Dişlerin hassasiyeti var ona göre davranın
Güncelleme Tarihi:
Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Mart 10, 2007 00:00
Dişleriniz, sıcağa, soğuğa, tatlı-ekşi yiyecek ve içeceklere, hatta fırçalama gibi fiziksel uyarılara karşı, ağrıyarak ve sızlayarak ani tepki veriyorsa "hassasiyet" gelişmiştir. Diş hassasiyetine karşı önlem almak mümkün.
Dişlerinizi fırçalayın, diş ipi ve arayüz fırçası kullanın, kürdanı ağzınıza sokmayın. Çok sertdiş fırçalarını tercih etmeyin.Hassasiyet gidericiözel diş macunlarından destek alın. Florlubakım ürünleriyle gargaralar da sorunu kontrolde yardımcıolur. Asitliiçeceklerden deuzak durun.
Diş hekimi Ebru Küçük Erşan, dişlerdeki aşınmanın hassasiyete zemin hazırladığını söylüyor. "Çok sert yiyeceklerin yenilmesi, sert ve travmatik fırçalama, aşındırıcılığı yüksek diş macunu, piyasada beyazlatma oranı çok yüksek bazı ürünlerin bilinçsiz, hekim kontrolü dışında kullanımı dişlerde hassasiyete yol açıyor" diyor. Ayrıca, asitli içecekler, dişeti çekilmesi, diş sıkma, ani diş kırılmaları da soruna zemin hazırlıyor.
Bazen yukarıda sayılan önlemleri almak sorunla başetmede yetmeyebiliyor. Bu durumda diş hekimine gitmek şart. Diş hekimi Erşan, "Yeni yapılmış dolgu, kanal tedavisi, köprü ya da kuronlar da birkaç gün süren hassasiyete neden olabilir. Bu hassasiyetler daha sonra azalarak kısa sürede geçer. Devam eden hassasiyetlerde eski dolguların altında oluşan yeni çürükler, açığa çıkmış kök yüzeyleri ve bu yüzeylerin aşınması, gevşemiş köprüler ve kuronlar da sebep olabilir" diyor.
6 ayda bir hekim kontrolüne gidilmeli, çürükler tedavi edilmeli, zamanı gelen köprü ve kuronlar yenilenmeli, diyor uzmanlar. Ağızda böyle sorunlar hekim tarafından ortadan kaldırıldıktan sonra hassasiyet devam ederse açığa çıkmış kök yüzeylerine bakılıyor. Öncelikle hassasiyet giderici bazı tedaviler (floridli vernikler) hekim tarafından uygulanıyor. Hassasiyet yine geçmiyorsa dişin aşınmış yüzeyine, yapıştırma usulüyle beyaz dolgu konuluyor, hasta dişi değil dolgu yüzeyini aşındırıyor. Estetik hiçbir sorun yaratmıyor, dişin eksilen tabakası yerine yeni tabaka konulmuş oluyor.
DİŞ SIKANLARA GECE PLAĞI BARİYERİ
Diş sıkma da hassasiyete ve çiğneme yüzünde aşınmalara neden oluyor. Bu sorunu yaşayanlara "Gece plağı" uygulanıyor. Hastanın ağız ve dişine uygun yapılan plak gece yatarken kullanılabiliyor. Bu plak diş gıcırdatmayı da engellediği için dişlerin aşınması engellenir. Dişlerin çiğneme yüzeyleri çok aşınmış ve çukurlaşmış, ileri yaştaki hastalarda mine tabakası denilen koruyucu tabaka tamamen ortadan kalkmışsa dişler kuronlanıyor. Böylece dişlerin daha çok aşınmaları engellenerek hassasiyet giderilebiliyor.
Asitli içecekler diş minesini yumuşatıyor, sonra da çürütüyor
İngiliz Diş Hekimleri Birliği’nin yaptığı bir araştırmaya göre, genç yaşlarda meydana gelen diş çürümelerinin en önemli nedenlerinden biri kola ve asitli diğer içecekler. Günde dört bardak asitli içecek tüketmek dişlerdeki bozulma riskinin 0-2 yaş grubunda yüzde 25.2 oranında artırıyor. Bu oran, 14 yaş grubunda yüzde 51.3’e çıkıyor. Uzman Diş Hekimi Emel Kurtoğlu Külür, günde bir bardak asitli içeceğin bile diş çürümesi riskini ciddi oranda artırdığını söylüyor. Asitli içecekler, diş minesini eritiyor. Bir içecek ne kadar asitliyse diş minesi o kadar yumuşuyor, bu da çürümesini kolaylaştırıyor. Asitli içeceklerden sonra çürümenin önüne geçmek için, en iyi yöntem şekersiz sakız çiğnemek. Sakız, tükürük üretimini artırarak ağızdaki asiti nötralize ediyor. Böyle bir durumda diş fırçalamanın aşındırıcı etkisi var. Asitin etkisiyle yumuşayan diş minesi, fırçalamayla daha fazla zarar görüyor ve çürüme riskini artırıyor.
Büyükler tel taktırdı protezler azaldı
Ortodonti tedavisinde yaş sınırı kalktı. Film yıldızları, sporcular, iş adamları, yöneticiler, tiyatrocular, yabancı dil öğretmenleri, ev hanımları yaşlarına aldırmadan dişlerine tel taktırıyor.
Aslında bu tedavinin gelişmesi ve yaygınlaşması kozmetik nedenlerle protez diş uygulamalarını da azalttı. Teller sosyal ilişkileri bozmuyor. Dişlerinde tellerle düzeltenler arasında büyük firmaları yöneten, tiyatro sahnesine çıkan, gelinlik giyenler var. Hatta çocuklarıyla birlikte ortodonti tedavisi yaptıran ebevynler de.
Ortodontik tedavi yani çarpık diş ve çene bozukluklarını düzeltmek için çocuk yaşlar daha avantajlı. Ancak o fırsatı kaçıranların geç kaldıklarını düşünmeleri yersiz. Hangi yaşta olursanız olun bu tedaviye aday olabilirsiniz. Ömür boyu ağız ve dişlerindeki bozuklukla yaşamak istemeyenler sağlam dişlerini çektirmek, yerine protez yaptırmak zorunda değiller. Diş telleri ya görünen yüzeye ya da dil tarafında uygulanabiliyor. Görünen tarafa metal braketlerin yanında şeffaf olanları takılabiliyor.
AĞIZ SAĞLIĞININ ÜÇ SİLAHŞÖRÜ
Diş fırçası, macun, diş ipi
Ağız bakımının olmazsa olmaz üç enstrümanı diş fırçası, macunu ve diş ipi. Birisini öne çıkarmak gerekirse, kullanım pratikliği ve mekanik temizliğin önemi açısından diş fırçası bir adım önde. Dişlerin üzerindeki bakteri plağının kaldırılması, yapışkan ve tükürükle temizlenemeyen yiyecek artıklarının uzaklaştırılması, dişetlerini fırçalayarak masaj yapma fırçanın önemli görev ve işlevleri.
Diş macunlarının yapısında mekanik temizleyiciler, köpük sağlayıcılar (küçük yiyecek artıklarının uzaklaştırılması için), koku ve tat maddeleri, koruyucular ve bazı özel maddeler var. Burada koruyucu diş hekimliği açısından önemli olan özel maddeler. Çürük durdurucular, asit nötralize ediciler, dezenfektanlar, beyazlatıcılar, diştaşları oluşumunu önleyiciler bu maddelerden.Bu etkilerden faydalanabilmek için diş macunları kullanılmalı. Macunlu ve macunsuz fırçalama ile çürük sıklığında yaklaşık yüzde 50 oranında fark ortaya çıkıyor.
Yapılan tüm araştırmalar, diş fırçalarının arayüzeylerde bulunan bakteri plağını uzaklaştıramadığını gösteriyor. Bu amaçla geliştirilen iki araç, ip ve arayüz fırçası. Diş ipini, diş aralıkları çok sıkı olanların kullanması şart. Arayüz fırçası, diş aralarının geniş olduğu ağızlarda ve köprü altlarının temizlenmesinde işe yarıyor. Bir tel üzerine ışınsal dizilmiş kıllardan oluşan arayüz fırçası kürdana benzer şekilde kullanılıyor.
BAKTERİ PLAKLARI DİŞ TAŞINA DÖNÜŞÜYOR
Uzmanlar ideal ağız bakımı için yukarıda sözü edilen tüm araçların kullanılmalarını şiddetle öneriyor. Diş çürüklerinin büyük miktarı ara yüzeylerden başlıyor. Dişeti iltihabı sıklıkla diş arası bölgeden ilerliyor. Bu kritik bölgenin temizliğine önem vermek gerekiyor. Temizlenemiyen gıda artıkları 48 saat içinde bakteri plağı oluşturuyor. Bir hafta sonra plak, tehlikeli olan diş taşına dönüşüyor. Bir sonraki adım ise diş eti iltihabıyla çene kemiğindeki erime.
İdeali her öğünden sonra ağız temizliği yapmak. Fakat en azından tükürük akış hızının yavaşladığı, ağız kapalı iken oluşan oksijensiz ortamda üreyen bakterilerin çoğaldığı geceye hazırlık için yatmadan önce mutlaka yapmak.
Diş hekimi Ebru Küçük Erşan, dişlerdeki aşınmanın hassasiyete zemin hazırladığını söylüyor. "Çok sert yiyeceklerin yenilmesi, sert ve travmatik fırçalama, aşındırıcılığı yüksek diş macunu, piyasada beyazlatma oranı çok yüksek bazı ürünlerin bilinçsiz, hekim kontrolü dışında kullanımı dişlerde hassasiyete yol açıyor" diyor. Ayrıca, asitli içecekler, dişeti çekilmesi, diş sıkma, ani diş kırılmaları da soruna zemin hazırlıyor.
Bazen yukarıda sayılan önlemleri almak sorunla başetmede yetmeyebiliyor. Bu durumda diş hekimine gitmek şart. Diş hekimi Erşan, "Yeni yapılmış dolgu, kanal tedavisi, köprü ya da kuronlar da birkaç gün süren hassasiyete neden olabilir. Bu hassasiyetler daha sonra azalarak kısa sürede geçer. Devam eden hassasiyetlerde eski dolguların altında oluşan yeni çürükler, açığa çıkmış kök yüzeyleri ve bu yüzeylerin aşınması, gevşemiş köprüler ve kuronlar da sebep olabilir" diyor.
6 ayda bir hekim kontrolüne gidilmeli, çürükler tedavi edilmeli, zamanı gelen köprü ve kuronlar yenilenmeli, diyor uzmanlar. Ağızda böyle sorunlar hekim tarafından ortadan kaldırıldıktan sonra hassasiyet devam ederse açığa çıkmış kök yüzeylerine bakılıyor. Öncelikle hassasiyet giderici bazı tedaviler (floridli vernikler) hekim tarafından uygulanıyor. Hassasiyet yine geçmiyorsa dişin aşınmış yüzeyine, yapıştırma usulüyle beyaz dolgu konuluyor, hasta dişi değil dolgu yüzeyini aşındırıyor. Estetik hiçbir sorun yaratmıyor, dişin eksilen tabakası yerine yeni tabaka konulmuş oluyor.
DİŞ SIKANLARA GECE PLAĞI BARİYERİ
Diş sıkma da hassasiyete ve çiğneme yüzünde aşınmalara neden oluyor. Bu sorunu yaşayanlara "Gece plağı" uygulanıyor. Hastanın ağız ve dişine uygun yapılan plak gece yatarken kullanılabiliyor. Bu plak diş gıcırdatmayı da engellediği için dişlerin aşınması engellenir. Dişlerin çiğneme yüzeyleri çok aşınmış ve çukurlaşmış, ileri yaştaki hastalarda mine tabakası denilen koruyucu tabaka tamamen ortadan kalkmışsa dişler kuronlanıyor. Böylece dişlerin daha çok aşınmaları engellenerek hassasiyet giderilebiliyor.
Asitli içecekler diş minesini yumuşatıyor, sonra da çürütüyor
İngiliz Diş Hekimleri Birliği’nin yaptığı bir araştırmaya göre, genç yaşlarda meydana gelen diş çürümelerinin en önemli nedenlerinden biri kola ve asitli diğer içecekler. Günde dört bardak asitli içecek tüketmek dişlerdeki bozulma riskinin 0-2 yaş grubunda yüzde 25.2 oranında artırıyor. Bu oran, 14 yaş grubunda yüzde 51.3’e çıkıyor. Uzman Diş Hekimi Emel Kurtoğlu Külür, günde bir bardak asitli içeceğin bile diş çürümesi riskini ciddi oranda artırdığını söylüyor. Asitli içecekler, diş minesini eritiyor. Bir içecek ne kadar asitliyse diş minesi o kadar yumuşuyor, bu da çürümesini kolaylaştırıyor. Asitli içeceklerden sonra çürümenin önüne geçmek için, en iyi yöntem şekersiz sakız çiğnemek. Sakız, tükürük üretimini artırarak ağızdaki asiti nötralize ediyor. Böyle bir durumda diş fırçalamanın aşındırıcı etkisi var. Asitin etkisiyle yumuşayan diş minesi, fırçalamayla daha fazla zarar görüyor ve çürüme riskini artırıyor.
Büyükler tel taktırdı protezler azaldı
Ortodonti tedavisinde yaş sınırı kalktı. Film yıldızları, sporcular, iş adamları, yöneticiler, tiyatrocular, yabancı dil öğretmenleri, ev hanımları yaşlarına aldırmadan dişlerine tel taktırıyor.
Aslında bu tedavinin gelişmesi ve yaygınlaşması kozmetik nedenlerle protez diş uygulamalarını da azalttı. Teller sosyal ilişkileri bozmuyor. Dişlerinde tellerle düzeltenler arasında büyük firmaları yöneten, tiyatro sahnesine çıkan, gelinlik giyenler var. Hatta çocuklarıyla birlikte ortodonti tedavisi yaptıran ebevynler de.
Ortodontik tedavi yani çarpık diş ve çene bozukluklarını düzeltmek için çocuk yaşlar daha avantajlı. Ancak o fırsatı kaçıranların geç kaldıklarını düşünmeleri yersiz. Hangi yaşta olursanız olun bu tedaviye aday olabilirsiniz. Ömür boyu ağız ve dişlerindeki bozuklukla yaşamak istemeyenler sağlam dişlerini çektirmek, yerine protez yaptırmak zorunda değiller. Diş telleri ya görünen yüzeye ya da dil tarafında uygulanabiliyor. Görünen tarafa metal braketlerin yanında şeffaf olanları takılabiliyor.
AĞIZ SAĞLIĞININ ÜÇ SİLAHŞÖRÜ
Diş fırçası, macun, diş ipi
Ağız bakımının olmazsa olmaz üç enstrümanı diş fırçası, macunu ve diş ipi. Birisini öne çıkarmak gerekirse, kullanım pratikliği ve mekanik temizliğin önemi açısından diş fırçası bir adım önde. Dişlerin üzerindeki bakteri plağının kaldırılması, yapışkan ve tükürükle temizlenemeyen yiyecek artıklarının uzaklaştırılması, dişetlerini fırçalayarak masaj yapma fırçanın önemli görev ve işlevleri.
Diş macunlarının yapısında mekanik temizleyiciler, köpük sağlayıcılar (küçük yiyecek artıklarının uzaklaştırılması için), koku ve tat maddeleri, koruyucular ve bazı özel maddeler var. Burada koruyucu diş hekimliği açısından önemli olan özel maddeler. Çürük durdurucular, asit nötralize ediciler, dezenfektanlar, beyazlatıcılar, diştaşları oluşumunu önleyiciler bu maddelerden.Bu etkilerden faydalanabilmek için diş macunları kullanılmalı. Macunlu ve macunsuz fırçalama ile çürük sıklığında yaklaşık yüzde 50 oranında fark ortaya çıkıyor.
Yapılan tüm araştırmalar, diş fırçalarının arayüzeylerde bulunan bakteri plağını uzaklaştıramadığını gösteriyor. Bu amaçla geliştirilen iki araç, ip ve arayüz fırçası. Diş ipini, diş aralıkları çok sıkı olanların kullanması şart. Arayüz fırçası, diş aralarının geniş olduğu ağızlarda ve köprü altlarının temizlenmesinde işe yarıyor. Bir tel üzerine ışınsal dizilmiş kıllardan oluşan arayüz fırçası kürdana benzer şekilde kullanılıyor.
BAKTERİ PLAKLARI DİŞ TAŞINA DÖNÜŞÜYOR
Uzmanlar ideal ağız bakımı için yukarıda sözü edilen tüm araçların kullanılmalarını şiddetle öneriyor. Diş çürüklerinin büyük miktarı ara yüzeylerden başlıyor. Dişeti iltihabı sıklıkla diş arası bölgeden ilerliyor. Bu kritik bölgenin temizliğine önem vermek gerekiyor. Temizlenemiyen gıda artıkları 48 saat içinde bakteri plağı oluşturuyor. Bir hafta sonra plak, tehlikeli olan diş taşına dönüşüyor. Bir sonraki adım ise diş eti iltihabıyla çene kemiğindeki erime.
İdeali her öğünden sonra ağız temizliği yapmak. Fakat en azından tükürük akış hızının yavaşladığı, ağız kapalı iken oluşan oksijensiz ortamda üreyen bakterilerin çoğaldığı geceye hazırlık için yatmadan önce mutlaka yapmak.