Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Mart 09, 2008 00:00
Mikropenis, inmemiş testis, hipospadyas (idrar yolu deliğinin penisin alt yüzünde olması) ve cinsel organ gelişim kusurlarının görülme sıklığı bütün dünyada giderek artan bir sorun. Fitoöstrojen olarak bilinen bitkisel kaynaklı östrojenler, tarımda ve bağcılıkta kullanılan bazı herbisid (bitki öldürücü) ve fungusid (mantar öldürücü) ilaçlar, kozmetik yapımında ve bazı plastik besin kaplarında bulunan benzofenon gibi bazı endüstriyel kimyasallar bu artıştan sorumlu tutuluyor.
Aslında kız çocuklarının cinsel organlarında da gelişim sorunlarına rastlanıyor. Bununla birlikte cinsel organlarının gelişim seyri ve farklılığı nedeniyle erkek çocuklar bu sorunlardan daha fazla etkileniyor.
İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi ve Çocuk Ürolojisi Bilim Dalı’ndan Prof. Dr. Hüseyin Özbey, erkek çocuklarının cinsel organlarının gelişimini bozan nedenlerin başında çevre kirliliğine de neden olan çeşitli maddelerin (özellikle anne adayları tarafından) besin yoluyla alınması olduğunu söylüyor.
Anne karnında gelişen embriyonda, her organ için farklı bir gelişim süreci var. Embriyonik takvim denilen bu gelişim süreci, özellikle erkek çocuğun cinsel organı için çok karmaşık. Gelişim sürecinde duraklama ya da sapmaya yol açan maddelerden daha fazla mağdur oluyorlar.
Anne karnındaki bebeğin gelişimini bozan endokrin saptırıcı/bozucu denen bu maddelerden kaçmak zor. Çünkü hayatımızın hemen hemen tüm alanlarında var. Üstelik de bilinçsizce ve yüksek dozlarda kullanılıyor.
Sebze ve meyveleri daha çabuk büyütmede kullanılan fitoöstrojenler, yine tarım ve bağcılıkta asıl ürüne zarar veren canlıları yok etmek için atılan zehirler, kozmetikler ve plastik mutfak eşyalarında bulunan benzofenon, hiç farkında olmadan plasenta yoluyla bebeğe geçiriliyor. Özellikle erkek bebeklerin cinsel organ gelişiminde etkili olan hormonların işlevlerini bozuyor. Dolayısıyla gelişim de aksıyor. Bebekler erken dönemde ameliyat gerektirebilen sorunlarla dünyaya geliyor.
Prof. Dr. Özbey fakültede her ay 5-6 ağır cinsel gelişim kusuru çocuk gördüklerini söylüyor. Bu çocukları, çocuk hastalıkları, endokrinoloji, genetik, cerrahi ve psikiyatri bölümlerinden uzmanlar birlikte değerlendiriyor. "Bunlar karmaşık olguların sayısı. İnmemiş testis, izole hipospadyas gibi sorunları olan hasta sayısı çok daha fazla. Ayda ortalama 15-20 çocuk" diyor.
ORGANİK OLMAYAN BESİN TÜKETEN ANNELER HİPOSPADYASLI BEBEK DOĞURUYOR
Hayvanlarda yapılan deneylerde, bu maddelerin testis ve sperm kesesinde anormal gelişim, sperm sayısında azalma, inmemiş testis, hipospadyas gibi kusurlara yol açtığı belirlendi. Örnek olarak, bu maddeler arasında bulunan genistein (fitoöstrojen) ve vinclozolin (fungusid-pestisid) ile hayvanlarda yapılan çalışmalarda her iki maddenin tek ya da birlikte kullanımıyla, hipospadyas görülme riskinin arttığı belirlendi. İngiltere’de yapılan bir çalışmada ise organik olmayan besinleri tüketen ve soya ağırlıklı beslenen vejetaryen annelerin çocuklarında hipospadyas (idrar yolu deliğinin penisin alt yüzünde olması) görülme oranı yüksek bulundu.
Sorunlu penis sözlüğü
Mikropenis:
Yenidoğan bir erkek bebekte penis boyunun 2,5 cm’den küçük olması. Gerçek mikropenis tanısı için bebeklerin penis boyunun çok dikkatli ölçülmesi gerekir. Kilolu yapıları sebebiyle bazı çocukların penis boyu küçük görülebiliyor. Mikropenis sıklıkla endokrin (hormonal) kaynaklı, uyarıcı hormon eksikliğine bağlı gelişiyor. Eksik hormonun yerine koyulmasıyla da düzeltilebilir. Penis gelişimi için gerekli olan testosteronu sağlayan testislerde sorun varsa hasta dışarıdan testosteron almak zorunda kalabilir.
İnmemiş testis:
Gebeliğin son aylarında torba (skrotum) içine yerleşen testislerin torbada bulunmaması. İnmemiş testislerin cerrahi olarak torbaya yerleştirilmesi için genellikle ilk altı ayın geçmesi bekleniyor. Bulundukları yere ve anatomik bağlantılarına göre 1 yaşına kadar da beklenebilir. Tek ya da çift taraflı yapılması gereken bu ameliyatların hem testis gelişimi hem de fertilite (çocuk sahibi olmak) açısından oldukça önemi var.
Hipospadyas:
İdrar yolu deliğinin penisin alt yüzünde olması. Peygamber sünneti ya da doğuştan sünnetli olarak da isimlendiriliyor. Bu çocuklarda idrar deliği penisin ucunda değil, alt yüzünde. Sünnet derisi gelişmemiş. Hipospadyaslı hastaların bir kısmında penis aşağıya doğru bükülmüş, eğri olabilir. Penis uçunda bulunmayan dış idrar yolunu cerrahi olarak penis ucuna getirerek, hem fonksiyonel hem de estetik açıdan iyi sonuçlar alınıyor. Bu ameliyatlar ilk 2 yaşta yapılmalı.
İntersex/hermafroditizm:
Yukarıda sayılan her üç gelişim kusurunun birarada bulunması durumu.