Dil nazizmi hakkında
Güncelleme Tarihi:
Macar Yahudisi Aladar, İsrail’e göçünce titizlikle İbranice çalışır ve öğrenir. Bir gün, evindeki tek tava çatlayınca, lehim havyası almak üzere bir dükkâna girer. Önceden, elindeki Macarca-İbranice sözlüğe bakmış, Macarcası ‘paka’ olan ‘lehim havyası’nın İbranicesini öğrenmiştir: ‘malhem’.
Ancak, dükkânda çalışan İsrail doğumlu satıcı için bu ‘malhem’ kelimesi çok kitabîdir, bilemez. Yidiş biliyor musunuz, Almancası nedir filan diye sorarlar, kızar. ‘Biz buna paka deriz, pa-ka...’
Sonunda, tezgâhta malı göstererek satın alır, çıkar gider.
Dükkân sahibi, İsrail doğumlu tezgâhtarı fırçalar:
- Paka gibi bir kelimeyi bilmemen çok ayıp!
Kıvırtır satıcı ve sallar: ‘Paka’yı bilmez olur muyum. Biz buna ‘lehim havyası’ deriz. Paka bunun edebi şeklidir... ‘
Dükkânın, Kutsal kitapları ezbere bilen ortağı da ‘paka’ diye bir laf duymamıştır ama, bilmediği belli olmasın diye ses etmez. Bu sefer herkes ‘Böyle okumuş bir de lehim havyasına ‘paka’ diyorsa, demek ki cahillik bizde’ der, susar.
Madeni Eşya Satıcıları Birliği toplantısında bile herkes, cahilliği ortaya çıkmasın diye, ‘paka’ kelimesini bilirmiş gibi davranınca... kelime günlük İbraniceye girer. O kadar ki, dilbilimciler kelimenin kökenini araştırmaya başlarlar.
Sonunda İbranî Dilbilim Akademisi uzmanlarından bir profesör, paka’nın Ermenice ‘pa’kah’ kelimesinden gelmiş olduğu kanaatinin hasıl olduğunu, halkın ana dili olan İbranice’nin yeniden canlanması için büyük ve takdire şayan bir çaba gösterdiğini anlatır ancak uyarmadan da edemez:
“Yalnız bu arada, hiçbir zaman, yabancı kelimelerin cazibesine kapılarak yabancı bir kelimeyi anadillerine asla katmayacaklarını da önemle işaret etmek isterim!”
*
Türk Dil Kurumu dilimizdeki ‘ayıp’ deyimleri ve atasözlerini ‘ayıklama’ kararı aldı.
Buna ‘dil nazizmi’ diyorum ben; benzeri belki Çin’de, Kültür Devrimi sırasında görülmüştür, o da belki...
Aynı kurum, on-line, check-up gibi İngilizce kelimeleri, İngilizce yazılışlarıyla TDK sözlüğüne aldı. Gerekçesi: “Dünyada hiç ‘onlayn’ diye yazılan bir sözcük yoktur; bu sözcük ne Türkçe’dir ne İngilizce’dir. Türkçeyi asıl yozlaştırmak, yabancılaştırmak budur”.
Kimse sormadı TDK’ya, dünyada ‘ampul, otomobil, teknik, şasi, telefon, amortisör, egzoz, klavye, amonyak, kadro, irrasyonel...” (daha yüzlerce örnek bulunabilir) diye yazılan sözcük var mıdır? diye.