Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 26, 2008 00:00
Çocuklar erişkinlere göre daha uzun süre güneş altında kalıyor. Dolasıyla güneş ışınlarının zararlı etkilerine de. Malum güneşe maruz kalınan süre uzadıkça, cilt kanserine yakalanma riski de artıyor. Araştırmalara göre güneş ışınlarının yüzde 80’i hayatın ilk 18 yılında vücudumuza alınıyor.
Geçtiğimiz günlerde yapılan 3’üncü Ulusal Pediatrik Dermatoloji Kongresi Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sevgi Bahadır, özellikle çocuklarda yanık oluşturacak derecede güneş altında kalmanın melanom adı verilen deri kanseri riskini arttırdığını söyledi.
Çocuk derisi daha ince. Pigment miktarı ise genellikle daha az. İşte bu nedenlerle ciltleri daha hassas ve daha korumasız. Erken yaşlardan itibaren güneşe maruz kalınması, güneş ışınının zararlı etkisinin deride daha fazla birikmesi anlamına geliyor. Bir anlamda zararlı etki de depolanıyor.
Prof.Dr. Bahadır, tüm bu nedenlerle çocuklar için yüksek koruma faktörlerinin tercih edilmesi gerektiğini söylüyor. Yani SPF 30 veya üzeri ürünler. Ayrıca ürün suya dayanıklı olmalı, alerjik ve irritan özelliği olmamalı, kolay sürülmeli ve kolay dağılmalı.
2 yaş altındaki çocukları korumak için daha çok mekanik koruma yollarından yararlanmalı. Örneğin gölgede, şemsiye altında oturarak güneşten sakınmalı ve giysilerle (tişört, şapka) korunmalı.
0-6 aylık bebeklerde ise daha fazla özen göstermek gerekiyor. Prof. Dr. Bahadır, "Yaşamın bu ilk dönemlerinde dermatologların önerdiği, eczanelerde satılan ürünler kullanılmalı" diyor.
Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da cilt tipi hassasiyet açısından belirleyici. Cilt rengi ne kadar açıksa, o kadar yüksek koruma faktörlerini tercih etmenizde yarar var.
Dudak çevresine bulaşan meşrubat bile lekeleyebilir
Hamileler, doğum kontrol hapı veya başka hormon ilaçları kullananlar, cildinde yara veya tahriş olanlar güneşe çıkarken daha da fazla dikkat etmeliler. Çünkü ciltlerinin lekelenme riski daha yüksek. Unutmayın ki güneşin zararlı etkileri yaşlandırma ve kansere zemin hazırlamasından ibaret değil. Kahverengi lekelerin de en büyük sorumlusu güneş ışınları. Güneş koruyucusu kullanmadan dışarı çıkmak leke oluşumu veya mevcut lekenin daha fazla belirginleşmesi sonucunu doğuruyor.
Hisar Intercontinental Hospital Cilt Hastalıkları Uzmanı Dr. Şerife Günel, alkollü makyaj temizleyici, kolonya, parfüm ve traş losyonu sürdükten hemen sonra güneşe çıkmanın ciltte kalıcı lekelere yol açabileceğini söylüyor. Bazen piknik sonrası veya bahçe gibi yeşillik bir alanda dolaştıktan sonra ciltte çizgi halinde lekeler meydana gelebiliyor. Bunun nedeni bazı bitkilerin özsularının cilde bulaşması ve güneşin etkisiyle yanık ve lekelenme yapması. Asitli meyveler, meşrubatlar, diş macunları ve sabunlar dudak çevresinde lekelere neden olabilir. Dudakların sık sık yalanıp ıslatılması da leke yapabilir. Dudakları korumak için en az 15 faktörlü bir güneşten koruyuculu, renkli veya renksiz rujlar kullanılmalıdır.
İleri yaşta güneş lekesiyle kanseri ayırtetmek gerekir
Güneş lekeleri "aktinik lentigo, solar lentigo, yaşlılık lekesi" gibi isimlerle anılıyor. Sayıları yaşla beraber artıyor. Beyaz ırktan 60 yaş üstü kişilerin çoğunda bulunuyor. Güneş lekeleri yaştan çok, güneş hasarına bağlı gelişiyor. Sadece kadınlar değil, erkeklerde de benzer sıklıkta görülüyor. Çapı 1 mm’den birkaç santime kadar genişleyebiliyor. Genellikle kahverengi veya siyaha yakın renkteler. Vücudun güneşe açık bölgelerinde özellikle yüzde, daha az sıklıkla ön kollarda ve el sırtlarında oluşuyor. Bunlar güneş hasarı etkisiyle gelişen lekeler.
Tanı genellikle güç değil. Ancak ileri yaşta ortaya çıkabilecek kanserleşmeye meyilli lekelerden ayırt etmek güç. Biyopsiyle tanı kesinleştirilebilir. Tedavide birçok yöntem kullanılabiliyor. Öncelikle güneşten korunmaya önem verilmeli. Renk açıcı kremler yeni lekelerde etkili olsa da geç olgularda yetersiz. Yine kriyoterapi, kimyasal peeling ve laser tedavileri daha çabuk sonuç veriyor. Bu işlemlerden bir hafta veya on gün sürebilen bir kabuklanma döneminden sonra iyileşme görülüyor.
Çillerle başetmek mümkün
Çiller açık tenli, genellikle kızıl saçlılarda görülüyor. Çocukluk döneminde ortaya çıkıyor. Sıklıkla yüz, boyun, sırt gibi güneş gören yerlerinde... Bu küçük kahverengi lekelerin yazın renkleri koyulaşıyor. Kışın da açılıyor. Yaş ilerledikçe azalabiliyor. Çillerden hoşlanmayan ve alışamayanlar renk açıcı kremler ve güneşten iyi korunmakla kurtulmayı deneyebilirler. Lazer, peeling, kriyoterapiyle de çillere karşı sonuç almak mümkün.
Çocuklarınız için unutmayın:
Güneşin en zararlı olduğu saatlerde (11.00-15.00, güneye doğru inildikçe 10.00-16.00 saatleri) dışarıya çıkarmayın.
Güneşe çıkmadan en az 20 dakika önce koruyucusunu sürün.
Deniz ve havuzdan çıktıktan sonra kremini tekrar sürün.
Yaklaşık 2 saat aralıklarla koruyucu kremi tekrar sürün.
Kremi yeteri kadar sürün, boş alanlar bırakmayın.
Deniz ve havuz güneş koruyucu kremin etkisini azaltır. Halbuki güneş ışınları su içinde de zararlı etkisini sürdürür. Bu nedenle özellikle çocuklar ve gençler için suya dayanıklı ürünleri tercih edin.