Demir bebeğinizin zekasını etkiliyor

Demir eksikliği, bebeklerde beyin ve zeka gelişimini olumsuz etkiliyor.

İstanbul Tıp Fakültesi Hematoloji Onkoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Leyla Ağaoğlu, bebeklikte demir eksikliğinin, çocuğun gelişimi ve mental kapasitesi üzerinde uzun süreli etkisi bulunduğunu söyledi. Demir eksikliğine bağlı kansızlığın tedavisi yapılsa bile çocuklarda zekáyla ilgili kayıpların geri çevrilemediğini belirten Prof. Dr. Ağaoğlu, ‘‘Demir eksikliği bulunan çocukların zekáları, demir eksikliği bulunmayanlara göre beş puan daha düşük. Bu aslında toplumsal bir sorun. Bu nedenle yaşamın ilk yılında, 6-24 ay arasında bebeklere mutlaka koruyucu amaçlı demir verilmeli’’ dedi.

Demir eksikliğinin, kolayca tedavi edilebilen basit, hemoglobin düzeyi düşüklüğü olarak ele alınmadığını belirten Prof. Dr. Ağaoğlu, ‘‘Bu artık farklı organ ve vücut fonksiyonlarını etkileyen sistematik bir hastalık olarak nitelendiriliyor’’ dedi. Demirin doğadaki en değerli maddelerden biri olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ağaoğlu, kan ve kasta bulunduğunu ve beyin fonksiyonları açısından da önem taşıdığını belirtti.

Kritik döneme dikkat

Beyin hücreleri arasındaki iletiyi sağlayan maddelerin içinde demir bulunduğunu hatırlatan Prof. Dr. Ağaoğlu, ‘‘İnsan vücudunda belli ölçüde demir bulunması şart. Demirin ana kaynağı gıdalar. Ama gıdalarda da ya miktar olarak yetersiz ya da emilimi az’’ dedi. Hamileliğin son 3 ayında anneden bebeğine demir geçtiğini ve bu miktarın ilk 6 ay çocuğun ihtiyacını karşılamaya yettiğini belirten Prof. Dr. Ağaoğlu, ‘‘Ama 6 ay dolduğunda, çocuğun anneden aldığı bütün demir bitiyor. Sorun süt çocuğu denilen bu dönemde başlıyor ve 2 yaşına kadar sürüyor. Özellikle 6-24 ay arası demir eksikliği açısından çok kritik dönem. Dışardan demir alması gerekiyor’’ dedi. Erken veya düşük kilolu doğan bebeklerin daha kritik olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ağaoğlu, ikinci aydan itibaren demir verilmeye başlanması gerektiği uyarısı yaptı.

Bu dönemde, demir açısından fakir olan inek sütünün, gıdalardaki demirin emilimini de engellediğini hatırlatan Prof. Dr. Ağaoğlu, ‘‘Anne sütü her zaman için inek sütüne üstün. Fakat demir içeriği yönünden önemli bir farkları yok. Anne sütünün avantajı içindeki demirin inek sütüne göre biraz daha fazlasının emilmesi’’ diye konuştu. İnek sütünün ilk 12 ayda bağırsaktan gizli kanama yaparak kan kaybına yol açabildiğini belirten Prof.Dr. Ağaoğlu, ‘‘6'ncı aydan itibaren bebeğe ek gıda denilen sebzeler, meyveler, yoğurt, bir miktar et vermeye çalışıyoruz. Ancak ek gıdalarla da yeterince demir alınamıyor. Bu nedenle damla veya şurup olarak demir ilaçları alınmasını öneriyoruz’’ dedi.

Beyin fonksiyonları için demire ihtiyaç duyulduğunu, demirin eksik olması halinde de işlevinde sorun ortaya çıktığını vurgulayan Prof. Dr. Ağaoğlu, ‘‘Demir eksikliği bulunan çocuklarla normal çocuklar üzerinde yapılan araştırmalarda, demir eksikliği görülenlerin zeka puanlarının düşük olduğu görüldü. Demir eksikliği tedavi edildikten beş yıl sonra bile iki grup arasında beş puan fark vardı’’ dedi.

Davranış bozukluğu yapıyor

Prof. Dr. Ağaoğlu, demir eksikliği bulunan çocuklarda ayrıca, davranış bozukluğu ortaya çıktığını, çok hırçın, huzursuz, uyumsuz olduklarını, ağladıklarını ve geceleri uyumadıklarını ve enfeksiyonlara daha sık yakalandıklarını söyledi.

Demir en çok ette bulunuyor. Karaciğer, balık, sebzeler, tahıllar, meyveler de demir açısından zengin. Ancak et dışındaki gıdalarda bulunan demirin emilimi oldukça zor. Yanında C vitamini alınması, demirin vücuda girişini artırıyor.