Çeltiğin başkentinde hasat

Eylül sonunda başlayan hasat, kasımın ilk haftasına kadar sürüyor. Sofranızdaki pirincin öyküsünü öğrenmek, tarladan altın sarısı toplanan tanelerin pamuk beyazına dönüşmesine tanık olmak isterseniz, bu hafta sonunda İpsala’ya keşif gezisine çıkabilirsiniz.

Meriç Irmağı ve kollarıyla sulanan İpsala Ovası, geçmişte sık sık su baskınına uğrardı. 1960’larda Meriç Irmağı boyunca setler yapıldı. Bu sayede ilçe büyük ve verimli bir tarım alanı kazandı. Bir su cenneti İpsala. Doğal sınırlarını batıda Meriç, kuzeybatıda Ergene Irmakları çiziyor. Ergene’nin kollarından Basamaklar Deresi’nde Altınyazı Barajı gölü, Yeni Karpuzlu Göleti, Sultanköy Barajı da ilçe sınırları içinde. Karasal iklimin etkili olduğu bölgede, yazla kış, gece ile gündüz arasında önemli sıcaklık farkları oluşuyor. Bahar ve kış ayları yağışlı, yazlar ise çok nemli. İşte bu koşullar sayesinde, İpsala çeltik üretimi için ideal mekan. Türkiye’nin pirincinin neredeyse yarısı bu bölgede üretiliyor.

İpsala’da başlıca üç tür pirinç yetişiyor: İpsala, Trakya ve Meriç. Bölgenin çiftçileri mayıs sonunda bataklık görünümündeki tarlalarını ekmeye başlıyor. Ürünün türüne göre, ortalama üç ay sürüyor pirincin yetişmesi. Eylül sonlarında sular çekiliyor. Yaprakları yeşilliğini koruyan başaklarda, taneler sararmaya başlıyor. Kuruyup tanedeki nem miktarı yüzde 25 civarına inince biçerdöverler tarlalara giriyor. Hasat sezonunun açılışı çoğunlukla eylül sonunda. Havalar açık ve sıcak geçerse bir ayda tamamlanıyor. Araya, bu yıl olduğu gibi yağışlı günler girerse kasımın ilk haftasına kadar uzuyor.

HASAT ŞÖLENLE BAŞLAR

Hasat aynı zamanda festival zamanının da müjdecisi. İpsala Belediyesi, 10 yıldır eylülün son haftasında İpsala Çeltik (Pirinç) Kültür ve Sanat Festivali’ni düzenliyor. Bu yıl festivalde Edip Akbayram, Selda Bağcan gibi sanatçılar konserler verdi. Çeltik ve pirinçle ilgili çeşitli sempozyumlar düzenlendi.

Festival döneminde İpsala ve beldelerindeki pirinç fabrikaları Çeltik Hasat Günleri başlığı altında bir dizi etkinlik düzenliyor. Bu yıl ikinci kez gerçekleştirilen etkinliklerin gelecek yıldan itibaren genişletilmesi planlanıyor. Sezon Pirinç Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, “Bağbozumu turları gibi geziler düzenlemeyi planlıyoruz” diyor. “Amacımız, çeltiğin ne tür işlemlerden geçerek sofraya geldiğini kamuoyuna duyurmak. Pirinç, buğdaydan sonra en çok tüketilen ikinci gıda ürünü. Hasat Günleri’nde çeltiğin pirinç olma öyküsünü anlatacağız. Pirinçten yapılan yemekleri tanıtacağız.”

Gelecek yıla kadar beklemek yerine, bu hafta sonunda İpsala bölgesine doğru kısa bir tura çıkabilir, kendi hasat gezinizi düzenleyebilirsiniz. Bunun için size Yeni Karpuzlu beldesini önerebiliriz. Çeltiği kadar kurbağalarıyla da ünlü bu belde. Ünlü yönetmen Şerif Gören, başrollerini Hülya Koçyiğit ile Talat Bulut’un paylaştığı Kurbağalar filmini 1985’te burada çekmişti.

DOLUNAYDA DEVAM EDİYOR

Yılın bu günlerinde Yeni Karpuzlu’nun gözalabildiğine uzanan tarlalarına gittiğinizde hummalı bir faaliyetle karşılaşıyorsunuz. Kurbağa sesleriyle kurutma makinelerinin, biçerdöverlerin homurtusu birbirine karışıyor. Yarı nemli topraklarda göz alabildiğine uzanan altın sarısı çeltikler biçerdöverlerle toplanıyor. Eğer hava koşulları uygunsa, örneğin dolunay varsa hasat gece de devam ediyor. Çeltik sapından ayrılıp, taneler traktöre yükleniyor. Saplar, İpsala bölgesinin kışlık yakacağı. Okul dönüşü çocuklar çeltik tarlalarına uğrayıp, yanlarında getirdikleri çuvallara dolduruyor sapları. Taneler ise tarlaların yanıbaşındaki makinelerde hemen kurutuluyor. Çünkü nem pirincin en büyük düşmanı.

Kurutulmuş çeltikler daha sonra fabrikaların yolunu tutuyor. Önce çöp eleğinden geçerek, içindeki toz, saman ayrılıyor. Soyucu makinelerinde, dış kabukları temizleniyor. Taşlanarak parlatılıyor. Elekte incesi, kırığı ayıklanıyor. Yabancı maddeler, rengi koyu olanlar elenip kar beyazlığındaki pirinç paketleniyor. Mis gibi bir kurufasulyenin yanında sunulmak üzere mutfaklara doğru yola çıkıyor. Herhangi bir fabrikanın kapısını çaldığınızda, tüm bu sürece tanık olabilirsiniz.

Hatırlatalım, pirincin öyküsünü öğrenmek isterseniz İpsala’da hasadın son iki haftasına girdik. 2 Kasım gecesi dolunay; belki bir dolunayı da çeltik hasadı izleyerek geçirmek istersiniz...

NEREDE KALINIR
Sebat Otel (Tel: 0284 616 15 61) ASAŞ Otel (Tel: 0284 616 4062 - 4072 - 4082)

NEREDE YENİR
Göbek Ali Restaurant (Tel: 0 284 616 37 85) Kemer Aile Lokantası (Tel::0284 616 22 80) Çirozlar Restaurant (Tel: 0284 616 11 08) Belediye Restaurant (Tel: 0284 616 27 59) Kalpakoğlu Restaurant (Tel: 0 284 616 13 78) Dana Restaurant (Tel: 0284 616 40 13)