Cumalı'nın Viran DaÄŸları'na "ilginç" yorum

Yunanistan'da yayınlanan Elefterotipia gazetesinde yer alan ilginç dosyaları ile tanınan ’İos’ adlı gazeteci grubu, son olarak eleÅŸtiri oklarını ünlü yazar Necati Cumalı’nın ’Viran DaÄŸları’ isimli romanından yola çıkarak çekilen dizi filme yöneltti Dizi ile Cumalı’nın romanı arasında daÄŸlar kadar fark olduÄŸunu yazan Ä°os ekibi, "Ä°yi ki 20’nci yüzyılın en önemli Türk edebiyatçılarından biri olan Cumalı vefat etti de kitabının Yunanlı yayıncılar tarafından ne hallere getirildiÄŸini görmedi" yorumunda bulundu.ROMAN VE SENARYO BÄ°RBÄ°RÄ°NDEN FARKLITasos Kostopoulos, Dimitris Trimis, Angelika Psarra, Anda Psarra ve Dimitris Psarras adlı gazetecilerden oluÅŸan ’İos’ grubunun, diziyi çeken yapımcılara ilk eleÅŸtirisi ’Viran DaÄŸları’ adlı romanın ekranlara ’Balkanların Son Efendisi’ ismiyle taşınması. Yunan gazetecilerin kitabın orjinal hali ile çekilen dizinin senaryosu arasında tespit ettiÄŸi bazı farklılıklar şöyle sıralanıyor:Necati Cumalı’nın romanı Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle biterken dizinin senaryosu Ä°kinci Dünya Savaşı’nın bitmesiyle sonlanıyor. Romanın baÅŸ karakteri Zülfikar AÄŸa da dizinin senaryosuna göre kitapta olmadığı halde Arnavutluk’ta milletvekili oluyor. Dizide, Arnavutluk’un komünist lideri Enver Hoca ise Zülfikar AÄŸa’nın oÄŸlunun öğretmeni olarak yer alıyor ve komünizm propagandası yaptığı için Zülfikar AÄŸa tarafından kovuluyor. Kitapta, Zülfikar AÄŸa küçükken deÄŸirmencinin kızına aşık, ama büyüyünce ailesi onu Emine adlı Arnavut kökenli bir Müslüman kızıyla evlendiriyor. Dizide ise deÄŸirmenci, kızının gözleri önünde hayat kadınlarıyla ’düşüp kalkıyor’, kızını da Zülfikar AÄŸa’ya ’pazarlıyor’. Zülfikar AÄŸa ilk baÅŸta Selanikli bir Yahudi ile evleniyor sonra da çocuÄŸunun annesi olan deÄŸirmencinin kızı Esma ile birlikte yaşıyor. Ancak, kitapta Esma, Zülfikar’ın teyzesi olarak biliniyor. DeÄŸirmencinin kızı ise dece Zülfikar AÄŸa’nın çocukluk yıllarında görülüyor. Necati Cumalı’nın kitabında Florinalı eczacı Taki, Paris ardından ABD’ye gidiyor. Dizide ise gerçekten bir eczacı var, ama ismi Taki deÄŸil. Eczacı Paris’e gidiyor ama geri dönüp eczanesinde çalışmaya devam ediyor. Tabii sınırlar deÄŸiÅŸtiÄŸi için artık Yugoslavya’da yaşıyor ve sonunda komünist rejim tarafından öldürülüyor. Taki ise dizide herkese silah satan bir tüccarı canlandırıyor. ÇEVÄ°RÄ°DE BAZI BÖLÃœMLER ATILMIÅžKitap Yunancaya Fransızca’dan çevrildiÄŸi için Necati Cumalı’nın ismi de Nekati Kumalı olarak yazılmış. Kitabın Yunanca tercümesinde bazı bölümler deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ ya da tamamen çıkarılmış. ÖrneÄŸin, "Ä°nsanları dillerine göre yadırgama" cümlesi "Ä°nsanları dinlerine göre yadırgama" olmuÅŸ. BaÅŸka bir bölümde yer alan "Sosyalizm eÅŸitliÄŸi getirecekti" cümlesi ise tamamen atılımış. Kitaptan çıkarılan bölümlerden bir tanesi de, "Makedonya Makedonyalıılara aittir" ifadesi. CUMALI’NIN EŞİNÄ°N OLANLARDAN HABERÄ° YOKKonuyla ilgili olarak Necati Cumalı’nın eÅŸi Berin Cumalı ile görüşen Yunanlı gazeteciler ÅŸu cevabı almış: "EÅŸimin ölümünden birkaç yıl önce ’L’esprit des peninsules’ adlı bir Fransız yayınevi ’Viran DaÄŸları’ adlı romanını yayınlamak istediÄŸini belirtmiÅŸti. Necati ’Bu kitap baÅŸka bir dilde de yayınlanacak’ diye çok sevinmiÅŸ ve onayını vermiÅŸti, anlaÅŸma oldu ve kitabın Fransızca’ya çevrilmesi kararlaÅŸtırıldı. Bir ara bizi arayıp kitabın film yapılacağını söylediler ve izin istediler. O zamanlar Necati hastaydı ve ’Belli bir teklif yapılırsa itirazım olmayacak’ dedi. Ama kimse gelip ne telif haklarını istedi, ne de bir anlaÅŸma imzaladık. Hastalığı nedeniyle de konu ile ilgilenemedik. Geçen sene bazı dostlarım Necati’nin kitabının film olacağını Le Monde gastesinde okuduklarını söylemiÅŸti. Yunan tercümesine gelince, kimse benden izin almadı. Fransız yayınevi de kitabın Fransızcadan Yunancaya çevrileceÄŸini bana söylemedi."Cumalı’nın ’Viran DaÄŸlar’ adlı adlı tarihi romanı Yunanistan’ın ERT, Fransa- Almanya’da yayın yapan ARTE, Fransa’nın TV5 ve FRANCE-2, Ä°spanya’nınTV9 kanalları ile Fransa Film Merkezi’nin ortak yapımı olarak filmi çekilmiÅŸti. Yunanistan’da ERT kanalı tarafından 4 bölüm halinde yayınlanan dizinin müziÄŸini ise ünlü besteci Mikis Theodorakis yazdı.Â