Çocuklar da osteoporoz olur

Mesude ERŞAN
 
Oysa sıklığı giderek artan obezite, çocukları, çok erken yaşta osteoporozla karşı karşıya getiriyor. Başlıca nedenleri, beslenmeyle yeterli kalsiyumun alınmaması, buna karşılık kalsiyumun idrarla atılmasına neden olan meşrubatlar ile fast food gıdalara yönelim, sporsuz yaşam.

Yetersiz kemik yapımı veya kemik kitlesinin kaybına bağlı kırık riskinin artmasına osteoporoz deniyor. Aslında bir ileri yaş hastalığı. Ancak çocuklarda obezite sıklığı artışının kötü sonuçlarından biri de kemiklerindeki bu bozulma.
Çocukların kemiklerinin gelişimi açısından süt ve süt ürünlerinin önemi büyük. Kemik gelişimi dendiğinde çok kere, kemiğin uzaması anlaşılıyor. Oysa asıl ifade edilmek istenen kemik yapısının sertleşmesi, dayanıklığının artması, başta kalsiyum ve magnezyum olmak üzere mineral açısından zenginleşmesi. Özellikle ergenlikle birlikte, çocukların yaşam tarzlarındaki değişiklikler, kalsiyumu yetersiz almalarına yol açıyor.

SÜTTEN UZAKLAŞIYOR KOLAYA YAKLAŞIYOR

Kemik sağlığı açısından 8-10 yaş ile 18 yaşına kadar devam eden ergenlik dönemlerinin üzerinde önemle duruluyor. Ergenlik döneminde günde ortalama 1300 mg kalsiyum alınması gerekiyor. Ancak bazı nedenler bunu zorlaştırıyor. 0-18 Klinik’den Pediatrik Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Benal Büyükgebiz, şunları söylüyor:
“Okul ve ergenlikle birlikte çocuk en az bir öğünü ev dışında yiyor. Dolayısıyla annenin beslenmeyle ilgili denetimi azalıyor. Öğün atlıyor, öğün dışı atıştırıyor, kahvaltı etmeme eğilimleri artıyor. Diyet yapmaya başlıyorlar. Şekerli ve kolalı meşrubatlara yönelirken, süt tüketimini azaltıyorlar. Meşrubatların büyük çoğunluğunda kafein var. Yine çocuk bu dönemde çay ve kahve içmeye başlıyor. Buralardan aldığı kafein, vücudundaki kalsiyumun idrarla dışarıya atılmasını kolaylaştırıyor. Yine diğer kalsiyum kaynakları olan sebze ve meyveden de uzaklaşıyorlar. Uzun süre okulda kaldıkları, hafta sonları hatta hafta içleri saatlerce dersahanelerde zaman geçirdikleri için hareketten uzaklar.”

KOL KIRIKLARI OBEZLERDE FAZLA

Kol kırılmalarına çocuk obezlerde daha fazla rastlanması bir tesadüf değil. Bacaklarının kemik yoğunluğunda bir sorun yok çünkü ağır vücudu taşıdıkları için kemikler güçlü. Ancak kollarındaki kemiklerin yoğunluğu daha az, dolayısıyla kırılmaları daha kolay. Obezlerin daha az hareketli ve spordan uzak olmaları da osteoporozlarını açıklayan etkenlerden biri. Obez çocukların kalsiyum ihtiyacı, vücut ağırlıkları nedeniyle kilo sorunu bulunmayan yaşıtlarına göre daha fazla.

Depoyu doldurmak şart

Çocukluk ve ergenlikte alınan kalsiyumun önemi kritik. Çünkü bu yaşlarda kemiklerin mineral deposu büyük oranda doluyor. Kemik kitlesinin büyük kısmı ilk 20 yıl içinde kazanılıyor. Total kemik kitlesinin yüzde 60’ı ergenlikte oluşuyor. 20-30 yaş arasında az da olsa bu süreç sürüyor. Ancak 30 yaşından sonra kemiklerin deposu kullanılmaya başlanıyor. Depo yeniden dolmasa da kaybın bir süre daha yerine konması mümkün.

Süt içmek yetmiyor sebze ve meyve şart

Bazı çocuklar süt, peynir, yoğurt gibi kalsiyum kaynaklarından hiç mi hiç hoşlanmıyor. Ancak bazı küçük manevralarla kalsiyum almalarını sağlamak zor değil. Klasik peyniri sevmiyorsa başka çeşitleri deneyin. Sütlü-yoğurtlu tatlılar, dondurma, peynirli tatlılar, sütle terbiye edilen çorbalar da aynı görevi görür. Tabii buna ek olarak günde en az 5 porsiyon meyve sebze yemek gerekiyor. Araştırmalar, 3 porsiyondan az sebze ve meyve yiyenlerin kemik yoğunluklarının, fazla tüketenlere göre önemli oranda daha düşük olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle yeşil yapraklı sebzeler iyi kalsiyum kaynağı. Egzersiz-spor yapmak kemik yoğunluğunu artırıyor. Obeziteyi engellemek de önemli adımlardan. Daha az meşrubat içilmesi, lifli besinlerin artırılması alınabilecek diğer önlemler.�

Kalsiyum en çok 9-18 yaş arası lazım

Yaşlara göre günlük kalsiyum ihtiyacı şöyle:

0-6 ay: 210 mg
6 ay- 1 yaş: 270 mg
1-3 yaş: 500 mg
4-8 yaş: 800 mg
9-18 yaş: 1300 mg.