Dr. Yanıt

Rengi koyu alkollü içkiler daha çok mu baÅŸaÄŸrısı yapar?Soru: Alkollü içeceklerde renk koyulaÅŸtıkça daha çok baÅŸÄŸrısı yaptığı söyleniyor, doÄŸru mu? Ve neden AraÅŸtırmalara göre baÅŸ aÄŸrısı ve akÅŸamdan kalma etkisi yaratma özelliÄŸine göre içkiler şöyle sıralanır: Konyak, kırmızı ÅŸarap, rom, viski, beyaz ÅŸarap, cin, votka ve saf etanol.Cevap: Evet doÄŸru, bunun nedeni iiç kilerin içindeki konjener adı verilen maddedir. Bu madde koyu renkli içkilerde daha yüksektir... Alkollü içkiyi aslında içeridÄŸi etanol nedeniyle tüketiriz. Ancak içkilerde sadece etanol deÄŸil, çoÄŸunda konjener adı verilen biyolojik aktif bileÅŸimler de vardır. Bu maddeler çok geniÅŸ bir spektrumu oluÅŸturur: polifenoller gibi kompleks organik moleküller de vardır; metanol ve histamin gibi diÄŸer alkoller de. Tabii bu maddeler nereden gelir derseniz yanıt: Hem fermantasyon sürecinde hem de içkinin yıllandırma sürecinde. Konjener adı altında topladığımız bu maddeler bildiÄŸiniz gibi içkinin bizi sarhoÅŸ etme özelliÄŸini artırır.. Ayrıca ertesi gün de baÅŸ aÄŸrısı yapar ve "akÅŸamdan kalma" dediÄŸimiz etkilerin de kaynağıdır. Votka gibi saf etanol bazlı içkiler ise, sizin bahsettiÄŸinik daha koyu renkli içkilere, yani viski, konyak ve kırmızı ÅŸarap gibi konjener içeriÄŸi yüksek içkilere oranla akÅŸamdan kalma ve baÅŸaÄŸrısı gibi etkilerine ise daha az yol açar.Nedeni metanolBaÅŸaÄŸrısından sorumlu tutulan konjenere bu özelliÄŸini kazandıran metanoldür. Bizler metanolü, etanol gibi gerçi metabolizmamızda sindiririz, ancak bu sindirim sonunda ortaya daha farklı ürün çıkar.Etanol asetaldehid üretirken, metanol parçalandığı zaman formaldahid ana maddesini üretir. Formaldehid, asetaldehid’e göre daha zehirlidir ve yoÄŸunluÄŸu arttıkça körlük ve ölüme yol açabilir. Etanol metanolün metabolizmasını baskıladığı için akÅŸamdan kalmalara sabahları az miktarda içki içilir.Uyurken neden yataktan düşmüyoruz?Soru: Ä°nsanoÄŸlunun düşünde oynamadığı rol yok gibi. Kimi zaman futbol yıldızı kimi zaman da atlı bir kahraman veyahut da garip bir yaratık tarafından kovalanan çaresiz bir serüvenciye bürünüyoruz düşlerimizde, fakat buna raÄŸmen yine de yataktan düşmüyoruz? Neden?Yanıt: Bunun sebebi uyku sırasında kaslarda gerginliÄŸin azalmasıdır, bu nedenle de genelde sesiz sakin yatıyoruz yatağımızda diyor Alman uyku bilimcisi Regina G„bler. Kontrolsüz hareketlerimizi engelleyen koruyucu bir mekanizma var: Kaslarımız iyice gevÅŸeyerek neredeyse felç durumuna geliyor. Rüya evrelerinde sadece gözlerimiz hızla hareket ediyor. Ancak pozisyonumuzu deÄŸiÅŸtirmek için döndüğümüz zaman kaslar etkinleÅŸiyor ve uyuyan kiÅŸi çok kısa bir süre için uyanıyor diyen Regensburg Ãœniversitesi uyku araÅŸtırmacısı bu dönüş pozisyonunun bir saat içinde en fazla on kez tekrarlandığını saptamış. Ve düş gören kiÅŸiler bu kısa süre içinde bilinçsiz olarak bulundukları yeri fark ediyorlar. Bu süreç çocuklarda çok iyi iÅŸlemediÄŸi için çocuklar zaman zaman yataktan düşebiliyorlar. Uyku sırasında kontrollü hareket ancak birkaç yıl içinde tamamlanan bir öğrenme sürecidir. "Bu olayı park etmeye benzetebiliriz" diyor Geisler. Park ederken de insanlar otomobilin boyutlarını tahmin etmeyi ve bilinçaltında tutmayı öğreniyorlar. Ä°ÅŸte benzer bir süreç uyku sırasında da iÅŸlemekte. Mesela yeni bir yatakta veya yeni bir odada rahat edebilmemiz için ona alışmamız gerekiyor. Çünkü ancak yatağın boyutlarını bilinçaltına yerleÅŸtirdiÄŸimiz zaman yeniden güvenli bir uyku çekebiliyoruz. Â