Dünya turundan 43 yıl sonra Sadun Boro’ya heykelli kutlama

Sadun Boro, bundan 43 yıl önce, dönemin ilkel şartlarında hiçbir elektronik cihaz kullanmadan üç yıl süreyle dalgalarla boğuşup dünyayı dolaşmış, adını Türk denizciliği’ne altın harflerle yazdırmış, dünyayı dolaşan ilk Türk unvanını almıştı.
Denizcilik konusunda engin tecrübesini kitapları vasıtasıyla herkesle paylaşan mütevazı bir denizci olarak yaşamını sürdürdü. Daha küçük uluslararası başarıların bile ödüllendirildiği Türkiye’de Boro’nun başarısı karşılıksız kaldı. Ta ki denizci dostları onun bir heykelinin dikilmesi gerektiğini fark edip harekete geçinceye kadar.

Boro heykelinin fikir babası, amatör bir denizci olan Mustafa Aksoy. Heykelin İstanbul’da Kalamış’a dikilmesini planlamıştı. Aksoy fikri geliştirmekle kalmadı, ilk maddi katkıyı da yaptı. Önce sanatçı Ersal Yavi ile anlaştı. Sonra, Ersal Yavi, Turgay Noyan ve Necati Zincirkıran’la bir araya geldi. Heykeli İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi mezunu, araştırmacı yazar Ersal Yavi, figüratif çalışmaları İzmirli sanatçı Ali Yaldır, Derya Ersoy, Zafer Dağdeviren; metal çalışmalarını Ekrem Uzunoğlu yaptı. Daha sonra Kadıköy Belediyesi’nden yer tahsisi ve destek istendi.
Ancak, izin vermeyeceği düşünülerek ilk aşamada Sadun Boro’ya haber verilmedi. Boro, olayı öğrendiğindeyse artık geri dönülmez noktaya gelinmişti. Boro’nun tek bir şartı vardı: Anıtta dünya turu yapan diğer Türk denizcilerine de yer verilmeliydi. Diğer denizcilerin isminin de yer alması üzerine ikna oldu.
Sadun Boro heykeli için iki ay süreyle 20 alternatif üzerinde çalışıldı. Sonunda Sadun ve Oda Boro ile kedileri Miço’nun yer aldığı 10 metre yüksekliğindeki projede karar kılındı. Bu projede Kısmet teknesinin 1.5 metre yüksekliğindeki kabartması, dünya haritası, Borolar’ın izlediği rota bir yazıt haline getirildi. Heykelin kaidesi betondan, figürleri bronz görünümlü polyesterden. Dünyayı ve yelkenleri simgeleyen bölgelerse metalden.

Heykelin daha önce dikilmesi gerekirdi

Necati Zincirkıran (Eski Hürriyet Genel Yayın Yönetmeni ve denizci)

Sadun Boro’yu 50 yıldır tanırım. 1960’lı yıllarından beri dostluğumuz sürüyor. Hürriyet’in Genel Yayın Yönetmeni olduğum dönemde Sadun’un dünya seyahatiyle çok ilgilenmiştim. Borolar’ın dünya seyahatini Hürriyet aracılığıyla adım adam takip ettirmiş, tüm Türkiye’ye duyurmuştum. Sadun, iyi bir yelkenci ve denizci olmasının yanı sıra felsefe sahibi bir kişidir. Bu heykelin daha önce dikilmesi gerekirdi. Ben de heykelin dikilmesi
için çaba gösteren kişilerden biriyim.

HARÇLIKLARIYLA TEKNE YAPTIRAN DENİZ TUTKUNU

Sadun Boro, 1928’de İstanbul’da doğdu. Denize ve denizciğine küçük yaşlardan itibaren ilgiliydi. İlkokulda arkadaşlarıyla harçlıklarını birleştirip 18 liraya bir sandal satın aldı. Ortaokulda da ikinci sandalını... Ama aklı fikri yelkendeydi. Lise 1’e geçtiğinde, bir yıl boyunca yemedi içmedi 550 lira biriktirdi, Ayvansaray’da kendisine bir tekne yaptırdı sonra da tekneye kendine göre bir yelken yaptı. 1948’de İngiltere’ye gitti, tekstil eğitimi aldı. Okulu bitirdiği 1952 baharında LING adlı 11 metrelik yelkenliyle altı aylık ilk açık deniz seyahatine çıktı. Atlantik’i geçmek tam
38 gün sürdü.

YELKENİ KARISI EVDE DİKTİ

1958’de Alman asıllı eşi Oda ile tanıştı. 1964’te evlendiler. 1963’te Kısmet yelkenlisini Salacak’ta yaptırdı. Oda, dikiş makinesiyle yelkenleri dikti. 22 Ağustos 1965 pazar sabahı çok erken bir saatte, 10.5 metrelik Kısmet yelkenlisiyle Caddebostan’dan yola çıktılar. Miço adlı kedileri de onlara eşlik etti. Bu büyük macera üç yıl sürdü. Hürriyet Gazetesi, seyahati fersah fersah takip etti, Boro’nun anılarını yayımladı. Seyahat sırasında Deniz adını verdikleri bir de kızları oldu.

DÜNYA TURUNU TAMAMLAYAN TÜRK DENİZCİLER

Boro heykeli vesilesiyle ondan sonra tekneleriyle dünya turu yapan diğer Türk denizciler de hatırlandı ve heykelin altına rölyefleri konuldu: Tanıl-Anette Tuncel KELEBEK (1986-1991), Haluk-Christina-Deniz-Derin Karamanoğlu DERİSKA (1988-1993), Eralp Akkoyunlu YOSUN (1988-1995), Erkan Gürsoy BARIŞ (1993-1995), Osman-Zuhal Atasoy UZAKLAR (1992-1997), Selçuk Karamanoğlu TURQUOISE (2000-2003), Rahmi Koç NAZENİN IV (2004-2006), Ekrem İnözü ANOUK (2004-2007), Ayça-Levent Kirişçioğlu YOL (2004-2007), Hakan-Sophie Öge MARDEK (2004-2007), Turkan Yöney-Kerem Tayla KATAMA (2005-2008), Alim-Hattaya Sür MY CHANCE (2003-2008), Elaine-Mehmet Selis ZARAFET (1995-2009),
Özkan Gülkaynak KAYITSIZ III (2006-2009)