Denizdeki büyük tehlike

Muğla Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Ahmet Nuri Tarkan, tatilcileri denizanalarına karşı uyararak, “Denizanaları yüz ve kollara dokunduğunda kalıcı izler bırakabilir. Soktuğunda bölge tuzlu suyla yıkanmalı. İğneleri sert bir cisimle alınmalı. Sirke ve amonyak sürülmeli. Sopayla vurmak veya parçalamak sayılarını daha da arttırıyor” dedi.

Her yıl Haziran ayında Kızıldeniz'den göç ederek Akdeniz ve Ege kıyılarını istila eden denizanaları turizmi olumsuz etkiliyor. İnsan sağlığını tehdit eden ve etobur olan denizanalarının Göçmen, Ateş, Deniz Ciğeri, Adi Deniz Anası, Yumrulu, Çiçek, Pusula ve Portekiz Savaşçısı olmak üzere 8 çeşidi bulunduğunu aktaran Prof.Dr. Ahmet Nuri Tarkan, uyarılarda bulundu. Prof.Dr. Tarkan, “Denizanaları etoburdur. Balık yumurtaları ve larvalarla beslenirler. Rüzgarlı havalarda, balık yumurta ve larvalarının olduğu yerlerde, genellikle kıyılarda sürüler halinde toplanırlar. Özellikle Haziran sonlarıyla Temmuz ve Ağustos aylarında beslenmek ve üremek amacıyla kıyılara gelir. Sahili tercih eden tatilciler, denizanalarından korunmak için daha dikkatli hareket etmelidir. Özellikle deniz suyu sıcaklığının fazla olduğu Akdeniz, riskli bölgeler arasına girmektedir” dedi.

Ölüsü bile tehlikeli

Denizanalarının ölüsünün dahi insanı olumsuz etkileyebileceğine dikkat çeken Prof.Dr. Tarkan, “Denizanası şapka kısımları ve saçaklarında zehir taşır. Dokunulduğu anda, hatta hayvan ölü ise bile zehirler. Acı, ağrı, yara ve kırmızılaşma en önemli belirtileridir. Kana karışan zehir büyük miktarda ise, nefes darlığı, bulantı, mide krampları ve ruhsal bunalım hissi olur. Daha ciddi sokmalar kas kramplarına, baygınlığa, öksürüğe, kusmaya ve nefes almakta güçlüğe neden olur. Daha seyrek olmakla birlikte ölüme götürecek reaksiyonlar görülebilir” dedi.

Nematosit adı verilen bu yakıcı madnenin, denizanasının saçaklarındaki Cnidosit adlı hücrenin yapısında bulunduğunu aktaran Prof.Dr. Tarkan, etkili bir silah olan nematositin içerdiği zehir sayesinde bir denizanasının oldukça büyük avlar bile yakalayabildiği söyledi. Prof.Dr. Tarkan, “Cnidosit hücrelerinin içerisinde kıvrılarak katlanmış şekilde duran bu silah, yine bu hücrelerde bulunan bir tetiğin av tarafından harekete geçirilmesiyle yaydan çıkan bir ok gibi ava saplanıp onu bir anda felç ediyor. Denizanasının bu silahı bazen insanlar için de tehlike yaratabiliyor. Portekiz Savaşçısı cinsi denizanası, insanları birkaç saniyede felç edip ölümcül sonuçlar doğuracak kadar etkili zehire sahiptir” diye konuştu.
Prof. Dr. Tarkan, denizanalarına kesinlikle sopa ile vurulmaması gerektiğini aktarırken, “Denizanasını koydan uzaklaştırmanın tek yolu teknelerle uzatma ağlar kullanılarak açık denize götürmek. Sopayla vurmak ve değişik cisimlerle parçalamak riski daha da artırıyor. Parçalanma durumunda denizanaları çoğalarak sayıları artıyor. Risk daha da büyüyor. Parçalanma durunda pis bir koku yayılarak çevre kirliliğine neden oluyor” dedi.

Alınacak önlemler

Denizanası saldırısına ilişkin önlemleri sıralayan Prof. Dr. Tarkan, şunları söyledi:

- Denizanası sokması, halinde derhal sudan çıkın.
- Şiddetli ağrı ve kramplar yüzmenizi önleyebilir, boğulabilirsiniz.
- Isırmanın vereceği acıyı, sirke, tuz, şeker serperek hafifletin. Yavaşça bu malzemeyi yaranın üzerine yayın. Bu rahatlama için ilk adımdır.
- Yarayı temizleyin, 15-20 dakika bekledikten sonra o bölgeyi deniz suyuyla yıkayın. Tatlı su kullanmayın ve deriyi ovalamayın çünkü her ikisi de daha çok zehir yayılmasına neden olur.
- Cilde yapışmış olan dokungaçları alın. Bunun için deniz suyu, kum veya talk pudrası, un veya karbonatla yapılmış bir macun kullanın. Artık kalan parçacıkları bıçak veya deniz kabuğu gibi sert kenarlı bir madde ile sıyırın. Bu işlemi yaparken en doğrusu eldiven giymektir.
- Deniz suyunun kişinin dayanabildiği sıcaklığa kadar ısıtılıp, temas eden bölgelerin sıcak deniz suyuyla yıkanmasının, en etkili ilkyardım yöntemidir.
- Yüzde 0.5'lik Hidrokortizon merhemi kullanın. Bu, kızarıklık ve şişliği hafifletir.
- Uyuşturucu etkisi olan Benzokain gibi bir merhem ağrıyı azaltabilir. Aspirin gibi hafif analjezikler de kullanılabilir.
- Denizanasının dokunduğu bölgeyi amonyaklı su veya o yoksa sirke ile silmek kazazedeyi rahatlatır. Denizanası yüz bölgesinde ve el üstünde kalıcı izler bırakabilir.
- Ciddi yaralanmalarda doktora başvurmak gerekir, aksi halde daha kötü sonuçlar ortaya çıkabilir.