Eklem iltihabı tedavisinde karma ilaç dönemi
Güncelleme Tarihi:
Günün Uzmanı: Prof. Dr. Hasan Yazıcı
Oluşturulma Tarihi: Haziran 23, 2004 00:10
Çocukluktan itibaren ortaya çıkabilen, özellikle 40-70 yaş diliminde çok sık görülen romatoid artrit (eklem iltihabı) yeni kuşak ilaçlar sayesinde büyük oranda tedavi edilmeye başlandı. Berlin’de düzenlenen Avrupa Romatoloji Kongresi’ne sunulan kısa adı TEMPO olan araştırmaya göre, hastalık sadece kontrol altına alınmıyor, geriletilmesi de mümkün oluyor.
Araştırmayla, aralarında altı yıldır eklem iltihabı sorunu bulunan hastalar üç gruba ayrıldı. İlk gruba biyolojik ilaçlardan etanercept, ikincisine metokreksat, üçüncü gruba ise iki ilacın karışımını verdi. İki ilacı birarada kullanan hastalarda hastalığın engellenmesiyle birlikte, eklemlerinde bıraktığı izlerin de ortadan kaldırıldığı görüldü.
Romatoid artrit hastalığı nedir?
Tüm dünyada ve her yaşta görülen iltihaplı bir eklem hastalığı. Sadece hastalandırmıyor. Yaşam beklentisini de kısaltıyor. Hatta bazı hastalarda önemli bir süre kısaltıyor. Görülme sıklığı yüzde 0.5 dolayında. Hastaya ağır ızdaraplar verebiliyor. İş yaşamını aksatıyor. Böyle olunca da tedavisi çok önemli bir hastalık haline geliyor.
Hastaların yaşam süresini nasıl kısaltıyor?
Romatoid artritlilerin yaşam beklentisine bakıldığında miyokart enfarktüsü geçirmiş veya Hodgkin kan hastalığındaki yaşam beklentisine benziyor. Kalp hastalıklarından ölüm oranlarının arttığı kesin. Ayrıca enfeksiyon hastalıklarında, bir takım tümörlerde de artış var. Son 5 yıldır yeni ilaçlar kullanma girdi.
Yeni grup ilaçlar olan biyolojik ajanların üstünlüğü var mı?
Kortizon çok anahtar bir ilaç. Metotreksat da önemli bir ilaç. Son birkaç yıl içinde önemli bir iltihap aracısı olan TNF alfaya karşı, onun aktivitesini kesen ilaçlar üretildi. Bu biyolojik ilaçlar romatoid artrit tedavisine yön verdi. Biyolojik ajanlar için ‘devrim’ lafını kullanmakta dikkatli davranıyoruz. Ama önemli ilaçlar. Hastaların iltihabını azaltıyorlar. Kendilerini çok iyi hissediyorlar. Ancak biraz pahalılar. Ayrıca bunları kullananlarda enfeksiyonlarda (tüberküloz gibi)artma olabiliyor.
İlaç seçiminde nasıl karar veriliyor?
Genellikle romatoid artrit tedavisinde iki grup ilaç kullanıyoruz. Biri hastalığı günlük rahatlatan ilaçlar. Kortizonsuz iltihap giderici ilaçlar olabiliyor bunlar. Küçük doz kortizon hala temel bir ilaç. Bir de hastalık seyrine etki edenler var. Bunlardan metotreksat fevkalade önemli. Bir de ama yukarıda sözünü ettiğimiz TNF alfa blokerleri var.
Hastalık kadınlarda neden daha sık görülüyor?
Fakültedeki polikliniğimize başvuran 8 kadına karşılık bir erkek hasta düşüyor. Gelişmekte olan ülkelerde romatoid artrit kadınlarda daha sık görülüyor. Bunda da hormonal faktörlerin önemli olduğu düşünülüyor. Sadece bu değil birçok bağ dokusu hastalığının, hamilelikten yani doğumdan hemen sonra ortaya çıktığını biliyoruz.
Hastalık herkeste ilerleyici mi?
Hastalığın ilerlemesini durdurmak kolay değil. Ama birçok hastada seyri kendi içinde dalgalanmalar gösteriyor. Habis romatoid artrit hastalarında bir sene içinde eklemde harabiyeti oluyor. Hastalık en çok el bilekleri, dirsekleri, ayakları tutuyor. Hastaların 4’de birinin yaşamlarında kısıtlama var.
Hastalığın tedavisinde kaplıcaların, şifalı suların etkisi var mı?
Kaplıcaların, şifalı suların içeriğinin bir rolü yok. Ancak rehabilitasyon ve fizik tedavi için önemli olabilirler. Hastaların su gibi, yer çekimi azaltılmış bir ortamda eklemlerini oynatıp, kaslarının kuvvetlendirilmesi çok önemli. Bilmek gerekir ki sıcak su kasları biraz gevşetse bile iltihabı artırıyor.
Hazırlayan:Mesude ERŞAN
Romatoid artrit hastalığı nedir?
Tüm dünyada ve her yaşta görülen iltihaplı bir eklem hastalığı. Sadece hastalandırmıyor. Yaşam beklentisini de kısaltıyor. Hatta bazı hastalarda önemli bir süre kısaltıyor. Görülme sıklığı yüzde 0.5 dolayında. Hastaya ağır ızdaraplar verebiliyor. İş yaşamını aksatıyor. Böyle olunca da tedavisi çok önemli bir hastalık haline geliyor.
Hastaların yaşam süresini nasıl kısaltıyor?
Romatoid artritlilerin yaşam beklentisine bakıldığında miyokart enfarktüsü geçirmiş veya Hodgkin kan hastalığındaki yaşam beklentisine benziyor. Kalp hastalıklarından ölüm oranlarının arttığı kesin. Ayrıca enfeksiyon hastalıklarında, bir takım tümörlerde de artış var. Son 5 yıldır yeni ilaçlar kullanma girdi.
Yeni grup ilaçlar olan biyolojik ajanların üstünlüğü var mı?
Kortizon çok anahtar bir ilaç. Metotreksat da önemli bir ilaç. Son birkaç yıl içinde önemli bir iltihap aracısı olan TNF alfaya karşı, onun aktivitesini kesen ilaçlar üretildi. Bu biyolojik ilaçlar romatoid artrit tedavisine yön verdi. Biyolojik ajanlar için ‘devrim’ lafını kullanmakta dikkatli davranıyoruz. Ama önemli ilaçlar. Hastaların iltihabını azaltıyorlar. Kendilerini çok iyi hissediyorlar. Ancak biraz pahalılar. Ayrıca bunları kullananlarda enfeksiyonlarda (tüberküloz gibi)artma olabiliyor.
İlaç seçiminde nasıl karar veriliyor?
Genellikle romatoid artrit tedavisinde iki grup ilaç kullanıyoruz. Biri hastalığı günlük rahatlatan ilaçlar. Kortizonsuz iltihap giderici ilaçlar olabiliyor bunlar. Küçük doz kortizon hala temel bir ilaç. Bir de hastalık seyrine etki edenler var. Bunlardan metotreksat fevkalade önemli. Bir de ama yukarıda sözünü ettiğimiz TNF alfa blokerleri var.
Hastalık kadınlarda neden daha sık görülüyor?
Fakültedeki polikliniğimize başvuran 8 kadına karşılık bir erkek hasta düşüyor. Gelişmekte olan ülkelerde romatoid artrit kadınlarda daha sık görülüyor. Bunda da hormonal faktörlerin önemli olduğu düşünülüyor. Sadece bu değil birçok bağ dokusu hastalığının, hamilelikten yani doğumdan hemen sonra ortaya çıktığını biliyoruz.
Hastalık herkeste ilerleyici mi?
Hastalığın ilerlemesini durdurmak kolay değil. Ama birçok hastada seyri kendi içinde dalgalanmalar gösteriyor. Habis romatoid artrit hastalarında bir sene içinde eklemde harabiyeti oluyor. Hastalık en çok el bilekleri, dirsekleri, ayakları tutuyor. Hastaların 4’de birinin yaşamlarında kısıtlama var.
Hastalığın tedavisinde kaplıcaların, şifalı suların etkisi var mı?
Kaplıcaların, şifalı suların içeriğinin bir rolü yok. Ancak rehabilitasyon ve fizik tedavi için önemli olabilirler. Hastaların su gibi, yer çekimi azaltılmış bir ortamda eklemlerini oynatıp, kaslarının kuvvetlendirilmesi çok önemli. Bilmek gerekir ki sıcak su kasları biraz gevşetse bile iltihabı artırıyor.
Hazırlayan:Mesude ERŞAN