Dört yılda çok şey biriktirmişiz tabii 20 şarkıyla dönecektik

Bir araya geldiklerinden beri, yani 10 yıldır bu böyle: Sorulara cevap vermek onlar için bir zül. “Biz albümde söyleyeceğimizi söylemişiz, edebiyat istiyorsanız, edebiyatçılarla konuşacaksınız...” Fikirleri bu. Anlatamadıkları için değil de anlatacak bir şeyleri olmadığı için daha çok. Yoksa isteseler, büyük fikirleri varmış, ilginç hayatlar yaşıyormuş gibi gösterebilir, komik askerlik anıları uydurup tribünlere oynayabilir, çok da güzel edebiyat yapabilir, şarkılarındaki gibi döktürebilirler.
Yapmıyorlar çünkü dümdüz, sade tipler. Evlerinde oturuyor, maç seyrediyor, playstation oynuyorlar; Ari köpeğiyle, Cengiz tavşanlarıyla ilgileniyor, sonra da toplanıp şarkı yapıyorlar. Hem de bayağı iyi şarkılar. Bir kere Duman şarkılarıyla ilgili bir konsensüs var: İyiler, hele sahnede muhteşemler. Bugüne kadar kimse, Duman’ın yaptığı müziğe burun kıvırmadı. Çünkü hem iyi sözler yazıyor, hem iyi çalıyorlar, hem de sahiciler. En önemlisi Duman tarzı diye bir şey var artık.

ALBÜM SATIŞI ÖNEMSİZ, KONSERLER DOLSUN YETER

U2’nun solisti Bono’nun “Artık sadece çok çok dürüst insanlar ve genç kızlar albüm satın alıyor” dediği bir dönemde iki albüm çıkardılar: Duman I ve Duman II. Aslında onların albümleri nispeten fena satmıyor, bir konser verdiler mi tıka basa dolduruyorlar. Türkiye’nin en geniş ve aktif fan kulüplerinden birine sahipler.
Kaan anlatıyor: “Askerlik sonrası parçaları yapmaya başladık. Herkes evinde çalışıyor, toplanınca da eteğindeki taşları döküyordu. Stüdyoya girme süresi uzayınca şarkıların sayısı arttı. 16, 17, gidiyor, baktık hepsini de çıkarmak istiyoruz. İki albüm olsun diye karar verdik. Eskimeden, taze taze çıkarmak istedik. Bir de 4 yıl oldu biz bir albüm yapmayalı, çok şey biriktirmişiz, insanları çok bekletmişiz. Tabii 20 yeni şarkıyla dönecektik.”
Bu bir risk midir? “Bizim için değil çünkü albüm satışıyla ilgilenmiyoruz. Konserlerimiz dolsun yeter. Zaten bütün dünyada gruplar, albüm satmaktan ümidi kesmiş durumda. 300 bin albüm satanlar şimdi 50-60 bine düştüler.”
Aynı anda iki albüm almak özellikle lise, üniversite gençliğinin bütçesini sarsar. 14.5 lira çarpı 2, aslında bu aralar herkesi sarsabilir. Ari’ye göre çözüm basit: “Önce birini alır, bir süre sonra diğerini alır. Çok komplike bir olay değil yani.”

ŞATO MANZARALI STÜDYODA KAYIT YAPTIK

Korsanlar bu kez kendilerini de aşarak albüm henüz rafa düşmeden şarkıları internete düşürdüler. “Albüm çıktıktan sonra korsana düşmesi hepimizin beklediği bir sonuç. Yapacak bir şey yok, kaçamıyorsunuz. Ama bizimki daha piyasaya bile çıkmamıştı ki şarkıları internette bulduk. O kadar uğraşmışız iyi kalitede ses kaydı yapalım diye, şarkıların ilk kez internetten çekilip kalitesiz kalitesiz dinlenmesi çok moral bozucuydu.”
Gerçekten çok uğraşmışlar ses kalitesi için. Ta İrlanda’ya, Dublin’in bir saat dışındaki Grouse Lodge stüdyolarına gidip iki ay kalmışlar. “Sen şimdi lafa Bono’yla girdin ya, biz de Dublin’deyken hep acaba karşılaşır mıyız geyiği yaptık ama olmadı. Aslında o çok istedi ama biz çok meşguldük” diye orta halli bir espri patlattıktan sonra niye Grouse Lodge’a gittiklerini anlattılar: “Türkiye’de de çok güzel albümler yapmıştık ama bu kez daha büyük ve rock müzik açısından teknik birikimi olan bir stüdyoda çalışmak istedik. Mühendisler çok iyiydi. Ortam çok huzurluydu, kapısının önünde tavuklar olan, şato manzaralı izole bir yerde çalıştık. Faydası oldu o sakinliğin. Sonuç da tam istediğimiz gibi... Tüm enstrümanları, sesleri teker teker duyabiliyorsunuz. Biz de böyle daha temiz bir sound yakalamak için gitmiştik zaten.”
Bir başka değişiklik de albümün prodüktörlüğünü de üstlenmiş olmaları. Bir prodüktörle şarkının uzunluğu, hali, tavrı konusunda pazarlık yapmak istemediler bu kez. “Kendi müziğimizi en iyi biz tanıyoruz aslında bu yüzden de doğru karar buydu” diyorlar.
Onun dışında Duman I ve II, bildiğiniz, sevdiğiniz Duman albümleri gibi. Risk yok, sürpriz yok. “Evet yine Duman şarkıları var çünkü grup Duman. Ne yapacaktık ki, rock yapıyoruz işte. Araya elektronik aletler mi koysaydık. Sevmiyoruz böyle şeyleri. Biz hala stüdyoya giriyor, hücum kayıt yapıyoruz. Yani hep beraber çalıyor, kayıtları bile mini konserlere dönüştürüyoruz. Sonra da büyük değişiklikler yapıp parçaları parlatmıyoruz.”

İDOLÜME LAF ETME ANNE DUMANSIZ YAŞANIR MI?

Duman fanlarından birinin annesi şöyle bir şiir yazmış: “Bitsin artık bu kabus, yeter Melis artık sus, Duman diye diretirsen, olacağız hepimiz mutsuz, sağımız solumuz Duman resmi, kulağımızda Kaan’ın sesi, istemesek de oldu evimizin neşesi.”
Melis de annesine yine şiirle cevap vermiş: “Hey anne yavaş ol, gel benim yanımda ol, idolüme laf etme, bulalım ortak bir yol, Dumansız yaşanır mı? Hayat öyle kolay mı? Senin tek bir bildiğin işler güçler falan mı?”

LEM YELİD VE LÖP YUTAR

Duman albümlerinde mutlaka bir ya da iki politik şarkı oluyor. Duman I ve II’de de gelenek bozulmamış. Duman I’deki Rezil parçası İhlas suresine gönderme yaparak eleştiriyor: Aldırma geldik oyuna, kandır beni kandırsana, rezil kandırsana. Ortada bir dergah var, devrilir başın yarar, arkasında tezgah var, lem yelid ve löp yutar. “Bu şarkıda kim dini sömürüyorsa tepkimiz ona. Kimine göre bunu en iyi AKP yapıyor, kimine göre de son icraatlarından sonra CHP” diyor Kaan.
Duman II’deki “İyi de Bana Ne”nin sözleri ise şöyle: “Yepyeni bir insanımız var, akıl yolundan öylesine uzaklar, aralarında hoş bir uyum var, ayıp değil mi hiç umursamazlar. Altınlarımızı çaldılar, topraklarımızı verdiler, tarihi baştan yazdılar, iyi de bana ne..” Bunun üstüne askerlik sizin milli duygularınızı mı kabarttı diyorum, “Biz hep ülkemizi, milletimizi sevdik. Ama hiçbir kutbun temsilcisi değiliz” diye cevaplıyorlar.