temelde 3 gruba ayrıldı1. Dr. Atkins diyeti gibi yüksek yaÄŸ, düşük karbonhidrat içeren diyetler. Ölçüleri, yüzde 55-65 yaÄŸ, günlük 100 gr’dan az karbonhidrat.2. Kalori kısıtlaması olan dengeli diyetler. Ölçüleri yüzde 20-30 yaÄŸ, yüzde 15-20 protein ve yüzde 55-60 karbonhidrat. Bu grupta en bilinen diyetler Weight Watchers ve Nutri-Systems.3. Düşük yaÄŸlı ve çok düşük yaÄŸlı diyetler. Ölçüleri, düşük yaÄŸlı için yüzde 19’dan daha az, çok düşük yaÄŸlı için yüzde 10’dan daha az yaÄŸ. Dr. Dean Ornish, Nathan ve Robert Pritikin diyetleri de bu gruba örnek verilebilir.FAVORÄ° DÄ°YETLERTavsiye edilen Akdeniz diyetiToplantılar sonucunda, diyetin içeriÄŸinden çok günlük alınan kalori miktarının daha önemli olduÄŸu sonucuna varıldı. Karbonhidrat veya yaÄŸ düzeyi, günlük alınan enerji miktarından daha önemli deÄŸil. Genel tavsiye Akdeniz diyeti tarzı. Yani her besin grubunu kapsayan, piramite uygun yeterli ve dengeli beslenmeye devam edilmesi. Ayrıca çalışmalar kapsamında 19 yaÅŸ ve üzerindeki 10 bin 14 yetiÅŸkin üzerinde yapılan analizlerle bir SaÄŸlıklı Yeme Endeksi (HEI) geliÅŸtirildi. Buna göre en yüksek kaliteli diyetler, yüksek karbonhidrat içerenler. Düşük kaliteli diyetlerse düşük karbonhidrat içeriyorlar.BESÄ°N ÇEŞİTLERÄ°Sebze, meyve, çavdarKarbonhidratlar temel enerji kaynağımız. Meyve, sebze ve tahıllarda bulunuyor. Günlük enerji ihtiyacımızın yüzde 50-60’ı bu gruptan saÄŸlanmalı. Yüksek karbonhidrat demek, kompleks karbonhidrat seçimine paralel daha fazla lif, vitamin ve mineral demek. Kalp hastalıkları, kanser, diyabetten korunmak için sebze, meyve, tam buÄŸday unu, çavdar, kepek ekmekleri gibi tahıllar öneriliyor. Diyetten bunları kaldırmak dengesiz ve kalitesiz beslenme anlamına gelir. Ekmek yemekten özellikle de tam undan yapılan ekmek yemekten korkmayın.KÄ°LO VERMEMetabolik hız parmak izi gibiKilo verme programlarında ilk 6 ay vücut ağırlığının yüzde 10’unu kaybetmek ve bunu bir yıl boyunca korumak baÅŸarılı bir sonuç sayılıyor. 6’ncı ayda ise durumu tekrar gözden geçirmek gerekiyor. Ancak parmak izi gibi herkesin metabolik hızı da farklı. Zaten bu nedenle kiÅŸisel özelliklere göre tedavi planı hazırlanıyor. Bireyin vücut yüzeyi, genetik yapısı, anne karnından itibaren beslenme ÅŸekli, yaÅŸam biçimi, çevresel faktörler, fiziksel aktivite düzeyi, cinsiyeti gibi birçok farklı etken var. Metabolizmayı hızlandırmak için tek bilimsel yol ise öğün sıklığını artırmak ve egzersiz yapmak. BaÅŸka bir formül yok.Â