Demokraside hanedan olur mu?

KEVIN PHILLIPS’in ‘American Dynasty-Aristocracy, fortune and the politics of deceit in the House of Bush’ kitabı üzerine bir yazı okudum (The Times Literary Supplement, 01 April 2004).Robert R. Sullivan, ‘George W. Bush an the Bushes’ başlıklı yazısında Amerikan siyasal yaşamında üç kuşak Bushlar’dan söz ediyordu.Birinci kuşak Prescott Bush, 1952’den 1962’ye kadar Connecticut senatörüydü, ikinci kuşak George H. W. Bush, Amerika’nın eski başkanlarındandı, üçüncü kuşak George W. Bush da şimdiki başkan.Yazara göre, bu tablo ailenin siyasete, daha doğrusu hanedan anlayışına karşı duyduğu doymaz iştahı sergiliyor. Bush Ailesi daima hareketli bir hayat sürdü, kiliseye giden inançlı bir aile görünümündeydiler.Hanedan anlayışının demokrasi ile bağdaşıp bağdaşmadığı sorusunu kafamda yanıtlayamazken, birden Yunanistan’ın siyasal tablosunu düşündüm.İktidarı birbirlerine devreden iki aileden biri Karamanlis, diğeri de Papandreu adını taşıyor.Ya biz?İsmet İnönü’nün oğlu Erdal İnönü ile Turgut Özal’ın oğlu Ahmet Özal’ı örnek gösterebiliriz. Bir de aynı aileden Korkut Özal’ı.Ama üçüncü kuşaktan Türkiye’de bir örnek anımsamıyorum.* * *YALNIZ bu göçebe anlayışımız siyasette mi geçerli. Belki de 81 yıllık cumhuriyet anlayışı, hanedanların oluşumuna müsaade etmedi.Ticaret dünyasında üçüncü kuşak ne kadar var?100 yılı aşkın kaç müessese, kaç ticari şirket sayabiliriz?Gıda sektöründe, Konyalı, Hacı Bekir, Cemilzade ve belki birkaç ad daha listeye girebilir.Peki yayıncılıktaki genel tarihi durum...Bakın kapanan yayınevlerini sıralasam, üçüncü kuşağın yaşatamadığını göreceksiniz.Kanaat Kitabevi, Semih Lütfi Kitabevi, İbrahim Hilmi Kitabevi, Ahmet Halit Yaşaroğlu Kitabevi. Yüzyıllık bir yayınevimiz yok. Yüzyıllık bir kitabevimiz de.Başak Ocak’ın Bir Yayıncının Portresi: Tüccarzade İbrahim Hilmi Çığıraçan kitabını (Müteferrika Yayınları) okurken, süreksizliğin kültürel acısını derinden yaşadım. Hilmi Kitabevi’nin sahibi Hilmi Çığıraçan hem yayıncı hem de yazardı, 1879’da doğan Çığıraçan 87 yaşında öldü. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın yayıncısıydı, yazarın ölümünden sonra her ölüm yıldönümünde ve dini bayramların birinci gününde mezarını ziyaret edermiş. Kitap, yayıncı-yazar ilişkisi açısından da ilgi çekici notları içeriyor.* * *SİYASETTE hanedan kavramına diyeceğim yok ama keşke yayıncılıkta olsaydı.