Doktorlar fazla ilaca başkaldırdı

HerÅŸeyin ilaçtan beklendiÄŸi bir toplum yaratılması ve her durumun bir hastalık olarak kabul edilerek ilaçla tedavisinin propagandasının yapılması ciddi tıp çevrelerini isyan ettirdi.Ä°ngiltere’nin ciddi tıp dergisi BMJ’de yayımlanan bir yazıda ilaç ÅŸirketlerine de veryansın edildi ve gereksiz ilaç kullanımı aşırıya gitti ve kendi insanlığımızı kabul etmekten uzaklaÅŸtık dendi.Tamamen ilaç bağımlısı halinde yaÅŸayan belki de yüzbinlerce hasta var Türkiye’de. Özellikle SSK hastanelerindeki günlük yığılmaların önemli bir kısmını, günlük veya haftalık ilaçlarını almaya gelen ilaç bağımlısı veya kısmen hastalık hastası insanlar oluÅŸturuyor. ‘Doktor bana bir ilaç yaz’, hastanın genel tutumu. Ä°laç yazmayan, hele hele fazla ve pahalı ilaç yazmayan doktor muteber sayılmıyor.Fakat ilaç kullanımının, hele gerekli gereksiz bütün dünyada bu kadar yayılması baÅŸlı başına bir sorun oldu.Hastaların kendi hastalığıyla ilgilenmesi ortadan kalktı. Hastanın tek kaygısı ilaç oldu.Ä°laca boÄŸuldukÄ°ngiltere’de doktorlar, ÅŸimdi, durmadan ilaç yazılmasına karşı ataÄŸa geçti. Ä°ngiliz Tıp Kurumu’nun yayını olan Ä°ngiliz Tıp Dergisi’nin (BMJ) özel sayısında, doktorlar ve akademisyenler gündelik yaÅŸamın, ‘‘ilaca boÄŸulmasını’ durdurmaya karar verdiler.Doktorlar yalnızca hastalarından deÄŸil, kendi lobi gruplarından ve sorgulamadan her rahatsızlığı ilaçla tedavi edilecek bir durum haline sokan medya ve ilaç ÅŸirketlerinden de ÅŸikayetçi.Tıp çevreleri, gereksiz ilaç kullanımının aşırıya gittiÄŸini ve kendi insanlığımızı kabul etmekten uzaklaÅŸtırdığını ve bize zarar verdiÄŸini düşünüyor. Ä°laçların bu ÅŸekilde kullanımı insanları, durmaksızın bir hastalıktan diÄŸerine yakalanarak tedavi peÅŸinde koÅŸan kurbanlar haline getiriyor.Ivan Illich, 1976’da yazdığı ‘‘Tıbbın Sınırları’’ adlı kitabında, ‘‘tıbbi kurumlar, saÄŸlık için büyük bir tehdit oluÅŸturuyor’’ uyarısında bulunmuÅŸtu. Kitap yayımlandığı zaman, başına buyruk ve anarÅŸist denilerek dışlanan Illich’in görüşleri, daha sonra tıp çevreleri tarafından da yer yer kabul gördü.Hastalara uyarıİtibarlı BMJ dergisinin söz konusu baÅŸ yazısında, piyasada gereÄŸinden fazla ilaç olduÄŸu ve doktorların hastalarını, kendi kendilerini tedavi etmeleri yönünde cesaretlendirmesi gerektiÄŸi vurgulandı. Yazıda ÅŸu ağır eleÅŸtirilere yer verildi: ‘‘Ölümü, acıyı ve hastalığı yenmenin bedeli çok fazla ve bir noktadan sonra harcanan her para, sorunları daha da büyüterek, insanın gerçekle baÅŸ etmesini engelleyebilir.’’BMJ (British Medical Journal) dergisi doktorlar arasında bir anket yaptı. Ankette doktorlardan, ilaçla tedavi edilen, ancak ilaca gerek olmadığına inandıkları hastalıkları sıralamaları istendi. Sıralamada ilk yeri, yaÅŸlanma aldı. Bunu,iÅŸ, sıkılganlık, göz altı torbaları, kellik, çil, çirkinlik, jet lag (saat farkı olan yerler arasında yapılan yolculuktan sonra görülen yorgunluk ve adapte sorunu), aralıklı diÅŸler, sigara, kısa boyluluk, tırnak yeme, nefes kokusu, alerjiler, utangaçlık, uykusuzluk ve ÅŸeker hastalığı izledi. Doktorlar ve hastalardan ilaç ÅŸirketlerine ve medyaya kadar birçok çevre, her durumu hastalık olarak sınıflandırmak için yoÄŸun baskı yapıyor Gündelik sorunlara da ilaçBMJ’nin editörü Richard Smith ilginç yazısında şöyle diyor:‘‘Doktorlar, özellikle de bazı uzmanlar, yeni bir alanın ‘‘tıbbi’’ olarak tanımlanması karşılığında gelen statüyü, etkiyi ve geliri büyük bir memnuniyetle karşılarlar. Uluslararası ilaç ÅŸirketleri, gündelik hayat sorunlarını ilaçla tedavi edilecek hale dönüştürerek kár elde ederken, mamografi aleti üreten ÅŸirketler de aynı yolu izliyorlar. Birçok gazeteci ve editörse, tıbbi formüllerden gayet memnun bir ÅŸekilde, son ölümcül hastalık ve onun kurtarıcısı mükemmel ilacı kullanarak korku satıyor’’ görüşlerine yer verdi.Hastalık satmakÄ°laç firmalar, hastalık ‘‘satmaya’’ büyük ilgi gösteriyorlar, çünkü tedaviler sunarak kár elde ediyorlar. Utangaç insanların, bir bardak ÅŸarapla rahatlamalarını kullanan Roche firması, örneÄŸin bu ‘sosyal fobiyi’ tedavi etmek için ‘‘Manerix’’ adlı bir ilaç geliÅŸtirdi. Roche, ilk önce bir milyon Avustralyalının sosyal fobiye sahip olduÄŸunu iddia etti, bunun haberleri yayımlandı, daha sonra, klinik deneylerde kullanmak için bile yeterli hasta bulunamadı!Ä°laç firmaları baÅŸlangıçta, bir hastalık hakkında korku yaratmak üzere hazırlanan hikayelerini yayımlamak için gazeteler seçiyor. Ardında, firmanın sponsor olduÄŸu reklam panoları, ‘‘bağımsız uzmanlar’’ olarak sunulurken, tüketici grupları da ‘‘kurbanlar’’ olarak seçiliyor. Ä°laç ÅŸirketleriyse, hayatları düzelttikleri için, ilaçlara büyük talep olduÄŸunu iddia ediyorlar.Kendine güven konusuGenel Pratisyenler Kraliyet Okulu’nda etik uzmanı olan Dr. Iona Heath ‘Hastalık satanlar, kendimize güvenimizi yok ediyorlar. Uygunsuz bir ÅŸekilde ilaç kullanımına yönlendirmek, yanlış tedavi kararları verme ve ekonomik masraf gibi tehlikeler getirmenin yanısıra, kaynakların daha ciddi hastalıkların tedavisine veya önlenmesine aktarılmasını da engelliyor’’ diyor.Viagra piyasaya sürüldükten kısa bir süre sonra, en çok satan ilaç oldu. Çünkü, erkekler Viagra’nın kendilerine yardım edeceÄŸini düşünüyorlardı. Ancak Londra’daki Cinsel SaÄŸlık AraÅŸtıma Merkezi BaÅŸkanı Kaye Willams, insanların bu tür tedavilere güvenerek, iliÅŸkilerindeki sorunları çözmekten uzaklaÅŸtıklarını belirtiyor. Williams, ‘‘Küçük, mavi bir hapın herÅŸeyi düzeltebileceÄŸini zannetmek, gerçek nedenleri hep gizler. Doktorlar hastanelerin, iliÅŸkilerinde yaÅŸadıkları sorunlara tıbbi çözümler bulmaya çalışan insanlarla dolmasını istemiyorlar’’ diyor.Modern tıbbın yok ettiÄŸiIllich kitabında, filozofça bir yaklaşımla, ölümün, acının ve hastalığın insan olmanın bir parçası olduÄŸunu ve kültürlerin insanlara, bu üç sorunla baÅŸ etmenin yollarını öğrettiÄŸini kaydediyor. Modern tıpsa, tüm bu uygulamaları yok etti.Tüm bu tedavilerle daha mı iyi hissediyoruz? Görünüşe göre hayır. Nobel ödüllü ekonomist Amart Sen’in araÅŸtırmalarına göre, bir toplum saÄŸlık konusunda tedaviye ne kadar çok güvenirse, o toplumda yaÅŸayan insanlar da o kadar çok hasta olurlar. Toplum tarafından algılananın, gerçek olarak kabul edildiÄŸi bir dünyada, belki de daha az ilaçla çok daha iyi bir duruma gelebiliriz. Â