Eğilmeden önce durun 5 saniye belinizi düşünün
Güncelleme Tarihi:
Banu TUNA
Oluşturulma Tarihi: Ekim 13, 2002 01:01
Bel rahatsızlığı hemen hemen herkesin ortak problemi. Araştırmalara göre insanların yüzde 70-85'i hayatının bir döneminde belinden kaynaklanan sorunlar yaşıyor. En çok da 19-45 yaşlarında. Aniden ortaya çıkan akut bel ağrılarının yüzde 90'ı, nedeni ve tedavisi ne olursa olsun altı hafta içinde iyileşiyor. Bu hastaların yüzde 60'ı bir hafta içinde işlerine dönebiliyor. Yüzde 10'unda ise ağrılar devam ediyor veya sık sık tekrarlıyor.
Bu tip akut bel ağrılarının tekrarlama sıklığı yüzde 40-85 arasında değişiyor. International Hospital'dan fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı Demet Parlar, insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen bel ağrılarının, insanın en verimli dönemlerinde ortaya çıktığından iş gücü kaybına da neden olduğunu söylüyor. Hastane, ücretsiz bir Bel Okulu açtı, katılanlara belini nasıl kullanması gerektiğini öğretiyor. İşte öğütler...
Bel bölgesinde görülen iltihaplı hastalıklar, tümörler, bazı romatizmal hastalıklar bel ağrısı yapabilir. Ancak bunlar bel ağrısı nedenlerinin yüzde 1'inden azını oluşturuyor. Bel ağrılarının çoğu kas ve bağ incinmeleri, kireçlenmeler, bel kayması, bel fıtığı, yanlış duruş gibi zorlanmalara bağlı.
Bel bölgesindeki kas, bağ, eklem, disk yapılarından birinin veya birkaçının zorlanması, incinmesi bel ağrısına yol açıyor. Aniden yapılan yanlış bir hareket veya sık öne eğilip kalkma gibi tekrarlanan hareketler, karın ve sırt kaslarının zayıflığından ve aşırı kilodan kaynaklanan kötü duruş bu incinmelere neden oluyor. Eğer disk aşırı zorlanma sonucu yırtılırsa diskin ortasında jelimsi bir sıvı içeren çekirdek diskin dışına doğru fırlıyor. Buna bel fıtığı deniyor. Bel fıtığı da sinirlere baskı yapıyor ve belden bacağa doğru yayılan ağrılara yol açıyor.
İnsanın yaşam biçiminin bel ağrısıyla doğrudan ilgisi var. Depresyon ve ruhsal gerginlik yaşayanlar, yaptığı işi sevmeyenler, şişmanlar, sigara içenler bu belaya daha sık yakalanıyor. Isınmadan spor yapmak, hiç spor yapmazken birdenbire spor yapmaya başlamak da bel ağrısına neden olabiliyor. Bu tür insanlara ‘‘haftasonu atletleri’’ deniyor.
Hangi meslekler riskli?
Hareketsiz işler (masa başı işlerde çalışanlar)
Sık öne eğilmeyi, omuz seviyesinin üstüne uzanmayı ve veya ağırlık kaldırmayı gerektiren işler (ev kadınları, boyacılar vb.)
Uzun süre araç kullanmaya dayalı işler (taksi ve kamyon şoförleri)
İlk önce bel nedir?
International Hospital tarafından açılan Bel Okulu'nun öğrencilerine ilk önce belin ne olduğu anlatılıyor. Böylece katılanlar dikkatsizce kullandıkları bu bölgenin aslında ne kadar hassas bir yapısı olduğunu öğreniyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Demet Parlar, teorik ve uygulamalı olarak belin nasıl kullanılması gerektiğini, bel için faydalı ve zararlı unsurları anlatıyor. Seminerler 18 ve 25 Ekim'de tekrarlanacak.
NASIL YATMALISINIZ?
Yatağınız vücudunuz içine gömülmeyecek ve bel çukurunuzu destekleyecek kadar sert olmalı. Çek-yatlar, düzgün pamuk veya yün yatak, hazır yataklar, bu amaç için uygun. Özellikle yerde veya sunta üzerinde yatmanız gerekmiyor. Sırtüstü yatarken dizlerin altına bir yastık koymak, yan yatarken dizleri karına doğru çekmek beli rahatlatıyor. Yüz üstü yatmak veya bacakları düz uzatarak sırt üstü yatmak, bel çukurunuzu arttıracağından belinizde zorlanmaya neden olabilir.
DOKTORA GİTMEDEN ÖNCE NE YAPMALI?
Bir iki gün yatakta dinlenin
Düzenli buz veya sıcak uygulayın
Basit ağrı kesiciler alın
Yinelemeyi engellemek için düzenli egzersiz yapın
Ev içi küçük yürüyüşler yapın
Günlük yaşamda bel mekaniğine uygun davranın
DOKTORA NE ZAMAN BAŞVURMALI?
İdrar/dışkı kaçırıyorsanız
El, kol ve bacaklarınızda his kaybı, karıncalanma, güçsüzlük, şiddetli ağrı varsa
Belinizi bükemiyor, topallıyorsanız
Ağrı sabit, şiddetli ve iki günden uzun sürüyorsa
Duruş şeklinizi değiştirdiğinizde durum düzelmiyorsa
Ağrı dinlenirken ve gece de sürüyorsa
Kilo kaybediyorsanız ve ateşiniz varsa
Yineleyen şiddetli ağrı ataklarınız varsa
Bel ağrısından nasıl korunmalı
Bel ve kalça kaslarını esneten, güçlendiren egzersizler ya da düzenli spor yapın.
Yatakta, koltukta, iskemlede ve arabada bel ve boyun destekleyicisi (yastık vb) kullanın.
Şişmansanız kilo verin.
Stresli bir işiniz, yaşamınız varsa yoga, meditasyon gibi gevşeme tekniklerini, stresle baş etme yöntemlerini kullanın.
Uzun süre ayakta durmanız gerekiyorsa omurganızın dik durumda olmasına dikkat edin. Bir bacağınızın altına 15-20 cm yüksekliğinde bir küçük yükselti koyun veya dizinizin birini hafifçe bükün. Pozisyonunuzu sıkça değiştirin.
Otururken ayaklar yere tam temas etmeli, diz ve kalça 90 derece bükük olmalı. Çok yüksek veya alçak iskemle ve koltuklarda bu pozisyonu sağlayamayacağınız için oturmayın veya koltuk yüksekse, ayaklarınızın altına bir tabure koyarak yükseltin. İskemlenin kol destekleri kollarınızın yere paralel durmasını sağlayacak yükseklikte olmalı.
Ağır kaldırmak omurga için en tehlikeli işlerden biri. Güvenli olarak ağır kaldırmak için; öncelikle ağır bir nesneyi nasıl kaldıracağınızı planlayın. Bu konu üzerinde 5-10 saniye düşünmek ve hazırlanmak sizi uzun süreli bir sıkıntıdan koruyacaktır. Ayaklarınız yere sağlam bassın ve ayaklar arasındaki mesafe yaklaşık omuzlarınız arasındaki mesafe kadar olsun. Belinizi dik tutarak, kalça ve dizlerinizi bükerek öne eğilin. Ağırlığı iki elle kavrayarak ve vücudunuza yakın tutarak kaldırın, bel hizasından daha yukarıya taşımayın. Eğer kaldırmayı düşündüğünüz nesne kilonuzun 1/3-1/2'sini aşıyorsa yardım isteyin ya da kaldırmaya yardımcı bir alet kullanın. Ağır cisimleri çekmek yerine itin.
Omuz seviyesinin üstündeki uzanmak gerektiren işlerde bir tabure veya merdiven kullanmalısınız.
Ayaktaysanız ve öksürecekseniz, belinizi düzleştirin ve dizlerinizi hafif kırarak öksürün. Duvara yakınsanız belinizi duvara dayayın, iskemlede oturuyorsanız iskemlenin arkasına dayanın, mümkün olursa öksürmeden veya hapşırmadan önce karın kaslarınızı kasarak belinizi düzleştirin.
Bel bölgesinde görülen iltihaplı hastalıklar, tümörler, bazı romatizmal hastalıklar bel ağrısı yapabilir. Ancak bunlar bel ağrısı nedenlerinin yüzde 1'inden azını oluşturuyor. Bel ağrılarının çoğu kas ve bağ incinmeleri, kireçlenmeler, bel kayması, bel fıtığı, yanlış duruş gibi zorlanmalara bağlı.
Bel bölgesindeki kas, bağ, eklem, disk yapılarından birinin veya birkaçının zorlanması, incinmesi bel ağrısına yol açıyor. Aniden yapılan yanlış bir hareket veya sık öne eğilip kalkma gibi tekrarlanan hareketler, karın ve sırt kaslarının zayıflığından ve aşırı kilodan kaynaklanan kötü duruş bu incinmelere neden oluyor. Eğer disk aşırı zorlanma sonucu yırtılırsa diskin ortasında jelimsi bir sıvı içeren çekirdek diskin dışına doğru fırlıyor. Buna bel fıtığı deniyor. Bel fıtığı da sinirlere baskı yapıyor ve belden bacağa doğru yayılan ağrılara yol açıyor.
İnsanın yaşam biçiminin bel ağrısıyla doğrudan ilgisi var. Depresyon ve ruhsal gerginlik yaşayanlar, yaptığı işi sevmeyenler, şişmanlar, sigara içenler bu belaya daha sık yakalanıyor. Isınmadan spor yapmak, hiç spor yapmazken birdenbire spor yapmaya başlamak da bel ağrısına neden olabiliyor. Bu tür insanlara ‘‘haftasonu atletleri’’ deniyor.
Hangi meslekler riskli?
Hareketsiz işler (masa başı işlerde çalışanlar)
Sık öne eğilmeyi, omuz seviyesinin üstüne uzanmayı ve veya ağırlık kaldırmayı gerektiren işler (ev kadınları, boyacılar vb.)
Uzun süre araç kullanmaya dayalı işler (taksi ve kamyon şoförleri)
İlk önce bel nedir?
International Hospital tarafından açılan Bel Okulu'nun öğrencilerine ilk önce belin ne olduğu anlatılıyor. Böylece katılanlar dikkatsizce kullandıkları bu bölgenin aslında ne kadar hassas bir yapısı olduğunu öğreniyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Demet Parlar, teorik ve uygulamalı olarak belin nasıl kullanılması gerektiğini, bel için faydalı ve zararlı unsurları anlatıyor. Seminerler 18 ve 25 Ekim'de tekrarlanacak.
NASIL YATMALISINIZ?
Yatağınız vücudunuz içine gömülmeyecek ve bel çukurunuzu destekleyecek kadar sert olmalı. Çek-yatlar, düzgün pamuk veya yün yatak, hazır yataklar, bu amaç için uygun. Özellikle yerde veya sunta üzerinde yatmanız gerekmiyor. Sırtüstü yatarken dizlerin altına bir yastık koymak, yan yatarken dizleri karına doğru çekmek beli rahatlatıyor. Yüz üstü yatmak veya bacakları düz uzatarak sırt üstü yatmak, bel çukurunuzu arttıracağından belinizde zorlanmaya neden olabilir.
DOKTORA GİTMEDEN ÖNCE NE YAPMALI?
Bir iki gün yatakta dinlenin
Düzenli buz veya sıcak uygulayın
Basit ağrı kesiciler alın
Yinelemeyi engellemek için düzenli egzersiz yapın
Ev içi küçük yürüyüşler yapın
Günlük yaşamda bel mekaniğine uygun davranın
DOKTORA NE ZAMAN BAŞVURMALI?
İdrar/dışkı kaçırıyorsanız
El, kol ve bacaklarınızda his kaybı, karıncalanma, güçsüzlük, şiddetli ağrı varsa
Belinizi bükemiyor, topallıyorsanız
Ağrı sabit, şiddetli ve iki günden uzun sürüyorsa
Duruş şeklinizi değiştirdiğinizde durum düzelmiyorsa
Ağrı dinlenirken ve gece de sürüyorsa
Kilo kaybediyorsanız ve ateşiniz varsa
Yineleyen şiddetli ağrı ataklarınız varsa
Bel ağrısından nasıl korunmalı
Bel ve kalça kaslarını esneten, güçlendiren egzersizler ya da düzenli spor yapın.
Yatakta, koltukta, iskemlede ve arabada bel ve boyun destekleyicisi (yastık vb) kullanın.
Şişmansanız kilo verin.
Stresli bir işiniz, yaşamınız varsa yoga, meditasyon gibi gevşeme tekniklerini, stresle baş etme yöntemlerini kullanın.
Uzun süre ayakta durmanız gerekiyorsa omurganızın dik durumda olmasına dikkat edin. Bir bacağınızın altına 15-20 cm yüksekliğinde bir küçük yükselti koyun veya dizinizin birini hafifçe bükün. Pozisyonunuzu sıkça değiştirin.
Otururken ayaklar yere tam temas etmeli, diz ve kalça 90 derece bükük olmalı. Çok yüksek veya alçak iskemle ve koltuklarda bu pozisyonu sağlayamayacağınız için oturmayın veya koltuk yüksekse, ayaklarınızın altına bir tabure koyarak yükseltin. İskemlenin kol destekleri kollarınızın yere paralel durmasını sağlayacak yükseklikte olmalı.
Ağır kaldırmak omurga için en tehlikeli işlerden biri. Güvenli olarak ağır kaldırmak için; öncelikle ağır bir nesneyi nasıl kaldıracağınızı planlayın. Bu konu üzerinde 5-10 saniye düşünmek ve hazırlanmak sizi uzun süreli bir sıkıntıdan koruyacaktır. Ayaklarınız yere sağlam bassın ve ayaklar arasındaki mesafe yaklaşık omuzlarınız arasındaki mesafe kadar olsun. Belinizi dik tutarak, kalça ve dizlerinizi bükerek öne eğilin. Ağırlığı iki elle kavrayarak ve vücudunuza yakın tutarak kaldırın, bel hizasından daha yukarıya taşımayın. Eğer kaldırmayı düşündüğünüz nesne kilonuzun 1/3-1/2'sini aşıyorsa yardım isteyin ya da kaldırmaya yardımcı bir alet kullanın. Ağır cisimleri çekmek yerine itin.
Omuz seviyesinin üstündeki uzanmak gerektiren işlerde bir tabure veya merdiven kullanmalısınız.
Ayaktaysanız ve öksürecekseniz, belinizi düzleştirin ve dizlerinizi hafif kırarak öksürün. Duvara yakınsanız belinizi duvara dayayın, iskemlede oturuyorsanız iskemlenin arkasına dayanın, mümkün olursa öksürmeden veya hapşırmadan önce karın kaslarınızı kasarak belinizi düzleştirin.