Dünyanın en tehlikeli sporu

Hiç dünyanın en tehlikeli sporunun hangisi olduÄŸunu düşündünüz mü? Benim geçtiÄŸimiz hafta sona eren ve üç kiÅŸinin ölümüne sebep olan Dakar Rallisi’nden sonra aklıma geldi ve araÅŸtırdım. Sıkı durun. 27 yıldır her yıl düzenli olarak gerçekleÅŸen Dakar Rallisi bugün dünyanın en tehlikeli yasal spor organizasyonu unvanına sahip.Evet, 16 günde 9 bin kilometre yol kat edilerek bir çok ülkeden geçilen Dakar Rallisi’nde her yıl ortalama iki yarışçı ve bir çok seyirci hayatını kaybediyor. Bu konuda yapılan istatistiksel veriler 27 yıllık tarihinde Dakar Rallisi’nde 47 yarışçının ve bunun iki katı kadar da izleyicinin hayatını kaybettiÄŸini ortaya koyuyor. Peki motorsporları tarihinin en önemli ve bir o kadar da tehlikeli spor organizasyonu olan Dakar Rallisi neden hala devam ediyor?Bugün bir çok farklı spor dünyanın en tehlikeli sporu olarak kabul edilebilir. Bir süre önce Amerikan gazetelerinin yaptığı ankette, rugby (Amerikan futbolu) boks, Formula 1 ve ‘Hurling’in önünde en tehlikeli spor olarak seçilmiÅŸti. Bir baÅŸka araÅŸtırmaya göre ise boÄŸa güreÅŸi dünyanın en tehlikeli spor organizasyonu olarak gösterilirken, bu spordaki sakatlanma oranının Amerikan futbolundan 5, güreÅŸten 6 ve buz hokeyinden de 13 kez daha yüksek olduÄŸu ifade ediliyor. Ama bu spor etkinliklerinde hayatlarını kaybedenlerin sayısı ise yok denecek kadar az. Yani sakatlanma riski var, ama ölüm oranı çok fazla deÄŸil. DiÄŸer taraftan bazı sporlar var ki rekabet edenlerin ölme olasılıkları çok daha yüksek. Adrenalini yüksek olan ve ‘extreme’ olarak adlandırılan, BASE Jumping (Yüksekten atlama), serbest dalış, maÄŸara dalışı, hız kayağı ve asfaltta Luging gibi spor etkinliklerinde bir çok kaza meydana geliyor, ama katılımın fazla olmamasından dolayı ölümle sonuçlanan ciddi kazalar meydana gelmiyor.ÖLÃœM ORANI TEHLÄ°KEYÄ° GÖSTERÄ°R MÄ°?Katılımcılar arasındaki ortalama ölü sayısı bir spor organizasyonunun ne kadar tehlikeli olduÄŸunu anlamanın bir yolu olarak görülebilir. Ama tarihte bazı özel spor organizasyonlarının yüksek ölüm oranlarını elinde bulundurması bunun da çok saÄŸlıklı bir gösterge olmadığını gösteriyor.Bunun en iyi örneÄŸini ise geçtiÄŸimiz yıllarda Avustralya’da düzenlenen bir yat yarışı ortaya koydu. 1998 yılında Sidney-Hobart yat yarışı sırasında baÅŸlayan bir fırtına, Avustralya’nın en büyük deniz kurtarma operasyonun yapılmasına ve yüzlerce insanın hayatla ölüm arasında gidip gelmesine sebep oldu. Kurtarma operasyonuna dönüşen yarışta, toplam 6 kiÅŸi ölürken, 54 yıllık yarış tarihinde sadece iki kiÅŸinin ölmesi felaketin ciddiyetini daha iyi gösteriyor. Sonuçta bir sonraki yarışlar daha güvenli hale getirildi ve benzer felaketlerle karşılaşılmadı.Zaten tüm dünyada meydana gelen felaketlerin ardından organizasyonlarda güvenlik daha üst seviyeye getiriliyor. Benzer bir felaket ise 1979 yılında Ä°ngiltere’de düzenlenen bir yat yarışında meydana gelmiÅŸ ve toplam 17 kiÅŸi hayatını kaybetmiÅŸ. Bu felaketten sonra Ä°ngiltere’de düzenlenen yarışlar güvenlik alanında alınan önlemlerle örnek teÅŸkil etmiÅŸ.Tehlikeli ama çok fazla ilgi görüyorSon yüzyılda en çok kazanın ve ölümün meydana geldiÄŸi spor organizasyonu kuÅŸkusuz motorsporları. DiÄŸer spor organizasyonlarının tersine motorsporları seyirciler için de tehlikelidir, ama buna raÄŸmen çok fazla ilgi görür. 1955 yılında 24 saat süren Le Mans yarışlarında bir otomobilin seyircilerin bulunduÄŸu tribüne uçması sonucu 80 kiÅŸinin hayatını kaybetmesi ile motorsporları alanında çok büyük araÅŸtırma ve incelemeler yapılmaya baÅŸlandı. Alınan tedbirler ve önlemlerle motorsporları ayakta kaldı ve dünya çapında büyük baÅŸarılar elde etti. Bugün dünyanın en çok izlenen spor organizasyonu bir motorsporu olan Formula 1.Motorsporları ölümlerden dolayı yara aldı ve her bir ölümcül olaydan sonra daha güvenli olması için çaba sarf edildi. Dünyanın en tehlikeli spor organizasyonunun Dakar Rallisi olduÄŸu düşüncesi farklı yorumlanabilir. Ama yapılan araÅŸtırmalar, istatistikler ve her organizasyonda meydana gelen kazalar ve ölümler sonrasında Dakar Rallisi’ni yakalayacak baÅŸka bir modern spor dalı bulunamadığını ortaya koydu.Ortalamaya bakıldığında, her yarışta birden fazla kiÅŸi hayatını kaybederken, kesin rakamı vermek ise oldukça güç. Çünkü Dakar Rallisi’nde yarışçıların dışında seyirciler de hayatını kaybediyor. Bu yüzden net rakam tam olarak bilinmiyor. Yapılan araÅŸtırmalar resmi olmayan rakamların çok fazla olduÄŸunu ortaya koyarken, 27 yıllık tarihe sahip Dakar’da sadece ölen yarışçı sayısının 47’yi bulduÄŸunu gösteriyor. Ölen seyircilerle birlikte toplam hayatını kaybedenlerin sayısının ise 150’yi bulabileceÄŸi ifade ediliyor.Bu yılda ne yazık ki Dakar’da üzücü olaylar meydana geldi. 16 gün süren yarışın sonunda 3 kiÅŸi hayatını kaybetti. Hayatını kaybedenlerden ikisi yarışçı biri ise küçük bir çocuktu. Ailesi ile birlikte Dakar’ı seyretmeye gelen bu küçük çocuk annesinin elinden kaçıp, 100’lerce kamyonun geçtiÄŸi piste çıkınca, ne yazık ki hayatını kaybetmiÅŸ.Bu sonuçlar doÄŸrultusunda bir çok uluslararası karşıt grup Dakar’ın yapılmaması için baskı yapıyor. Yarış karşıtları insan hayatına mal olan bu organizasyonunu bir an önce durdurulmasını isterken, yarışların devam etmesi halinde daha fazla kiÅŸinin hayatını kaybedeceÄŸini kaydediyorlar. Ölümlerin bir çok sebebi varHız: Dakar Rallisi’nde meydana gelen ölümlerin ana sebebi kuÅŸkusuz yüksek hızlı çarpmalar. Ama 10 bin kilometrelik yarışta bunun dışında baÅŸka sebepler de var.Hava ÅŸartları: Büyük çoÄŸunluÄŸu çölde geçtiÄŸi için yarışçılar bir taraftan sıcak ile bir taraftan da karanlıkta soÄŸukla mücadele etmek zorundalar. DiÄŸer taraftan kum fırtınaları ise hem yarışçılar hem de izleyiciler için büyük problem yaratıyor.İç savaÅŸlar: Bir çok ortamda yarışçılar haydutların, isyancıların veya iç savaÅŸta yer alan askerlerin silahlı saldırısına uÄŸruyorlar.Mayınlar: Mayınlar ise büyük problem yaratıyor. 1996 yılında Fas’ta mayından geçen bir aracın patlaması sonucu sürücü ölürken bir çok izleyicide sakatlandı. 2001 yılında Portekizli bir pilot mayın yüzünden saÄŸ bacağını kaybetti.Kaybolma: Ä°ngiltere eski BaÅŸbakanı Margaret Thatcher’ın oÄŸlu Mark, yarışlarda kaybolan kiÅŸilerden sadece biri.Teröristler: Bir kaç yıl önce El Kaide ile güçlü baÄŸları olan radikal Ä°slamcı bir grup olan Mokhtar Benmokhtar, ralli katılımcılarına saldırı giriÅŸiminde bulundu. Aralık 2004’te ise Dakar Rallisi’ne katılan Amerikalılara karşı bir saldırı planlandı. Amerikan ElçiliÄŸi hemen uyarıda bulunarak, Amerikalı sürücülerden araçlarında herhangi bir bayrak ve sembole yer verilmemesi istendi.Yalnızlık: Çok büyük bir çöl ve 400 rakip, sizin kolay bir ÅŸekilde kaza yapmanız ve kaybolmanız için yeterli olabilir. GeçtiÄŸimiz yıl üç kez Dakar Rallisi ÅŸampiyonu olan Richard Sainct, Mısır’dan geçerken hayatını kaybetti. Kazanın hiç bir tanığı yoktu ve diÄŸer yarışçılar kazayı görmemiÅŸlerdi bile. Sainct, tek başına hiç bir yardım görmeden hayatını kaybetti.Teröristler saldırıyor mayınlardan geçiliyorKuÅŸku yok ki Dakar Rallisi tarihin en iyi ve en heyecan verici motorsporları organizasyonu. Ama bu organizasyonu düzenlemek ise tam bir kabus. Destekleyen ekipler ve altyapısı ile yarışın büyüklüğü, sürekli ülke ve korkutucu bir hızla zaman dilimi deÄŸiÅŸtirmesi organizasyonun ne kadar güç olduÄŸunu da ortaya koyuyor.Dakar Rallisi’nin orijinal rotası Paris-Dakar arasındaydı. Ama Fransa yollarında meydana gelen ölümler ve Kuzey Afrika bölgelerinde yaÅŸanan politik istikrarsızlık rotaların sürekli deÄŸiÅŸmesine sebep oldu. Daha önceki yarışlar Cezayir’de geçerken yerel savaÅŸlar yüzünden rota deÄŸiÅŸmek zorunda kaldı. Çünkü yarışçılara bir çok kez ateÅŸ açıldı ve mayınlar yüzünden kazalar meydana geldi. Afrikalı sürücülere saldırmayı planlayan teröristler ele geçirildi.Bir çok faktöründe etkisiyle yarışın baÅŸlangıcı Paris’ten Ä°spanya’ya kaydırıldı. 5 yıl öncede yarış Dakar’da baÅŸlayıp Kahire’de son buldu. Zaman geçtikçe çevresel risk faktörleri azaldı, ama ölüm bir ÅŸekilde kendini göstermeye devam etti.Â