Çocuklarla ‘uzlaşın’
Güncelleme Tarihi:
<B> Gaye GÜZELAY</B>
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 05, 2003 15:31
Küçük çocuklarda tırnak yeme, parmak emme, kekemelik gibi sorunlara sıkça rastlanıyor. Bu sorunları anlayışlı ve uzlaşmacı bir tavırla çözmek gerekiyor. Psikolog Bengi Semerci, çocuklara belli etmeden, dikkatini başka tarafa çekerek bu davranışları bıraktırmak gerektiğini söylüyor.
Tırnak yeme, tik, parmak emme, kekemelik ve alt ıslatma küçük çocuklarda sık rastlanan sorunlar arasında. Birçok anne baba çocuklarının bu davranışları bırakması için her yolu deniyor.
Psikolog Bengi Semerci, kalıcı, psikolojik veya fizyolojik rahatsızlıklara yol açabilen bu davranışlar konusunda anne babaları duyarlı olmaları konusunda uyarıyor.
Çocuğun bu davranışları farkında olmadan veya istemeden yaptığının bilincine varılması, anlayışlı ve uzlaşmacı bir tavır takınılması gerektiğini dile getiriyor:
‘‘Aile bu tür davranışları çocuklarından ne kadar çok yapmamasını isterse, dikkatini o alışkanlığa daha çok yönlendirmiş olur. Çocuğa belli etmeden, dikkati başka bir tarafa yönlendirerek bu davranışları bıraktırmak gerekiyor.‘‘
Peki, çocuklarda sık rastlanan bu davranışların nedenleri nedir? Anne ve babaların konuya nasıl yaklaşmaları gerekiyor? Semerci, bu soruları şöyle yanıtlıyor:
‘‘İstemsiz kas kasılması olarak tanımlanan tikleri durdurmak çocukların elinde değil. Aileler, çocukların kızdıkları anlarda olduğu gibi, belli zamanlarda tiklerini durdurabilmeleri nedeniyle, bunu istemli olarak yaptıkları gibi bir düşünceye kapılabilirler. Bu durum işi zorlaştırır.‘‘
Semerci,parmak emme davranışının, genellikle yeterli derecede anne memesi ya da yalancı meme ve biberon almayan çocuklarda görüldüğünü belirtiyor. Parmak emmenin en büyük sakıncasının, parmağın veya damak biçiminin bozulması olduğunu söylüyor ve yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor:
‘‘Çocuğa emmemesini söylemek, eline vurmak, acı sürmek gibi davranışlar, bu davranışı daha da artırır. Çok küçük bir bebekse ve emzikten kesilir kesilmez bu davranışa başlamışsa, emziğine devam etmek daha akıllıca. Daha büyük yaş grubunda ise çocuklar bir şeye daha çok daldıkları zaman ya da uykuya dalma sırasında bunu yaparlar. Böyle zamanlarda, çocuğun parmağını emdiğini fark etmemiş gibi yaparak ve ilgiyi parmak emmeye yöneltmeden, dikkati başka bir tarafa çekmek gerekir.'Hadi gel oyun oynayalım', 'Şunu alır mısın' gibi şeyler söylenebilir. Gece uykuya dalarken de masal anlatıp, çocuğun ellerini o masala uygun bir şekilde tutmak ve okşamak faydalı olabilir.‘‘
KEKEMELİK VE ALT ISLATMA
Tırnak yiyen çocukların, sıkıntılı bir olay yaşadıklarının düşünülebileceğini belirten Semerci, bu davranışa neden olabilecek başka bir sorun olup olmadığının araştırılması gerektiğini anlatıyor. Tırnak yeme davranışının, o sorunun ortadan kaldırılmasından sonra kesileceğini belirtiyor. Sorunun ortadan kalkmasında, dikkati başka bir tarafa yönlendirme veya çocuğun elini meşgul edecek şeyler bulmak da etkili oluyor.
Kekemelik de çocuklarda sıkça rastlanan diğer bir sorun. Psikolog Semerci, kekemeliğin üç-beş yaş arasında sık görüldüğünü belirtiyor:
‘‘Fizyolojik kekemelik olarak adlandırdığımız kekemeliği, hastalık olarak kabul etmiyoruz. Bunun nedeni, çocuğun yeni konuşmaya başladığı ve etrafı çok merak ettiği dönemde, konuşma hızının düşünce hızına yetişememesi. Bu yaşlarda ortaya çıkan kekemeliğin üstünde durmamak, çocuğun kelimesini tamamlamamak, sabırla onun cümlesini tamamlamasını beklemek yeterli. Daha büyük yaşlarda meydana gelmişse, nedeni bulmak için bir uzmana danışmakta ve kaygısını azaltacak bir önlem almakta fayda var.‘‘
Uyku bozukluğu, alt ıslattırıyor
Psikolog Bengi Semerci, alt ıslatma konusunda da beş yaşına kadar, çocukların tuvalet eğitimindeki gecikmelerin normal sayılabileceğini ifade ediyor. Beş yaşından sonra ise, bazı müdahalelerde bulunmak gerekiyor. Semerci, öncelikle fiziksel bir neden olup olmadığının bir ürolog tarafından belirlenmesi gerektiğinin altını çiziyor:
‘‘Gece alt ıslatmanın nedeni, bir çeşit uyku bozukluğudur. Uykunun düzenli olmamasıyla, derin uykuya geçişte bir bozukluk olmasıyla ilgilidir. Uykunun düzenlenmesi ve özellikle gece yatmadan önce çocuğun aldığı su miktarının kısıtlanması gerekir. Bazen bir ilaç tedavisi gerekebilir. Çocuğa kızmak, bağırmak, ceza olarak kendi yatağını temizlemesini, kirlettiklerini temizlemesini istemek ters tepki verir.‘‘
Semerci, altını ıslatan çocukların sorunlarının bir an önce çözümlenmesi gerektiğini dile getiriyor. Çünkü yaşları büyüdükçe gece altına kaçırmaktan duyacakları utanç, depresyon gibi ruhsal rahatsızlıkları ortaya çıkartabiliyor.
Psikolog Bengi Semerci, kalıcı, psikolojik veya fizyolojik rahatsızlıklara yol açabilen bu davranışlar konusunda anne babaları duyarlı olmaları konusunda uyarıyor.
Çocuğun bu davranışları farkında olmadan veya istemeden yaptığının bilincine varılması, anlayışlı ve uzlaşmacı bir tavır takınılması gerektiğini dile getiriyor:
‘‘Aile bu tür davranışları çocuklarından ne kadar çok yapmamasını isterse, dikkatini o alışkanlığa daha çok yönlendirmiş olur. Çocuğa belli etmeden, dikkati başka bir tarafa yönlendirerek bu davranışları bıraktırmak gerekiyor.‘‘
Peki, çocuklarda sık rastlanan bu davranışların nedenleri nedir? Anne ve babaların konuya nasıl yaklaşmaları gerekiyor? Semerci, bu soruları şöyle yanıtlıyor:
‘‘İstemsiz kas kasılması olarak tanımlanan tikleri durdurmak çocukların elinde değil. Aileler, çocukların kızdıkları anlarda olduğu gibi, belli zamanlarda tiklerini durdurabilmeleri nedeniyle, bunu istemli olarak yaptıkları gibi bir düşünceye kapılabilirler. Bu durum işi zorlaştırır.‘‘
Semerci,parmak emme davranışının, genellikle yeterli derecede anne memesi ya da yalancı meme ve biberon almayan çocuklarda görüldüğünü belirtiyor. Parmak emmenin en büyük sakıncasının, parmağın veya damak biçiminin bozulması olduğunu söylüyor ve yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor:
‘‘Çocuğa emmemesini söylemek, eline vurmak, acı sürmek gibi davranışlar, bu davranışı daha da artırır. Çok küçük bir bebekse ve emzikten kesilir kesilmez bu davranışa başlamışsa, emziğine devam etmek daha akıllıca. Daha büyük yaş grubunda ise çocuklar bir şeye daha çok daldıkları zaman ya da uykuya dalma sırasında bunu yaparlar. Böyle zamanlarda, çocuğun parmağını emdiğini fark etmemiş gibi yaparak ve ilgiyi parmak emmeye yöneltmeden, dikkati başka bir tarafa çekmek gerekir.'Hadi gel oyun oynayalım', 'Şunu alır mısın' gibi şeyler söylenebilir. Gece uykuya dalarken de masal anlatıp, çocuğun ellerini o masala uygun bir şekilde tutmak ve okşamak faydalı olabilir.‘‘
KEKEMELİK VE ALT ISLATMA
Tırnak yiyen çocukların, sıkıntılı bir olay yaşadıklarının düşünülebileceğini belirten Semerci, bu davranışa neden olabilecek başka bir sorun olup olmadığının araştırılması gerektiğini anlatıyor. Tırnak yeme davranışının, o sorunun ortadan kaldırılmasından sonra kesileceğini belirtiyor. Sorunun ortadan kalkmasında, dikkati başka bir tarafa yönlendirme veya çocuğun elini meşgul edecek şeyler bulmak da etkili oluyor.
Kekemelik de çocuklarda sıkça rastlanan diğer bir sorun. Psikolog Semerci, kekemeliğin üç-beş yaş arasında sık görüldüğünü belirtiyor:
‘‘Fizyolojik kekemelik olarak adlandırdığımız kekemeliği, hastalık olarak kabul etmiyoruz. Bunun nedeni, çocuğun yeni konuşmaya başladığı ve etrafı çok merak ettiği dönemde, konuşma hızının düşünce hızına yetişememesi. Bu yaşlarda ortaya çıkan kekemeliğin üstünde durmamak, çocuğun kelimesini tamamlamamak, sabırla onun cümlesini tamamlamasını beklemek yeterli. Daha büyük yaşlarda meydana gelmişse, nedeni bulmak için bir uzmana danışmakta ve kaygısını azaltacak bir önlem almakta fayda var.‘‘
Uyku bozukluğu, alt ıslattırıyor
Psikolog Bengi Semerci, alt ıslatma konusunda da beş yaşına kadar, çocukların tuvalet eğitimindeki gecikmelerin normal sayılabileceğini ifade ediyor. Beş yaşından sonra ise, bazı müdahalelerde bulunmak gerekiyor. Semerci, öncelikle fiziksel bir neden olup olmadığının bir ürolog tarafından belirlenmesi gerektiğinin altını çiziyor:
‘‘Gece alt ıslatmanın nedeni, bir çeşit uyku bozukluğudur. Uykunun düzenli olmamasıyla, derin uykuya geçişte bir bozukluk olmasıyla ilgilidir. Uykunun düzenlenmesi ve özellikle gece yatmadan önce çocuğun aldığı su miktarının kısıtlanması gerekir. Bazen bir ilaç tedavisi gerekebilir. Çocuğa kızmak, bağırmak, ceza olarak kendi yatağını temizlemesini, kirlettiklerini temizlemesini istemek ters tepki verir.‘‘
Semerci, altını ıslatan çocukların sorunlarının bir an önce çözümlenmesi gerektiğini dile getiriyor. Çünkü yaşları büyüdükçe gece altına kaçırmaktan duyacakları utanç, depresyon gibi ruhsal rahatsızlıkları ortaya çıkartabiliyor.