Çocuklarınıza yaşadıklarını anlattırın

Türkiye Psikiyatri Derneği Afet Psikiyatrisi Çalışma Birimi adına psikiyatrist Mustafa Sercan, bu tür şikayeti olan insanlar için bir rehber hazırladı. Okuyun, kendinizi, duygularınızı, çocuklarınıza nasıl yardım edebileceğinizi öğrenin. Yaşadıklarınızı sadece sizin değil, pek çok kişinin yaşadığını unutmayın. Ancak yakınmalarınız azalmıyorsa, sizin ya da çocuklarınızın hayatını güçleştiriyorsa, en yakın ruh sağlığı uzmanına gidin.

Depremin hemen ardından şunları yaşamış olabilirsiniz:

Kendini aşırı korkmuş, ne yaptığını bilmez halde hissetmek.

Duygularını açığa çıkaramamak, tepki verememek.

Bulunduğu ortamı- durumu tam algılayamamak, otomatik hareket etmek.

Yakınlarınızı yitirdiğinizi gördüğünüzde ya da öğrendiğinizde şunları yaşamış olabilirsiniz:

Yakınlarının kaybına ani ve şiddetli tepki göstermek.

Hiç tepki göstermeden donakalmak, ağlayamamak.

Üzüntüyü hissedememek ya da ifade edememek.

Yakınlarının öldüğünü kabul etmemek, inkar etmek.

KORKUNUZU BASTIRMAYIN

Depremin üzerinden zaman geçmesine rağmen hálá şu yakınmalarınız olabilir:

Aşırı korku, çaresizlik ve dehşete düşmek.

Şok, duygularını hissedememek, tepkisizlik, ağlayamamak.

Olayı sürekli yaşamak: Deprem anlarını tekrar tekrar hatırlamak, yaşananlarla ilgili rüyalar görmek, yeniden oluyormuş gibi hissetmek.

Deprem olayını hatırlatan yerlerden ya da durumlardan kaçınmak: Olayı hatırlayamamak, depremin olduğu eve girememek, insanlardan uzaklaşmak.

Uykusuzluk, sinirlilik, aşırı irkilme, çarpıntı, titreme.

Geleceğinizin kalmadığı duygusuna kapılmak.

Yakınlarının ölmesiyle ilgili kendini suçlu hissetmek.

Kendinize yardımcı olmak için neler yapabilirsiniz?

Yaşadığınız olayı konuşmaktan kaçınmayın.

Duygularınızı, üzüntünüzü bastırmaya çalışmayın.

Bu olayla ilgili duygu ve düşüncelerinizi çevrenizdekilerle paylaşın.

Geleceğe yönelik planlar yapmaya çalışın.

Depremi yaşamış çocuklarınız neler hissedebilir

Aşırı korku ve çaresizlik duygusu yaşayabilir.

Çevresinde olup bitenleri algılayamayabilir.

Konuşmama ya da duygusal tepkilerinde azalma, donukluk, dalgınlık gözlenebilir. Bunun tam tersine olaya ilgisiz davranma, oyun oynama, şarkı söyleme gibi davranabilir. İkisi de olası ve doğaldır.

Deprem sırasında ve sonrasında olanları hatırlamayabilir.

Deprem anını sanki yeniden yaşıyor gibi olabilir (korkma, bağırma, titreme, çarpıntı). Yalnızlıktan, kapalı yerlerden, karanlıktan korkabilir.

Uykusuzluk, korkulu rüyalar görme, ani seslerden irkilme olabilir.

Yaşından küçük bir çocukmuş gibi davranabilir (anne babadan ayrılamama, altını ıslatma, ısrarcılık ve inatçılık).

Bulantı, karın-baş ağrısı, sık tuvalete gitme, iştahsızlık olabilir.


Çocuğunuza nasıl yardımcı olabilirsiniz


Önce siz duruma hakim, sakin, güven verici, tutarlı olmalısınız.

Onları yanınızdan uzaklaştırmayın, beslenme, barınma, ilgi gereksinimlerini doğrudan siz karşılayın.

Sizin yakınlığınıza her zamankinden daha çok ihtiyacı olduğunu unutmayın; bedensel yakınlığı, elini tutmayı, sarılmayı ihmal etmeyin.

Öte yandan bu yakınlığınızı aşırı bir koruyuculuğa dönüştürmeyin. Yaşlarına uygun sorumluluklar verin.

Deprem sırasında ve sonrasında yaşadıklarını anlatmaya yüreklendirin.

Korku, kızgınlık gibi duygularını ifade etmelerine izin verin, konuşturun. Ağlamalarını önlemeyin, tekrarlayan sorularına yanıt verin.

Yaşadıklarının son derece doğal olduğunu, hastalık olmadığını anlatın.

Onları rahatlatmak için ‘‘geçti’’ ya da ‘‘bir şey olmaz’’ demek yerine olası depremlerde yapması gerekenler konusunda bilgi verin.

Yanlarında depremle ilgili konuları konuşmaktan kaçınmayın.