CRR’nin unutulan senfonisi ilk kez çalınıyor

Güncelleme Tarihi: Mart 05, 2004 00:01

Oluşturulma Tarihi: Mart 05, 2004 00:00

İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası, kurucusu Cemal Reşit Rey’in 1. Senfoni’sini, yazılışından 63 yıl sonra bu akşam 19.30’da ilk kez Atatürk Kültür Merkezi’nde seslendiriyor. Bugüne kadar biri İtalya, diğeri Ankara’da olmak üzere sadece iki kez yorumlanan ve unutulan eseri şef Erol Erdinç, İstanbul Filarmoni Derneği’nin arşivinde keşfetti.Bestecinin biyografi yazarı Evin İlyasoğlu ‘1. Senfoni bestecinin gelişim sürecinde çok önemli bir aşamayı temsil eder, yeniden gün ışığına çıkarılması mutluluk verici’ diyor. OPERASI BİLE KAYBOLMUŞTUCemal Reşit Rey vefat ettikten sonra tüm eserleri bir yerlere savruldu gitti. Mirasını hem evlatlığına hem de Filarmoni Derneği’ne bağışlaması nedeniyle birçok sorun yaşandı. Birçok eserinin el yazısı kopyaları kayboldu. Mesela Çelebi operası kayıptır. Nedeni şu: Bestecinin el yazısından çıkan partisyon çuvala doldurulup İstanbul’dan Ankara Devlet Operası’na gönderilmiş. İçinden iki arya alınıp kargoyla geri iletilmiş. Sonra ne olduğu bilinmiyor, eser kayıp. 1. Senfoni de uzun yıllar kayıp olduğu düşünülen bir eser. Cemal Reşit Rey’le konuşarak yazdığım ‘Müzikten İbaret Bir Dünyada Gezintiler’ adlı kitapta bile bu eserden ayrıntıyla bahsedemedim. Çünkü elimde yeterli malzeme yoktu. İTALYA’DA ÖVGÜYLE KARŞILANMIŞTICemal Reşit Rey 1920’lerden itibaren Avrupa’da tanınmaya başlamış. Mesela, Sarı Zeybek’in de içinde olduğu ‘Anadolu Türküleri’ Paris’teki Pleyel Salonu’nda besteci yönetimindeki Fransız Ulusal Orkestrası tarafından seslendirildiğinde 12 dakika ayakta alkışlanmış. 1. Senfoni ise İtalya’da tanınmasını sağlayan eser. Dünya prömiyeri, yazıldığı yıl (1941) İtalya’da besteci yönetimindeki Santa Cecilia Orkestrası tarafından yapıldı. İtalyan müzik eleştirmenleri övgüyle karşıladı eseri. Hatta Alfred Corteau ‘Albeniz İspanya için ne önem taşıyorsa, Borodin Rusya için ne önem taşıyorsa Cemal Reşit Rey de Türkiye için aynı önemi taşımaktadır’ diye yazdı. Daha sonra eser unutuldu. Bazı kaynaklardan, 1960’larda Ankara Devlet Operası’nın açılışında çalındığını öğreniyoruz. Son yıllarda notalarının bile nerede olduğu tam olarak bilinmiyordu. Bu eserin elyazısı partisyonlarını Erol Erdinç, Filarmoni Derneği’nin arşivinde bulmuş. LİSENİN MÜDÜRÜ TANIMIYORCemal Reşit’le ilgili kitabım yayımlandıktan bir süre sonra biri telefon etti. Kitabı yazdığım için teşekkür etti. ‘Biz Cemal Reşit’in kim olduğunu epeyce araştırdık ama bir türlü bulamadık’ dedi. Meğer Gaziosmanpaşa’daki Cemal Reşit Rey Lisesi’nin müdürüymüş arayan. İşte besteci bu kadar ihmal edildi. TIRMANIŞ DÖNEMİNİN ESERİCemal Reşit Rey’in iki senfonisi var. İlkini 1941, ikincisini 1969’da yazmış. Ancak birçok senfonik eserine başlık verdiği için bunlar numarayla anılmıyor. Besteci 1930’larda birbiri ardına eser veriyor, müziği konuşturmayı başarıyor, ülkenin müzik atmosferini cıvıl cıvıl yapıyor. 1940’larda büyük orkestrayı bütün elemanlarıyla kullanma konusundaki becerisi doruğa çıkıyor. 1. Senfoni’si dört bölümlük klasik formda bir eser. 1950’lerdeki görkemli Çağrılış Senfonisi, Fatih Senfonisi’ne uzanan sürecin işareti gibidir. Cemal Reşit’in 100’üncü yaşını kutladığı şu günlerde bestecinin bilinen eserleriyle anılması yerine unutulan bir eserinin gün ışığına çıkarılması çok sevindirici.�

Haberle ilgili daha fazlası:

CRR’nin unutulan senfonisi ilk kez çalınıyor

BAKMADAN GEÇME!